نویسنده:وصال روحانی
سایت بدون- رسیدن بخشی قابل توجه از جوایز پایانی سال سینمای جهان به آلفونسو کوارون مکزیکی و ۵۸ ساله یک بار دیگر او و کشورش را در صدر اخبار و رویدادهای سینمای جهان قرار داده است. تعارض آشکار و فراوان این وضعیت با دیوار بلندی که دونالد ترامپ می خواهد در مرزهای آمریکا با مکزیک بکشد و البته ناقص مانده است. نشانگر این است که حتی اگر از برخی مهاجران و مسافران مکزیک خلاف هایی در خاک آمریکا سر زده باشد کشور آنها به لطف مساعی کوارون و همچنین اله خاندرو گونزالز ایناریتو و گی یرمو دل تورو به یک قطب فرهنگی بزرگ تبدیل شده است. این را از هالیوودی ها بپرسید زیرا در هر چه اول بازنده بزرگ این بپاخیزی فرهنگی بوده اند و به نشانه آن از ۲۰۱۳ به بعد در چهار- پنج مورد جوایز اسکار برترین فیلم سال و همچنین مجسمه طلایی بهترین کارگردانی را به سینماگران فوق واگذار کرده اند و این سوای موج تازه کارگردانان جوان تر مکزیکی است که با خط فکری گرفتن از سه چهره بارز فوق کارهای جدید با ارزشی را رو کرده اند و گمان می رود که دهه ۲۰۲۰ به گونه ای دهه آنها و زمان دهن کجی تازه مکزیکی ها به آنها در صحنه هنر و بویژه سینما باشد. در میان غول های مذکور، امسال سال کوارون است زیرا فیلم تازه او به نام «روما» از شهریور به این سو کلکسیونی از جوایز جهانی را درو کرده و از دید بسیاری از نهادهای ناظر بر هنر سینما هم بهترین فیلم «خارجی» (غیرانگلیسی زبان) سال را رو کرده و هم سزاوار دریافت عنوان بهترین کارگردان سال است که البته این عنوان به کوارون رسید.
«روما» در روز ۱۷ دی دو جایزه فوق را در مراسم گلدن گلوب هم دریافت کرد و سپس با اعلام کاندیداهای اسکار ۲۰۱۹ در شاخه های ۲۴ گانه آن، خیز بلند خود را به سوی اسکارهای این رده ها نیز آغاز کرد و مجموعاً نامزد ۱۰ مجسمه طلایی شد که همپا با «محبوب» فیلم اخیر یورگوس لانتیموس یونانی پیشتاز فهرست کاندیداهای امسال به حساب می آمد. برای کوارون که در «روما» جزییات زندگی و رنج های نوجوانی خود و خانواده اش را در یکی از زاغه های اطراف مکزیکوسیتی و به شکلی کلاسیک وار و در قالب یک فیلم سیاه و سفید ارائه می دهد، همه این جوایز و شکوه و زرق و برق های سینمایی رویدادی تکراری است زیرا وی از زمان ارائه فیلم سرشار از ابتکار «y Tu Mama Tambien» در سال ۲۰۰۱ تبدیل به پدیده ای تازه و البته پردوام در سینمای جهان شده که محصول و پاداش جهان نگری های ویژه او در هنر هفتم فقط می تواند متعالی ترین جوایز این حرفه باشد. کار او به قدری به مذاق هالیوودی ها خوش آمد که بلافاصله کارگردانی یکی از قسمت های اولیه ۸ گانه هری پاتر به نام «زندانی از کابان» را به سال ۲۰۰۴ به وی سپردند، ولی او دست هایش را آنقدر باز گذاشت که ابتدا با فیلم علمی- تخیلی و دلهره آور «فرزندان مردان» (یا «فرزندان بشر») در سال ۲۰۰۶ به جهان هشدار داد در اوج رویکرد به مصادیق تکنولوژیک بشریت را از یاد نبرد زیرا بی گمان منهدم خواهد شد و با «جاذبه» به سال ۲۰۱۳ نه تنها جهان فیلم های فضایی را زیر و رو کرد بلکه جوایز اصلی اسکار، گلدن گلوب، بافتا، سزار و هر چه را که پیش رویش بود، درو کرد و آن هم در حالی که افسانه زنده ماندن یک فضانورد زن با بازی ساندرا بولاک در این فیلم به رغم متلاشی شدن پایگاه فضایی وی در اتمسفر بالای کره زمین و بسته بودن راه ورود وی به اقمار و پایگاههای کناری، فقط رویایی بود که می توانست از ذهن خلاق مردی بشدت فرهنگی مثل کوارون بیرون بزند.
کوارون به لطف اثر بزرگی که بر ذهن آکادمی علوم سینمایی و هنرهای تصویری بر جای گذاشت، به نخستین فیلمساز لاتن تبار و البته مکزیکی تبدیل شد که در تاریخ ۱۹ ساله اهدای اسکارهای پر تلالو اما تبلیغاتی، مجسمه طلایی برترین کارگردانی را صید کرده است و او جاده بازکن باران و همتاهایش در این راه شد تا در سال های بعدی ایناریتو و دل تورو هم اسکار این رده را ببرند و ایناریتو به واقع دو بار چنین کرد تا شون پن عصبانی شده از قبضه شدن هالیوود و جوایز ارشد آن توسط مکزیکی ها آنها را مردمان بی اصل و نسبی بنامد که حق هالیوودی ها را تضییع کرده اند، ترامپ هم که ناتمام ماندن احداث دیوار مورد نظرش بین مرزهای آمریکا و مکزیک موجب تعطیلی نمادین دولت آمریکا توسط وی و به نشانه اعتراض شده می تواند به اقدامات اینایی بی پایه خود ادامه بدهد اما «روما» جدیدترین سند فرهنگ داشتن مردمان و تبارهایی است که او طبق فرضیه های بیمارگونه اش سارقان اموال آمریکایی نامیده است.
ترامپ که خود هالیوودی ها نیز با وی بد هستند، نمی داند که کوارون با احتساب توفیق های «روما» تا به حال کاندیدای ۱۱ اسکار در دو دهه اخیر شده و هفت تای آنها را برده که سه مورد آن ۶ اسفند که جوایز امسال ارائه شد، به کارنامه وی اضافه شد. کوارون، جایزه بافتای بهترین فیلم «خارجی» سال را برای تولید «هزارتوی پن» که کارگردانی اش با دل تورو بوده، هم تصاحب کرده و با درخشش غافلگیر «جاذبه» گلدن گلوب و بافتای برترین کارگردانی را هم صاحب شد و در این سال های ویژه از سوی اتحادیه کارگردان آمریکا نیز بارها تحسین و صاحب جایزه نخست شده است. همه اینها برای سینماگری که کلاً ساکن لندن و از هیاهو گریزان است و شما و فیلم هایش در مقام کارگردان از ۸ مورد فراتر نمی رود و پیش از جاری شدن موج شهرتش یک نسخه هالیوودی تازه از «آرزوهای بزرگ» را نیز در سال ۱۹۹۸ کارگردانی کرده بود (و پسرش یوناس کوارون سال ها دستیار اول او و سناریست مشترک برخی فیلم هایش بوده) این پروازهای هنری شبیه به رویاهایی است که در «جاذبه» به تصویر کشیده شد و اینک در«روما» با حقایق تلخ جهان کنونی آمیخته و هر چه بیشتر رئالیستی شده است.