سایت بدون – سرطان یکی از معضلات بزرگ علم طب است که اگرچه علم قرن حاضر همچنان ناتوان از پیشگیری قطعی و درمان قطعی بعضی از انواع آن است، اما تلاشها ادامه دارد و پزشکان توانستهاند طول عمر و کیفیت زندگی بیشتر مبتلایان به این بیماری را افزایش دهند. نکته مهمی که بیش از هر چیزی توجهها را به خود جلب کرده، شناخت عوامل سرطانزا و دور کردن آنها از زندگی بشر است. یکی از این عوامل مهم عادتها و شیوه زندگی نادرست انسانهاست. محققان به این نتیجه مهم رسیدهاند که تقریبا ۳۰درصد تمامی موارد سرطان ریشه در عادتهای غذایی افراد دارد و با تغذیه درست، فعالیت فیزیکی کافی و داشتن وزن مناسب، میتوان از یکسوم سرطانهای شایع در کشورهای با درآمد بالا و یکچهارم سرطانهای شایع در کشورهای با درآمد پایین پیشگیری کرد. موسسه تحقیقات سرطان آمریکا به ۱۰ نکته مهم برای جلوگیری از سرطان که مرتبط با عادتهای غذایی و اصلاح شیوه زندگی است، اشاره کرده است که در صفحه «سرطان» این هفته به آن میپردازیم.
۱٫ وزن خود را متعادل نگه دارید
اضافه وزن یکی از مهمترین عوامل خطر برای سرطان است. چاقی باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان روده، پستان (بعد از یائسگی)، دیواره داخلی رحم یا آندومتر، مری (آدنوکارسینوم)، پانکراس، کلیه و احتمالا کیسه صفرا میشود. فرمولی وجود دارد به نام شاخص وزن بدن (BMI) که افراد میتوانند از روی آن متوجه شوند وزن متناسبی نسبت به قدشان دارند یا نه؟ در این فرمول اگر شاخص وزن بدن بین ۱۸ تا ۲۵ (برای سفیدپوستان)، باشد، عادی تلقی میشود ولی در این شاخص به سن، نژاد و جنسیت افراد نیز باید توجه کرد. این عدد ممکن است با توجه به موارد ذکرشده کمی تغییر کند. وزن سالم فقط در گرو انتخاب رژیمهای غذایی مناسب با انرژی کم و پرهیز از نوشیدنیهای حاوی شکر و مواد پرچرب و… و داشتن فعالیت فیزیکی و ورزش در زندگی است. توصیه این است که حتیالامکان لاغر بمانید ولی کمبود وزن نداشته باشید.
۲٫ از هر فرصتی برای افزایش فعالیت فیزیکی خود استفاده کنید
ثابت شده که فعالیت فیزیکی به طور چشمگیری خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش میدهد. حتی احتمال میرود فعالیت فیزیکی از سرطان پستان و سرطان رحم بعد از یائسگی هم جلوگیری کند. موسسه پژوهش جهانی سرطان و موسسه پژوهش سرطان در آمریکا بر فعالیت متعادل یعنی حداقل ۳۰ دقیقه پیادهروی، دوچرخهسواری یا باغبانی روزانه تاکید میکند و آن را جزو ملزومات زندگی میداند. البته برای افرادی که در حال حاضر اضافه وزن دارند این زمان باید به ۶۰ دقیقه افزایش پیدا کند. همه افراد باید فعالیتهای کمتحرک زندگی مثل تماشای تلویزیون و نشستن پشت رایانه آن هم ساعتهای متوالی را محدود کنند.
۳٫ از غذاهای گیاهی بیشتر استفاده کنید
مواد غذایی با منشاء گیاهی از بدن در مقابل سرطان محافظت میکنند. سبزیجات آلیومی (سیر، تره و…) به احتمال زیاد از سرطان معده و روده بزرگ جلوگیری میکنند. مصرف میوه خطر ابتلا به سرطان دهان، نای، حلق، مری، ریه و معده را کاهش میدهد. ترکیبات بیواکتیو مانند کاروتینوئیدها (سبزیجات رنگی)، اسید فولیکها (سبزیجاتی با برگ سبز و خانواده کلم)، گلوکوسینولاتها (کلمها) و سولفیدهای خانواده آلیوم (سیر و پیاز) را در برنامه غذایی خود بگنجانید. موسسه جهانی پژوهشهای سرطان در آمریکا توصیه میکند حداقل ۵ وعده (حدود ۴۰۰ گرم) از انواع سبزیجات و میوه و مواد غیر نشاستهای در روز مصرف شود.
