از چرخ تا مریخ نورد/اختراعاتی که زندگی بشر را زیر و رو کردند

تا کنون با خود فکر کرده اید اگر بعضی چیزها به وجود نمی آمدند، چه سرنوشتی در انتظار انسان و تاریخ تمدن بود؟

بشر از زمانی که تاریخ به یاد دارد در حال اختراع و اکتشاف است. چه آن زمانی که برای شکار و دفاع و گرسنه نماندن سر نیزه را اختراع کرد، چه هنگامی که برای حمل بار چرخ را به وجود آورد. یا زمانی که به آرزوی دیرینه‌اش برای پرواز جامه واقعیت پوشاند و سرانجام هنگامی که توانست به هوش مصنوعی برسد و رقیبی برای خود اختراع کند. در این میان، بعضی از این اختراع‌ها باعث به وجود آمدن فصل نویی در زندگی انسان شده‌اند. بعضی از این اختراعات با همان فرمول اولیه و کمی پیشرفت به امروز رسیده اند و برخی دیگر با تغییرات بسیار زیاد این روزها در خدمت بشر هستند.در این مطلب با هم چند نمونه اختراعی که سرنوشت بشر را دگرگون کرده‌اند مرور می کنیم.

   چرخ و محور  |  نخستین اختراع مهم انسان
همه می‌دانند اختراع چرخ اتفاق مهمی بود، اما این تنها بخشی از این اختراع بود و برای به حرکت درآمدنش، چیز دیگری احتیاج بود به نام محور که بتواند آن را به چرخش درآورد. به این ترتیب با اختراع محور در قرن چهارم پیش از میلاد، چرخ داستان جدید خودش را در زندگی انسان آغاز کرد. در واقع چرخ‌ آن‌قدر برای پیشرفت انسان وسیله بنیادی و جدایی ناپذیر است که بهتر است بگوییم اگر چرخ نباشد ما هم نیستیم!

   قنات  |   نجات بشر تشنه توسط ایرانی‌ها

قنات یا کاریز، راه‌آب یا کانالی است که در زیرِ زمین کنده شده، تا آب در آن برای رسیدن به سطح زمین جریان یابد. این جوی یا کانال در عمق زمین برای ارتباط دادن رشته‌چاه‌هایی است که از مادر چاه سرچشمه می‌گیرد. فناوری ساخت قنات در اوایل هزاره اول قبل از میلاد در مناطق خشک کوهستانی ایران گسترش پیدا کرد و به کشاورزان اجازه داد بتوانند در دوره‌های طولانی خشکسالی به کشاورزی بپردازند. قدیمی‌ترین قنات دنیا رشته قنات قصبه گناباد است که حداقل ۲۵۰۰ سال قدمت دارد.

   جرثقیل  |   بنیان گذار شهرنشینی مدرن

۲۵۰۰ سال پیش نیز مانند امروزه، جرثقیل به تغییر چهره شهرها از کشاورزی به صنعتی کمک کرد. بسیاری بر این باورند که این وسیله توسط یونانی‌ها در اواخر قرن ششم پیش از میلاد ساخته شده و بار‌های سنگین را برای ساخت معابد، ساختمان‌های دولتی و کانال‌ها بلند می‌کرده است. جرثقیل‌های اولیه ماشین‌های ساده‌ای بودند با سازوکاری ساده که از اهرم برای بلند کردن و حرکت دادن یا تغییر مسیر استفاده می‌کردند.

   دستگاه چاپ  |  مهم ترین اختراع عصر جدید

دستگاه چاپ یوهانس گوتنبرگ به طور رسمی از سال ۱۴۵۰ در آلمان شروع به کار کرد، درست یک دهه پس از تولد نمونه اولیه. این دستگاه شیوه‌های قدیمی چاپ کتاب را متحول کرد. پیش از آن نویسندگان و مولفان مجبور بودند به‌صورت دستی کتاب منتشر کنند، اما دستگاه چاپ به‌شدت هزینه کتاب را پایین آورد و برای میلیون‌ها نفر تحصیل را قابل دسترس کرد. دوران رنسانس با آن شروع شد و بسیاری از مجلات و روزنامه‌ها مجهز شدند.

   تلسکوپ گالیله  |   وسیله‌ کوچکی برای کشف جهان

این دستگاه جزو کوچک‌ترین ماشین‌های این فهرست به‌حساب می‌آید، اما تاثیرش در تاریخ بشر بسیار زیاد بوده است. در حالی‌که گالیله را به‌عنوان سازنده اولین تلسکوپ نمی‌شناسند، اما این دانشمند ایتالیایی یکی از نخستین نفراتی است که آسمان و قمر‌های آن را کشف کرده است. یوناس کپلر پس از او طراحی تلسکوپ را ارتقا داد و حالا تلسکوپ‌های مدرن زمینی و آسمانی یکی از بزرگ‌ترین ا‌ختراع های موجود است.

   ماشین یخی   |  اولین یخچال جهان

نخستین یخچال مصنوعی شناخته‌شده در ۱۷۴۸ به دست ویلیام کولین رونمایی شد. اولیور ایوانس، مخترع آمریکایی به عنوان پدر یخچال شناخته می‌شود. در سال ۱۸۳۴ ژاکوب پرکینز با تغییر در طرح اولیه ایوانس توانست اولین یخچال جهان را بسازد و جان گوری، نخستین یخچال مکانیکی را در ۱۸۴۱ میلادی بر پایه طرح ایوانس ساخت که از آن برای ساختن یخ برای خنک نگاه‌داشتن مبتلایان به تب زرد استفاده می‌کرد. در ۱۸۵۳ نخستین یخچالی که می‌توانست روزانه یک تن یخ تولید کند ثبت شد.

