بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون -هیچ‌کسی در دنیا وجود ندارد که سرفه را تجربه نکرده باشد و در هر سنی می‌توان سرفه را تجربه کرد. سرفه شاید در نگاه اول بسیار ساده به نظر برسد و افراد چندان آن را جدی نگیرند، ولی همین سرفه به ظاهر ساده، گاهی می‌تواند از یک بیماری مهم و جدی در بدن خبر بدهد. پس نباید آن را نادیده گرفت. به‌غیر از این‌که علت به‌وجود‌آورنده سرفه می‌تواند مهم باشد، حالت ناخوشایند آن نیز روی کیفیت زندگی تاثیر منفی می‌گذارد. اما برای این‌که در رابطه با سرفه بیشتر بدانید، صحبت‌های دکتر پیمان لسان‌پزشکی، کارشناس پیشگیری از بیماری‌ها و سرپرست کلینیک مشاوره بیماری‌های رفتاری مرکز بهداشت غرب تهران را با دقت بخوانید. سرفه خوب است یا بد؟
سرفه در واقع یک بازدم شدید محسوب می‌شود که با انقباض دیافراگم همراه است. در واقع سرفه، فشاری در اثر بسته شدن راه هوایی ایجاد می‌کند ضمن این‌که در اثر آن، هوا با فشار از ریه خارج می‌شود. سرفه به طور کلی یک مکانیسم دفاعی است و الزاما دلیل بر ابتلا به یک بیماری نیست. به عبارت روشن‌تر، زمانی که جسم خارجی یا باقیمانده غذا در مسیر هوا قرار بگیرد، سرفه، مکانیسم دفاعی بدن به حساب می‌آید. علاوه بر این، سرفه می‌تواند به‌صورت حاد یا مزمن نیز ایجاد شود که سرفه‌های حاد، معمولا کمتر از دو هفته طول می‌کشند و می‌توانند ناشی از آلرژی، سرماخوردگی، برونشیت و… باشند. اما در شرایطی که سرفه بیش از دو هفته طول بکشد، مزمن به حساب می‌آید و می‌تواند نشان‌دهنده عفونت‌های مختلف و مشکلات جدی باشد.
آلرژی را جدی بگیرید
چنانچه دلیل سرفه توسط پزشک آلرژی تشخیص داده شده باشد، فرد باید آن را جدی بگیرد و مشکل توسط پزشک درمان شود چون آلرژی‌هایی که درمان نمی‌شوند، می‌توانند در دراز‌مدت تبدیل به آسم شوند و سرفه‌ها نیز برای طولانی‌مدت در فرد وجود خواهند داشت و کیفیت زندگی فرد با بروز سرفه‌های طولانی‌مدت، کاهش می‌یابد.
شایع‌ترین سرفه‌ها کدامند؟
به‌طور کلی، سرفه ناشی از بیماری‌های ویروسی سیستم تنفسی فوقانی (سرماخوردگی، سینوزیت ویروسی، فارنژیت ویروسی و…) شایع‌ترین دلایل سرفه محسوب می‌شوند. علاوه بر این، سرفه ناشی از آلرژی نیز بیش از سایر سرفه‌ها شایع است. البته تشخیص علت سرفه، باید توسط پزشک باشد و فرد نباید هر سرفه‌ای را با آلرژی یا بیماری‌های ویروسی سیستم تنفسی فوقانی، مرتبط بداند.
آیا سل مطرح است؟
سرفه‌ای که بیش از دو هفته طول کشیده باشد، سرفه‌ای نیست که بتوان آن را نادیده گرفت به‌ویژه در شرایطی که این سرفه با علائمی هم همراه باشد. برای مثال، علائمی چون خلط، تعریق شبانه و کاهش وزن همراه با سرفه، می‌تواند نشانه یک عفونت مهم باشد که می‌توان به عفونت‌هایی چون مایکوباکتریوم و سل اشاره کرد. متاسفانه بسیاری از افراد به دلیل این‌که بدحال نمی‌شوند، سرفه و علائم همراه را جدی نمی‌گیرند و برای بررسی و درمان مراجعه نمی‌کنند که همین مسأله باعث پیشرفت بیماری و آسیب‌های جدی به ریه خواهد شد.
پای اسید معده در میان است
یکی دیگر از عواملی که می‌تواند به بروز سرفه منجر شود، سرفه‌های تحریکی است که این نوع سرفه‌ها به دلیل واکنش سیستم تنفسی نسبت به اسید معده ایجاد می‌شود. این نوع سرفه، به سرفه ناشی از آلرژی شباهت دارد. بیماران مبتلا به ریفلاکس معده (بازگشت اسید معده به مری)، این نوع سرفه را می‌توانند تجربه کنند. این نوع سرفه، فرد را بیشتر در شب درگیر می‌کند ضمن این‌که می‌تواند با تنگی نفس همراه باشد. البته باز هم باید تاکید کرد که تشخیص این نوع سرفه نیز بر عهده پزشک است.