۴٫ مصرف گوشت قرمز و گوشت مزهدارشده را محدود کنید
مصرف گوشت قرمز را محدود کنید و از خوردن گوشتهای سرخکرده بپرهیزید. مصرف گوشت قرمز (گوشت گاو، بره، خوک و اسب) و گوشت فرآوریشده (گوشت کنسروشده با نمک یا محصولات گوشتی حاوی مواد نگهدارنده مانند کالباس، سالامی، سوسیس و…) بهطور قابلتوجهی خطر سرطان کولورکتال (روده بزرگ) را افزایش میدهد. موسسه جهانی پژوهشهای جهانی سرطان و موسسه پژوهش سرطان آمریکا پیشنهاد میکند مصرف گوشت قرمز را به ۵۰۰ گرم در هفته کاهش دهید. اگر وعدههای گوشتی متوسط باشد، حدود ۵ وعده در هفته خواهد شد.
۵٫ از مصرف غذاها و نوشیدنیهایی که باعث افزایش وزن میشوند، خودداری کنید
مصرف غذاهای پرانرژی را کمتر کنید. غذاهای پرچرب و کمفیبر یا نوشیدنیهای حاوی شکر زیاد پرانرژی هستند.
۶٫ دور سیگار و مشروبات الکلی خط بکشید
سیگار و مشروبات الکلی، عامل انواع متنوعی از سرطان مانند سرطان دهان، مری، نای، حلق، حنجره، پستان (قبل و بعد از یائسگی) و ریه هستند و برای پیشگیری از سرطان بهتر است دور آنها خط بکشید.
۷٫ کمتر غذای پرنمک بخورید
مصرف غذاهای پرنمک یا غذاهای فرآوریشده با نمک را کاهش دهید. برخی از روشهای نگهداری و تهیه غذا روی سرطانزایی آنها تاثیر میگذارند. غذاهایی که به وسیله نمک نگهداری میشوند، میتوانند یکی از عوامل سرطان معده باشند. موسسه جهانی پژوهشهای جهانی سرطان و موسسه پژوهش سرطان آمریکا توصیه میکنند از مصرف غذاهای نگهداریشده توسط نمک یا غذاهای پرنمک پرهیز کنید. میزان مجاز مصرف نمک در روز کمتر از ۶ گرم نمک (۴/۲ گرم سدیم) است.
۸٫ خودسرانه مکمل نخورید
از مکملهای غذایی برای پیشگیری از سرطان استفاده نکنید. بهطور کلی، مکملهای غذایی نهتنها نقش بسزایی در جلوگیری از سرطان ندارند. بلکه بیشتر مکملها باعث سرطان نمیشوند ولی بعضی از آنها خطر ابتلا به سرطان را نیز افزایش میدهند. در حال حاضر استفاده از مکملهای غذایی برای جلوگیری از سرطان پیشنهاد نمیشود.
۹٫ تازهمادران از شیردهی غافل نشوند
شیردهی به مدت حداقل ۶ ماه بعد از تولد نوزاد به همه مادران توصیه میشود چون شیردهی خطر سرطان پستان را در زنان کاهش میدهد حتی کودکانی که شیرمادرخوار هستند در آینده کمتر به سرطان مبتلا خواهند شد.
۱۰٫ درمانشدگان شیوه زندگی خود را اصلاح کنند
نجاتیافتگان از سرطان بعد از اتمام درمان حتما باید تحت نظر پزشک بمانند و کاملا شیوه نادرست زندگیشان را تغییر دهند و این ۹ نکته در مورد پیشگیری از سرطان را که در این مبحث ذکر شد، رعایت کنند.