بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
از دیدگاه طب سنتی پیش‌نیاز سلامت بدن، سلامت قلب است. ازنظر اطبا در این مکتب، احساس نشاط و نیرومندی هر فرد با سلامت قلب و عروق او ارتباط مستقیم دارد، زیرا قلب است که موجب نیرومندی بدن شده و سلامت بدن منوط به صحت قلب و جلوگیری از بروز بیماری آن است. برای این‌که بدانیم چگونه باید قلب‌مان را تقویت کنیم و در چه صورت دچار ضعف قلب می‌شویم و چه تدابیر تغذیه‌ای می‌تواند به تقویت قلب کمک کند، با دکتر زهرا شکرریز، پزشک متخصص طب سنتی ایران گفت‌وگو کرده‌ایم که خلاصه پاسخ‌های ایشان به پرسش‌های ما را در ادامه می‌خوانید. منظور از تقویت قلب، کمک به بهبود عملکرد آن است که باعث کاهش یا جلوگیری از بروز علائم ضعف قلب می‌شود. شادی باعث تقویت و غم، ترس، عصبانیت و خجالت باعث تحلیل نیروی قلب می‌شود. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات قلبی ما ناشی از بی‌خوابی است. زمان مناسب برای استراحت قلب از ساعت ۹ تا ۱۲ شب است. خواب مناسب باعث احساس سبکی، راحتی و نشاط شده و ورزش معتدل و پیاده‌روی و فراغت کامل روحی و روانی باعث نشاط و شادابی حداکثری و تقویت قلب می‌شود.
علائم تضعیف قلب چیست؟
قلب از گرم‌ترین و خشک‌ترین اندام‌های بدن است. به دلیل این‌که بیشترین فعالیت را در بدن دارد به گرما و به دلیل ثبات به خشکی نیاز دارد. قلب جایگاه حرارت غریزی است و اگر دچار سردی و تری شود، حرارت آن کاهش‌یافته و کل بدن و اندام‌ها دچار اختلال می‌شود.
علائم ضعف قلب در طب سنتی با نارسایی قلبی همپوشانی دارد. از علائم تضعیف‌کننده قلب، تغییر و ناهماهنگی ضربان قلب، افزایش تعداد تنفس، ضعف تنفس، سرفه، تغییرات وزن (کاهش وزن یا تورم)، عطش به هوای سرد، خستگی، خواب‌آلودگی، کاهش اشتها و ناتوانی جنسی را می‌توان نام برد.
روش‌های پیشگیری از ضعف قلب
بنا بر متون کهن طبی، بهبود رژیم غذایی، کنترل خشم، اصلاح مزاج، پاک‌سازی مناسب بدن، کاهش حجم مواد غذایی در هر وعده، کاهش مصرف حبوبات و غذاهای نفاخ، استفاده از مقویاتی مانند به، سیب، گلابی، زعفران، نسترن، گل‌سرخ، گل‌گاوزبان، قرنفل و بادرنجبویه که البته باید با صلاح‌دید پزشک و به‌جا استفاده شوند برای کنترل ضعف و نارسایی قلب کمک‌کننده خواهد بود.
براساس مطالعات انجام‌شده عصاره گیاه بادرنجبویه در درمان تپش قلب مؤثر و همچنین دمنوش آن در افرادی که علائم اضطرابی، تپش قلب و تنگی نفس دارند مفید است، اما افراد دچار مشکلات تیروئید باید بدانند ممکن است این گیاه دارویی باعث بروز اختلالاتی شده و باید با تجویز پزشک مصرف شود.
آگاه باشید یبوست، مادر بیماری‌هاست و به دلیل تجمع مواد زاید در بدن و همچنین فشار ناشی از دفع در صورت مداومت و همچنین خوابیدن به پشت می‌تواند باعث تضعیف قلب شود. از طرفی ورزش در هوای آلوده و سرد و با استرس به‌خصوص در زمان سیری و گرسنگی و همچنین ورزش‌های سنگین و حرفه‌ای، ورزش‌های غیر هوازی و… همگی باعث ضعف قلب می‌شود.
تغذیه‌ای مناسب برای تقویت قلب
در حفظ سلامت قلب، مداومت بر تغذیه‌ای که مولد خون مناسب در بدن باشد بسیار مفید است. خوردن گوشت گوسفند جوان، زرده تخم‌مرغ و برنج، مقوی قلب و مغز است. مصرف سبزی‌های معطر و مقوی قلب و دستگاه گوارش شامل ریحان بنفش و سبز، نعناع، پونه، مرزه، ترخون، گشنیز و سبزی‌های فصلی باعث تقویت قلب می‌شود.
