سیل‌زدگان در صورت عدم مراقبت‌های لازم در معرض ابتلا به چه بیماری‌هایی قرار دارند؟

سایت بدون -سیل یک فاجعه است، نه تنها به دلیل ویرانی‌ خانه‌ها و آوارگی قربانیانش که به دلیل بیماری‌هایی است که روی موجش‌ سوار می‌شوند و به جان گرفتاران سیل می‌افتند. در هفته‌های گذشته استان‌های گلستان، لرستان و خوزستان شاهد بحرانی‌‌ترین شرایط جوی بودند؛ سیل خانه و زندگی‌های خیلی از آنها را بُرد و جان تعدادی را هم گرفت. حالا در کنار اقدامات امدادی برای اسکان سیل‌زدگان و لایروبی‌ها مسأله جدی‌تری به میان می‌آید؛ یعنی سلامتی و بهداشت سیل‌زدگان. با اینکه وزارت بهداشت تاکید می‌کند که تا کنون مواردی از بیماری‌های عفونی در مناطق سیل‌زده گزارش نشده است اما هنوز هم احتمال شیوع انواع بیماری‌های مرتبط با سیل به ویژه آنهایی که به دلیل استفاده از آب آلوده ایجاد می‌شود، وجود دارد. بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، بیماری‌هایی مثل تب تیفوئید یا حصبه، وبا، لپتوسپیروز و هپاتیت A  جزو بیماری‌هایی است که همراه با سیل می‌آیند و منشأ آبی دارند.حالا  وزارت بهداشت برای کنترل بیماری‌ها در حالت آماده‌باش قرار گرفته و اعلام می‌کند که ‌ استان‌های سیل‌زده بشدت تحت کنترل هستند و آب آشامیدنی‌شان به طور مرتب رصد می‌شود، عملیات کلرزنی هم در حال انجام است و همچنان هم ادامه دارد. با همه اینها اما خطر ابتلا به بیماری‌ سیل زدگان را تهدید می کند، به طوریکه تاکید می شود افراد در این مناطق تنها از آب‌های مورد ‌‌تایید بهداشت استفاده کنند. حالا همه مسئولان بهداشتی نگران شیوع بیماری‌های عفونی‌اند و از سیل‌زدگان می‌خواهند تا اگر علایمی مانند ضعف و بی‌حالی، تب و لرز و اسهال و استفراغ دارند، بلافاصله به مراکز درمانی مراجعه کنند. نکته دیگر اما مشکل سوء تغذیه سیل‌زدگان است که آنها را مستعد ابتلا به انواع بیماری‌ها می‌کند. سیل تمام زندگی‌ها را از بین برده و حالا قربانیان غذای کافی برای تغذیه ندارند و سرپناه‌شان هم از دست رفته است؛ همین هم می‌شود تا درگیر انواع بیماری‌ها شوند. مسئولان وزارت بهداشت در این شرایط نگران شیوع وبا هم هستند. مهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت چند روز پیش از مناطق سیل‌زده بازدید کرد. به گفته او، با توجه به سیلابی‌شدن برخی روستاها و احتمال وقوع آلودگی میکروبی در آب و غذا، جلوگیری از شیوع بیماری‌های واگیر و منتقله از آب و غذا در میان مناطق درگیر سیل از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است که باید در این زمینه مراقبت‌های لازم صورت گیرد. مار و عقرب گزیدگی هم یکی دیگر از معضلات مناطق سیل زده است، حالا سرم‌های ضدمار و عقرب گزیدگی، در دسترس تیم‌های بهداشت و درمان مستقر در مناطق سیل زده قرار گرفته است. سالک را هم باید به لیست بیماری‌هایی که ممکن است گریبان قربانیان را بگیرد،  اضافه کرد، با این حال وزارت بهداشت تاکید می کند که اقدامات لازم برای کنترل و از بین بردن حشرات و جوندگان در حال انجام است.
سوءتغذیه در انتظار سیل‌زدگان
زیبا ایوبیان از  موسسه آموزش عالی علمی- کاربردی هلال احمر در مطالعه‌ای با عنوان بیماری‌های عفونی در بحران به اهمیت سوءتغذیه سیل‌زدگان و آماده‌کردن آنها برای ابتلا به انواع بیماری‌ها تاکید کرده است. در این مطالعه آمده که باران زیاد منجربه سرریزشدن فاضلاب و گسترش بیشتر عوامل پاتوژن مثل مالاریا و تب دنگی می‌شود. پس از یک سیل سهمگین، تخریب مخازن غذا منجر به افزایش سوءتغذیه و در نتیجه افزایش احتمال ابتلا به بیماری می‌شود. بررسی‌ها ثابت کرده‌اند که بیماری‌های مسری با سوءتغذیه ارتباط دارند. در افراد دچار سوءتغذیه بیماری‌هایی مثل سرخک، مالاریا و بیماری‌های اسهالی، شایع‌ترین بیماری‌ها است.
سیل چه آسیب‌هایی به سلامت‌مان می‌زند؟
سیل مقدار زیادی باکتری، ویروس، فاضلاب و انگل را با خود جابه‌جا می‌کند که اگر با دهان، چشم‌ها و پوست افراد در تماس قرار گیرد، امکان بروز عفونت در بدن را بالا می‌برد. بیماری‌های دستگاه گوارش یکی از شایع‌ترین این بیماری‌هاست؛ هر چند که بسیاری از این عفونت‌ها خوش‌خیم است و تنها منجر به اسهال و استفراغ می‌شوند؛ اما باید نشانه‌هایش را جدی گرفت و به‌سرعت درمانش کرد. عفونت‌های پوستی هم یکی دیگر از خطرات سیل بر سلامتی است. حادثه احتمال مصدومیت فرد را بالا می‌برد، در شرایط آب‌وهوای آلوده هر زخمی می‌تواند راهی برای ورود باکتری و میکروب شود و درنهایت در بدن عفونت ایجاد کند. در کنار همه این اتفاقات، در زمان وقوع سیل، مانند هر اتفاق دیگری، باید مراقب پشه‌ها بود. سیلاب می‌تواند پشه‌ها را جذب کند و تجمع پشه‌ها هم دردسرساز است.
بیماری‌های منتقله از آب، آفت سیل‌زدگان
آب آلوده مهمترین معضل سیل است؛ موضوعی که به طور ویژه در بررسی‌ای که از سوی محمد درویشی و مریم مسائلی به عنوان «رخداد بیماری‌های عفونی پس از بلایای طبیعی و نقش نیروهای مسلح در کنترل و پیشگیری آنها» به آن پرداخته شده است. در این تحقیق انجام‌شده آمده که شیوع بیماری‌های اسهالی می‌تواند با خوردن آب آلوده ایجاد شود. ریسک شیوع بیماری‌های اسهالی بعد از بـلایـای طـبـیـعـی در کشورهای درحال توسعه بیشتر از کشورهای توسعه‌یافته است.