سرفه ناشی از اضطراب
یکی دیگر از دلایل سرفه، اضطراب است. سرفه ناشی از اضطراب، چندان در بزرگسالان شایع نیست و این نوع سرفه در کودکان شیوع دارد به‌ویژه در آن دسته از کودکانی که شب‌ها تمایل دارند به جای ماندن در تخت خود، کنار پدر و مادر بخوابند، بیشتر از سایر کودکان دیده می‌شود. والدین با مشاهده سرفه چه در شب و چه در روز، باید حتما فرزند خود را نزد پزشک ببرند تا علت اصلی به وجود آورنده سرفه بررسی شود.
رابطه سرفه با سرطان
سرفه گاهی می‌تواند در اثر ابتلا به برخی بیماری‌های داخلی به وجود بیاید، برای مثال، بیماری رماتیسم، می‌تواند با درگیری ریه همراه باشد و همین مسأله به بروز سرفه منجر شود. علاوه بر این، سرفه در برخی از افرادی که به بیماری‌های قلبی و عروقی مبتلا هستند نیز دیده می‌شود. همچنین ابتلا به سرطان، می‌تواند به شکل ثانویه به بروز سرفه منجر شود یعنی سلول‌های سرطانی می‌توانند از منشأ ابتلا در هر قسمت از بدن، به سمت ریه بروند (متاستاز) و آن را به سرطان مبتلا کنند. گاهی خود ریه هم می‌تواند مستقیما به سرطان مبتلا شود که این مسأله نیز با بروز سرفه همراه است.
گروه‌های تحت خطر
علت به وجود آورنده سرفه به‌ویژه سرفه‌های مزمن و طولانی‌مدت، باید در همه افراد مورد بررسی قرار بگیرد، ولی اهمیت بررسی سرفه در برخی افراد بیشتر است. برای مثال، سرفه در خانم‌های باردار حائز اهمیت است به‌ویژه آن دسته از خانم‌هایی که احتمال سقط جنین در آنها بالاست. علاوه بر این، سرفه طولانی‌مدت می‌تواند در افراد، فتق جدار شکم را ایجاد کند که دلیل آن افزایش فشار داخل شکم و ضعیف شدن جدار شکم است. سرفه در خانم‌هایی که افتادگی رحم دارند، می‌تواند به بی‌اختیاری ادرار منجر شود. آن دسته از افرادی که از دخانیات به‌ویژه سیگار استفاده می‌کنند، در صورت بروز سرفه حتما باید مورد بررسی قرار بگیرند، چون این دسته از افراد بیش از سایرین مستعد ابتلا به سرطان ریه و سل هستند. افرادی‌که به صورت گروهی زندگی می‌کنند و محل زندگی‌شان فاقد تهویه و نور مناسب است، در صورت بروز سرفه باید بررسی شوند. بررسی علت سرفه در کودکان به‌ویژه سنین زیر یک‌سال و افراد بالای ۶۵ سال حائز اهمیت است. مصرف داروهای بدون نسخه و خود درمانی برای کودکان و به طور کلی سنین یاد شده، مجاز نیست. آن دسته از مشاغلی که ممکن است به دلیل شغل‌شان (شیشه‌گری، سندبلاست، هویه‌کاری، معدن و…) دچار عارضه ریوی شوند نیز در صورت بروز سرفه باید به پزشک مراجعه کنند.
آزمایش رایگان بدهید
درمان سرفه باید متناسب با علت به وجود آورنده آن باشد و تا زمانی که عامل ایجاد‌کننده باقی بماند، درمان صورت نمی‌گیرد. همه افراد در صورت بروز سرفه به ویژه سرفه‌ای که بعد از دو هفته برطرف نشده است، باید به مراکز بهداشت مراجعه کنند و تست خلط بدهند تا علت سرفه مشخص و درمان انجام شود. این نوع آزمایش در مراکز بهداشت رایگان است و با انجام آن، می‌توان عفونت‌های مهم ریه مثل سل را شناسایی کرد. داروها و شربت‌هایی که به عنوان ضد سرفه در بازار وجود دارند، در واقع خلط‌آور هستند و با خارج شدن خلط، راه هوایی فرد باز می‌شود و سرفه کاهش می‌یابد که پزشک متناسب با عامل به وجودآورنده سرفه، دارو و شربت را تجویز می‌کند. مصرف شربت‌هایی که ترکیب گیاهی دارند و به عنوان ضد‌سرفه بدون نسخه فروخته می‌شوند، بدون مشورت با پزشک صحیح نیست به‌ویژه در شرایطی که بیمار کودک هم باشد. گاهی بروز سرفه به دلیل ابتلا به آلرژی است و مصرف برخی از شربت‌های گیاهی می‌تواند سرفه را تشدید کند، چون خود گیاهان در برخی از افراد به نوعی آلرژی‌زا محسوب می‌شوند.
نویسنده : بهاره جلالوند
