چند نکته درباره درمان واریس/ وقتی پا لانه‌خراب می‌شود!

سایت بدون – گاهی مشکلاتی در بدن ایجاد می‌شوند که به ظاهر کوچک هستند ولی دردسرهای زیادی را به همراه دارند. یکی از همین مشکلات به ظاهر ساده و کوچک، واریس محسوب می‌شود که در صورت عدم درمان، فرد را به لحاظ روحی و روانی آزار خواهد داد و کیفیت زندگی را کم می‌کند و در صورت پیشرفت آن، کار به جراحی خواهد کشید. اما این‌که واریس به چه علتی ایجاد می‌شود و برای درمانش چه کاری می‌توان انجام داد، سوال‌هایی است که دکتر فرامرز کریمیان، متخصص جراحی عمومی و عضو کالج جراحان آمریکا، به آنها پاسخ می‌دهد. آیا واریس اندازه‌های مختلفی دارد؟
واریس‌های واقعی که به‌دلیل اختلال در عملکرد دریچه لانه کبوتری در سیاهرگ‌ها ایجاد می‌شوند، به دو صورت خفیف و شدید هستند. اگر قطر رگ در صورت ابتلا به واریس بین یک تا سه میلی‌متر شود، واریس خفیف و در صورتی که قطر رگ بالای سه میلی‌متر باشد، واریس شدید محسوب می‌شود. گاهی در صورت عدم درمان، قطر رگ به دو سانتی‌متر نیز خواهد رسید. وقتی یکی از دریچه‌های لانه کبوتری خراب شود و عملکرد طبیعی خود را از دست بدهد، بقیه دریچه‌های لانه کبوتری، یکی پس از دیگری خراب و دچار اختلال در عملکرد خواهند شد.

منتظر چه علائمی باشیم؟
واریس‌های مویرگی علامتی ندارند ولی واریس‌های واقعی، علاوه بر ظاهر آزار دهنده، علائمی نیز دارند. برای مثال، افراد در طول روز و با نزدیک شدن به غروب، در پای خود احساس سنگینی می‌کنند به‌گونه‌ای که بیمار اظهار می‌کند انگار به پایش وزنه آویزان شده است. پای این دسته از افراد گاهی ورم می‌کند و جای کش جوراب روی پایشان می‌ماند. گاهی واریس در موارد پیشرفته می‌تواند به تیره شدن رنگ پوست ناحیه مچ پا، بروز دانه‌های ریز و حتی زخم نیز منجر شود.

جوراب‌های مفید
امروزه گرچه انواع جوراب‌های مخصوص در بازار موجود ا‌ست و در جلوگیری از پیشرفت واریس مفید هستند، ولی نقشی در درمان آن ندارند. این جوراب‌ها به‌راحتی در داروخانه‌ها قابل خریداری هستند و فشاری در حدود هشت تا ده میلی‌متر جیوه را به پا وارد می‌کنند. استفاده از این جوراب‌ها حتی برای افرادی که مسافرت‌های طولانی انجام می‌دهند توصیه می‌شود و می‌تواند مانع لخته‌شدن خون در رگ‌های پا شود. 
جوراب‌های واریس، برای آن دسته از افرادی که ساعت‌های طولانی سر پا می‌ایستند نیز مفید هستند. بانوان می‌توانند به جای جوراب واریس از جوراب‌های زنانه نسبتا محکم که تا زیر زانو را می‌پوشاند، استفاده کنند.

چرا دچار واریس می‌شویم؟
واریس در واقع اتساع یا افزایش غیرعادی اندازه سیاهرگ سطحی زیر پوست است و معمولا در پا ایجاد می‌شود. بروز واریس در زیر زانو شایع‌تر است. وقتی دریچه لانه کبوتری (دریچه‌هایی که در سیاهرگ‌ها قرار دارند و فقط به سمت بالا باز می‌شوند تا مانع بازگشت خون به سمت پایین شوند)، دچار مشکل شود و نتواند عملکرد خوبی داشته باشد، خون به سمت پایین بازگشته و به ایجاد واریس منجر خواهد شد. عوامل زیادی می‌توانند در ابتلا به واریس نقش داشته باشند ولی مهم‌ترین عامل در ایجاد این مساله، زمینه ژنتیک و ساختار دریچه لانه کبوتری است که در برخی از افراد، عملکرد خوبی ندارد. افرادی که شرایط زمینه‌ای ابتلا به واریس را دارند، بیش از بقیه افراد مستعد ابتلا به آن هستند و سبک زندگی‌شان می‌تواند ابتلا به واریس را تسریع و تشدید کند. برای مثال، افراد زیادی ممکن است که برای ساعات طولانی سرپا بایستند ولی همه افراد، دچار واریس نمی‌شوند و آن دسته از افرادی که شرایط زمینه‌ای دارند، دچار این مشکل می‌شوند. افرادی که در خانواده‌شان سابقه ابتلا به واریس وجود دارد، مستعد ابتلا به واریس هستند. سن شایع ابتلا به واریس حدود ۲۰ تا ۴۰ سالگی است.

وقت درمان است
برای درمان واریس مویرگی، باید اختلال هورمونی را درمان کرد و اگر علت بروز واریس مویرگی نارسایی کبد باشد، کاری جز پیوند کبد نمی‌توان انجام داد. واریس مویرگی ناشی از تغییرات هورمونی بارداری، معمولا در برخی از افراد پس از بارداری از بین می‌رود ولی اگر باقی بماند، با درمان موضعی نظیر تزریق یا لیزر از بین می‌رود، اما برای واریس واقعی خفیف در اغلب موارد با انجام تزریق، رگ مبتلا به واریس دچار لخته شده و بتدریج از بین خواهد رفت. اگر واریس خیلی درشت باشد، تزریق کافی نیست و باید دریچه‌های لانه کبوتری که خراب شده‌اند، شناسایی شده و با استفاده از تکنیک‌های مختلف، بسته شوند. علاوه بر این، رگ درشت شده را نیز باید خارج کرد چون جذب نمی‌شود. با در آوردن واریس‌های درشت، در صورت وجود واریس‌های ریز، همزمان تزریق برای آنها انجام می‌شود و بیمار دائما مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در واریس‌های شدید دوره درمان ممکن است تا شش ماه طول بکشد. احتمال عود در سیاهرگ‌های درمان شده خیلی کم است ولی این احتمال وجود دارد که واریس جدیدی در جای دیگری از پا یا در پای مقابل، بروز کند.

اگر درمان نشود
واریس ظاهر ناخوشایندی دارد و به‌دلیل علائمی که ایجاد می‌کند، کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علاوه بر این، واریس‌های درشت ممکن است بر اثر ضربه، دچار پارگی شده و منجر به خونریزی شدید شوند. 
زخم‌هایی که به‌دنبال واریس‌های دراز مدت ایجاد می‌شوند، به راحتی خوب نخواهند شد و نیاز به درمان‌های خاص و پر هزینه دارند. بنابراین توصیه می‌شود که در اسرع وقت نسبت به درمان واریس اقدام شود