متاورس یک فرصت ۸۰۰ میلیارد دلاری است اما تردیدهایی درباره امنیت کاربران دراین فضا وجود دارد
سایت بدون -در دنیای دیجیتال هر روز با مفاهیم تازهای مواجه میشویم که میتوانند تغییراتی جدی در زندگی بشر ایجاد کنند. یکی از این موارد، «متاورس» تازهترین محصول فیسبوک (متا) است که ترکیبی از چند فناوری ازجمله واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و ویدیو است و احتمالاً در سال ۲۰۲۲ توسعهای چشمگیر خواهد داشت؛ یک دنیای خاص که میتوان از مزایای آن در هنر، آموزش، سرگرمی، بازیهای دیجیتال و… بهره گرفت، هرچند همچنان برخی نسبت به امنیت این فضا چندان خوشبین نیستند ولی به هرحال برای بزرگترین برندها و شرکتهای جهان، حضور در متاورس که «بلومبرگ»، آن را «یک فرصت و بازار ۸۰۰ میلیارد دلاری» توصیف میکند، بسیار وسوسه کننده است.
از خرید آنلاین تا سفر فضایی
تاکنون کاربران ازطریق وسایل دیجیتال مانند تلفن همراه، تبلت و…، سفر خود در اینترنت را انجام میدادند ولی مارک زاکربرگ مدیرعامل «متا» در قالب یک پروژه بلندپروازانه، تصمیم دارد فضای مجازی را برای کاربران ملموستر کند. کاربران با استفاده از هدست (هدفون مجهز به میکروفن) در متاورس حضور مییابند. سنسورهای موجود در این هدستهای ویژه متاورس، به بدل سهبعدی کاربران که شناسه آنها در متاورس به شمار میرود و «آواتار» نام دارد، کمک میکند با آواتارهای دیگر تماس چشمی برقرار کند. همچنین بدون این که کاربران مجبور به ترک خانه باشند میتوانند در مراسم عروسی یا جشن تولد شرکت کنند، به دورترین نقاط جهان سفر کنند، خرید آنلاین انجام دهند و حتی ورزشهایی مانند اسکی یا پاراگلایدر را انجام دهند. سفرهای فضایی، حضور در کنسرتها و بازدید از موزهها و…نیز بخشی دیگر از پتانسیلهای متاورس است.
دامدار نوآور در ترکیه
هرچند برخی، گستره استفاده از متاورس را بیشتر به سرگرمی محدود میدانستند ولی نوآوری یک دامدار در ترکیه، خط بطلانی بر این ایده کشید. «ایزت کوچاک»، دامدار ساکن آکسارای تصمیم گرفت برای افزایش بهرهوری دامهای خود، از متاورس کمک بگیرد. وی از ایده گاوهای VR یا «سایبرگاو» استفاده کرد و با قراردادن هدست واقعیت مجازی روی سر برخی از گاوها، به آنها القا کرد که درحال چرا در دشتی سرسبز هستند. این دامدار در گام نخست برای دو گاو خود از این هدستها استفاده کرد و تولید شیر گاوها از ۲۲ لیتر به ۲۷ لیتر در روز رسید. در زمستانهای سرد ترکیه، دامداران نمیتوانند گاوها را به فضای آزاد ببرند به همین دلیل هم این دامدار تلاش کرد با کشاندن گاوها به دنیای متاورس، آنها را فریب دهد تا فکر کنند در طبیعت سرسبز قرار دارند و بهدلیل شادتر بودن، شیر بیشتری تولید کنند، البته این هدستها قبل از راهیابی به ترکیه، در مسکو آزمایش شدند. این دامدار قصد دارد ۱۰ هدست دیگر خریداری کند تا مجموع تولید شیر در دامداری وی افزایش یابد.