شایع‌ترین بیماری‌ها پس از وقوع سیل را بشناسید
بررسی‌ها نشان می‌دهد که در زمان وقوع سیل احتمال انتقال بیماری از طریق آب زیاد می‌شود. حالا سوال اینجاست که چه بیماری‌هایی در این شرایط شیوع بیشتری پیدا می‌کنند؟
 تب: یکی از روش‌های دفاعی بدن است که در برابر عفونت ایجاد می‌شود؛ ویروس‌ها و باکتری‌ها عامل ایجادکننده تب است.
 سالک: سالک یک بیماری پوستی طولانی مدت است که در اثر گزش نوعی پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود.
 تیفوئید و پاراتیفوئید (حصبه و شبه حصبه): اینها بیماری‌های مشابهی‌اند که به وسیله سالمونلا تیفی و سالمونلا پاراتیفی ایجاد می‎شوند. باکتری در روده تکثیر پیدا کرده و از طریق خون به سایر اندام‌ها گسترش می‌یابد و وارد اندام‌هایی مثل طحال، کیسه صفرا، و کبد می‌شود. بیماری از طریق مدفوع آلوده منتقل می‌شود و عمدتا در مناطقی که بهداشت پایین دارند، شیوع پیدا می‌کند.
 وبا: وبا بیماری‌ است که از طریق آب توسط باکتری ویبریو کلرا ایجاد می‌شود. هنگامی که یک شخص با مصرف مواد غذایی و یا آب حاوی باکتری وبا آلوده می‌شود، باکتری در روده شخص مواد سمی منتشر کرده و منجر به بروز اسهال شدید می‌شود.
 هپاتیت عفونی: هپاتیت به معنی التهاب در پارانشیم کبد است که به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که بعضی از آنها قابل سرایتند.
 شیگلوز یا اسهال خونی: یکی از بیماری‌های باکتریایی روده است.
 سالمونلا: نوعی باکتری است که می‌تواند در روده حیوان و انسان زندگی و رشد کرده و زمینه مسمومیت غذایی را به وجود ‌آورد.
 کامپیلوباکتر: یک نوع باکتری است که باعث مسمومیت غذایی و اسهال می‌شود.
 لپتوسپیروز: یکی از گسترش‌یافته‌ترین بیماری‌های مشترک بین انسان و حیوان است. عفونت‌های لپتوسپیرایی معمولا در اثر تماس مستقیم و یا غیرمستقیم انسان یا دام با آب، خاک یا غذای آلوده‌شده توسط ادرار آلوده تعداد زیادی از حیوانات وحشی یا اهلی ایجاد می‌شود؛ همچنین در اثر تماس مستقیم با ادرار یا بافت‌های حیوانات مبتلا بیماری منتقل می‌شود.
 ای کولی: این باکتری منجر به اسهال شدید می‌شود.
 کریپتوسپویدیوزیس: بیماری عفونی روده‌ای است که انگلی به نام کریپتوسپوریدیوم عامل آن است.

چه باید کرد؟

  حتما از سلامت آبی که می‌نوشید، اطمینان پیدا کنید.
  بهتر است از آب معدنی استفاده کنید؛ در غیر این صورت آب خام را جوشانده و سپس مصرف کنید.
  در زمان کمک‌رسانی با برداشتن آوار، از دستکش استفاده کنید. تا بدن زخم نشود.
  اگر احساس تب و لرز یا دیگر نشانه‌های عفونت را دارید، خیلی سریع به پزشک مراجعه کرده یا از نیروهای امدادی کمک بگیرید.
  بهتر است ساکنان مناطق سیل‌زده حتما از پشه‌کش استفاده کنند، لباس‌های‎شان آستین‌دار باشد تا از گزند پشه‌های ناقل بیماری در امان بمانند.
  تا جایی که امکان دارد از تماس دهان، بینی و چشم‌های‌تان با آب جلوگیری کنید.
  هشدارها را جدی بگیرید.
  در پی بحران سیل در خوزستان از آب آشامیدنی بطری استفاده شود.
  در پی طغیان رودخانه‌های خوزستان از مصرف سبزیجات در مناطق آسیب‌دیده و سیل‌زده خودداری کنید؛ چرا که امکان سالم‌سازی و پاکسازی سبزیجات در چنین شرایطی فراهم نیست.