   تهویه مطبوع برقی  |  بنیان کولرهای امروزی

در سال ۱۹۰۲ از ویلیز کریر که مهندس مکانیک ۲۵ ساله‌ای در نیویورک بود، خواسته شد مشکل ظاهرا غیرقابل حلی را برطرف کند که آن ممانعت از چروک خوردن کاغذ مجلات در چاپخانه بروکلین بر اثر گرما بود. او با اختراع دستگاهی برای تهویه هوا این مشکل را حل کرد که در واقع نخستین دستگاه تهویه هوای برقی به‌حساب می‌آمد. این دستگاه آن زمان نیز به شکل فعلی با عبور دادن هوا از یک فیلتر و سیم‌پیچ‌های حاوی مایع خنک‌کننده، عمل می‌کرد.

   خودروی Model T  |   جد بزرگ خودروها

اولین خودروی Model T در ۲۷ سپتامبر ۱۹۰۸ تکمیل شد. ساخته هنری فورد هرچند نخستین خودرو ی دنیا نبود، اما دنیای خودرو‌ها را متحول کرد. این نوآوری زمان و هزینه لازم برای ساخت خودرو را کم کرد و اجازه داد تا فورد قیمت را پایین بیاورد و خودرویی را که آن زمان لوکس شناخته می‌شد با قیمت مقرون به‌صرفه برای قشر متوسط به بازار عرضه کند. Model T با چهار سیلندر و ۲۰ اسب بخار قدرت، مهم‌ترین خودروی تاریخ به‌حساب می‌آید.

   توربین بادی  |   کشف منبع پایان‌ناپذیر انرژی

جیمز بلیث، مهندس اسکاتلندی شاید نخستین نفری بود که توربین بادی برای تولید برق را ساخت. اما چارلز براش بود که آن را در سال ۱۸۸۸ به‌کار انداخت. این توربین با قطر ۱۵ متر و ۱۴۴ تیغه ساخته شده از چوب سرو، ۱۲۰۰ وات نیرو تولید می‌کرد که برای روشن شدن ۱۰۰ چراغ رشته‌ای در خانه کافی بود. امروز طبق ادعای مؤسسه انرژی باد آمریکا، بیش از ۵۲ هزار توربین بادی در این کشور وجود دارد که می‌تواند برق ۲۵ میلیون خانه را تامین کند.

   پردازنده پیام رابط  |  مادر اینترنت کنونی

در ۲۹ اکتبر ۱۹۶۹ «لئونارد کلاین راک» و تیم تحقیقاتی‌اش، نخستین پیام را با استفاده از آن‌چه امروز اینترنت نامیده می‌شود، برای محققان دانشگاه استنفورد ارسال کردند. اولین پیام «log in» بود، اما سیستم پس از ارسال دو حرف L و O‌ قطع شد؛ یک ساعت بعد با تلاش محققان کل واژه با موفقیت ارسال شد. لحظه ارسال این پیام مبدأ استفاده از اینترنت شناخته شد.

  سی‌تی‌اسکن  |   نفوذ بدون خونریزی به درون انسان

اولین انسانی که درون دستگاه سی‌تی‌اسکن قرار گرفت خود سازنده آن بود. در سال ۱۹۷۱ وقتی مهندس زیست پزشکی سر گادفری نیوبلاد هانسفیلد سرش را اسکن کرد و تصویری کامپیوتری از تومور خود گرفت، درمان‌های پزشکی متحول شد. سی‌تی‌اسکن با تجمیع اشعه ایکس به سه جهت، به پزشکان اجازه داد بدون شکافتن بدن بیمار بتوانند درون او را ببینند. سرهانسفیلد برای این اختراعش جایزه نوبل پزشکی را برد.

   اِنیاک  |   اولین رایانه جهان

اگر اکنون جلوی یک رایانه می‌نشینید و راحت کارتان را انجام می‌دهید و حتی می‌توانید آن را در جیب‌تان بگذارید، مدیون دستگاه یکپارچه‌سازی عدد الکترونیکی ارقام یا اِنیاک هستید که پیش از این اندازه‌اش به بزرگی یک اتاق بود. این دستگاه که برای حل مسائل بزرگ عددی در سال ۱۹۴۶ساخته شده بود، ۸۰ تن وزن و ۵۴۸ مترمربع مساحت داشت. ENIAC به‌عنوان یکی از نخستین و مدرن‌ترین رایانه های جهان شناخته می‌شود.

   مریخ‌نورد کنجکاوی  |   پایانی بر کنجکاوی انسان

جانشین مریخ‌نورد‌هایی مانند Spirit و Opportunity، مریخ‌نوردی شد به نام «کنجکاوی». این مریخ نورد یکی از پیشرفته‌ترین فضاپیما‌های تاریخ بشر است که توانسته قدم به مریخ و سیاره‌های دیگر بگذارد و آزمایش‌های علمی انجام دهد. فرود موفق آن در ۶ اوت ۲۰۱۲ روی مریخ ثابت کرد که برنامه‌های فضایی همچنان می‌توانند اتفاقات جذاب و هیجان‌انگیزی برای بشر باشند.