بادرنجبویه گیاه بسیار مفیدی است که ابن‌سینا آن را مفرح‌‌القلوب و تقویت‌کننده قلب می‌نامد. همچنین سیب، تقویت‌کننده‌ای معجزه‌آساست که اگر با گلاب مصرف شود، کمک زیادی به تقویت قلب می‌کند و مصرف آن به هر شکل ازجمله فالوده، رب، چای، سرکه، مربا، حلوا یا پخته آن با جلاب یا عسل مفید است.
میوه‌هایی مانند سیب، گلابی، به، انار، لیمو، نارنج و آناناس علاوه بر داشتن ویتامین‌ها، املاح و آنتی‌اکسیدان‌های فراوان برای تقویت و حفظ سلامت قلب دارند و مصرف آنها برای تمام گروه‌های سنی و جنسی مناسب است.
بوییدن خوراکی‌های معطر مانند سیب، به، خیار، ملون، طالبی، گشنیز، نعنا، پونه، ترخون و حتی نان تازه باعث تقویت قلب می‌شود و معطر کردن غذاها با انواع ادویه و سبزی‌ها و گلاب در تقویت قلب مؤثر است. کیفیت مطلوب هوای استنشاقی نیز تأثیر سریع و قوی بر قلب و همچنین مغز و کارکردهای ذهنی دارد.
درمان گیاهی همراه با درمان شیمیایی
پرسشی که اغلب بیماران به دنبال پاسخ علمی و صحیح آن هستند این است که آیا افراد دچار نارسایی‌های قلبی می‌توانند داروهای گیاهی و اقدامات طب سنتی را جایگزین داروهای شیمیایی کنند؟ به گفته دکتر شکرریز،درمان‌های طب سنتی در کنار درمان‌های شیمیایی به بیمار کمک می‌کند تا عملکرد قلبش بهبود یابد و با توجه به این‌که جایگزین کردن داروهای گیاهی به‌جای داروهای شیمیایی نیاز به تحقیقات بیشتر و کار آزمایی بالینی وسیع دارد به همین دلیل تا حصول این مهم به بیماران توصیه اکید می‌شود درمان‌های دارویی و گیاهی طب سنتی را در کنار درمان‌های شیمیایی استفاده کنند تا به‌تدریج با بهبود علائم بیمار میزان نیاز به داروهای شیمیایی کاهش یابد.
رفع گرفتگی عروق قلب به کمک داروی گیاهی
برخی بیماران مبتلابه گرفتگی‌های عروق قلب گاهی با استفاده از نسخه‌هایی در فضای مجازی اقدام به مصرف برخی داروهای گیاهی باهدف رفع مشکل‌شان می‌کنند. دکتر شکرریز، متخصص طب سنتی می‌گوید: «مطالعات متعددی روی گیاهان و اثر آنها بر گرفتگی عروق کرونر انجام‌شده است. البته تعداد زیادی از آنها مطالعات فاز حیوانی بوده و نیاز به کارآزمایی‌های بالینی متعدد دارد.
بنابراین توصیه یک گیاه خاص برای عموم با توجه به مزاج متفاوت افراد و بیماری‌های زمینه‌ای همراه صحیح نیست، ولی با تشخیص پزشک متخصص می‌توان رژیم غذایی و دارویی مناسب برای پیشگیری و درمان این افراد تجویز کرد.
ارتباط افسردگی و بیماری‌های قلبی
ارتباط خلق پایین و بیماری‌های قلبی در کتاب طب سنتی مورداشاره قرارگرفته است. مطالعات متعدد، وجود ارتباط قوی بین افسردگی و برخی بیمارهای قلبی را نشان می‌دهد که منجر به‌قرار گرفتن فرد در یک چرخه معیوب و توسعه و پیشرفت بیماری‌اش می‌شود. به‌عنوان‌مثال، بیماران بعد از سکته قلبی ممکن است در زندگی روزمره خود نظیر کارهای خانگی، فعالیت‌های جسمی مثل بالا رفتن از پله و… دچار ناتوانی شده و سطح کارایی آنها نسبت به قبل کاهش یابد. همچنین احساس این‌که تا آخر عمر باید دارو مصرف کنند و عملکرد و توان قبل را نخواهند داشت باعث پایین آمدن خلق آنها شده و همین مساله تمایل آنها را برای برگشت به زندگی عادی کاهش می‌دهد که باعث بدتر شدن روند افسردگی و همین‌طور اختلال در بهبود علائم می‌شود. ازاین‌رو متخصصان مربوط باید این موضوع را موردتوجه قرار دهند و تدابیری برای حمایت روانی فرد بیندیشند.