جان بخشیدن به شخصیتهای دیزنی
شرکت والت دیزنی نیز با توجه به مزایای متاورس، حق امتیاز این فناوری که واقعیت افزوده (AR) را به دنیای واقعی پیوند میزند دریافت کرد تا در پارک دیزنی لند، بیشترین بهره را از امکانات «متاورس» بگیرد. این کمپانی مجوز ثبت اختراع «شبیهساز دنیای مجازی» را دریافت کرده است، البته دیزنی درحال حاضر هم از فناوری واقعیت افزوده (AR) برای سرگرمی در مقیاس بزرگ در پارکهای موضوعی خود استفاده میکند اما متاورس، مقیاس بسیار متفاوتی خواهد داشت و به شخصیتهای دیزنی در ویترین فروشگاهها، آبشارها و دیگر سازههای دنیای واقعی جان میبخشد تا بازدیدکنندگان دنیای تازهای را تجربه کنند، برای مثال درمتاورس، خانوادهای که در کنار ویترین مغازه قدم میزنند، میتوانند میکی موس را ببینند که هنگام عبور، از آنها استقبال میکند.
تغییرات صنعت گردشگری
صنعت گردشگری جهان تحت تأثیر کرونا و ظهور متاورس، با تغییرات قابل توجهی مواجه است و با پیشرفت در چشمانداز دیجیتال، زمینه پیوند دنیای دیجیتال و واقعی ایجاد شده است. برخی معتقدند در سال ۲۰۲۲ مردم میتوانند پرواز و اقامت مجازی در اتاقهای گرانترین هتلهای جهان را تجربه کنند و حتی راهی سفر در تونل زمان شوند و به آینده یا گذشته بروند. چندین شرکت هواپیمایی مانند بوئینگ در حال کار بر طرحهای مهندسی سه بعدی همه جانبه، به منظور ارائه خدمات هواپیمایی تحت یک اکوسیستم دیجیتال واحد ازطریق متاورس هستند. به اعتقاد گروهی، متاورس تغییر گستردهای در صنعت سفر ایجاد خواهد کرد که البته این پیشبینیها امیدوارکننده است زیرا بسیاری از رهبران صنعت گردشگری، سرمایهگذاری در تحقیقات دیجیتالی خود را آغاز کردهاند اما باید دید مسافران چگونه به این فناوری واکنش نشان میدهند.
امنیت متاورس در هاله ابهام
بزرگترین شرکتهای فناوری جهان مانند مایکروسافت، گوگل و اپل نیز درحال ایجاد متاورس هستند؛ دنیای واقعیت مجازی که در آن آواتارها در بازیهای ویدیویی و کلاسهای ورزشی شرکت میکنند اما همچنان تردیدهایی درباره امنیت در این فضا وجود دارد. به گفته محققان، آزار و اذیت و نفرتپراکنی در بازیهای واقعیت مجازی که بخشی از متاورس هستند، رواج دارد و مکانیسمهای مناسبی هم برای گزارش دادن آن وجود ندارد. طبق گزارش مرکز غیرانتفاعی مقابله با نفرت دیجیتال، در یکی از بازیهای محبوب واقعیت مجازی یعنی VRChat، هر ۷ دقیقه یک بار یک حریم خصوصی نقض میشود و احتمالاً این مشکلات با دسترسی شرکتها به میلیاردها نفر بزرگتر خواهد شد. حال باید منتظر ماند و دید «متا» چه تمهیداتی در این زمینه در نظر خواهد گرفت.
نگاهی به متاورس
«متاورس» ترکیبی از ۲واژه متا (Meta) به معنی فراتر و یونیورس (Universe) به معنای جهان است و از آن بهعنوان جهان برتر یاد میشود. اما ایده متاورس از کجا آمده است؟ در سال ۱۹۹۲رمان «سنوکراش» توسط نیل استیونسون نوشته شد تا روایتگر داستان زندگی هکری جوان باشد که با دشمنانش در یک دنیای برتر یعنی «متاورس» مبارزه میکند.در متاورس همه افراد عینکهای مخصوص به چشم دارند و با کمک آن به سفر میروند یا مبارزه میکنند. این رمان بسیار مورد توجه قرار گرفت و درنهایت به ساخت فیلم «آواتار» «جیمز کامرون» در سال ۲۰۰۹ و همچنین فیلم «بازیکن شماره یک آماده» استیون اسپیلبرگ در سال ۲۰۱۸ منجر شد.