بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون -مو یکی از اجزای پوشاننده بدن انسان است که در تراکم، ضخامت و طول می‌تواند متفاوت باشد. با توجه به موقعیت، موها نام‌های مختلفی دارند؛ موی سر، ریش، سبیل، ابرو و مژه. مو همچنین یک تابع زیبایی ضروری است و بسیاری از ویژگی‌های انسان از جمله شخصیت، جوانی و نشاط فرد را تحت تاثیر قرار می‌د‌هد. در ادامه، نگاهی به آناتومی مو داریم تا با این عضو مهم بدن بیشتر آشنا شوید.
مو زیر میکروسکوپ
بخش قابل‌مشاهده مو، ساقه نام دارد که از سطح پوست قابل‌مشاهده است. ریشه مو در لایه درم پوست و درون فولیکول مو قرار دارد. فولیکول یا پیاز مو به شکل لامپ است که مو را در خود جای داده است. کمیت و کیفیت رنگدانه‌های موجود در این سلول عامل رنگ مو است. غلاف ریشه نیز حاوی عروق خونی و پایانه‌های عصب حسی هستند. فولیکول مو به‌وسیله بافت همبند احاطه شده است. فولیکول یا پیاز مو در مقایسه با اپیدرم (لایه خارجی پوست) در موقعیت مورب قرار دارد و با عضلات نگهدارنده در جای خود مستحکم شده است. در قسمت بالای فولیکول مو غدد سباسه وجود دارند که سبوم یا چربی ترشح می‌کنند.
هر تار مو ۳ لایه دارد:
• کوتیکول: غلاف بیرونی مو، که از چند لایه کراتین تشکیل شده و به مو ظاهری ابریشمی می‌د‌هد. کراتین جزو اصلی مو است و ۹۰ درصد آن را تشکیل داده و پروتئین فیبری بسیار مقاومی است که از زنجیره‌های طولانی اسید آمینه تشکیل شده و برای بقا به روی نیاز دارد. در یک موی طبیعی و سالم، کوتیکول در جهت خواب مو قرار دارد و عامل درخشش مو است و وظیفه حفظ رطوبت و محافظت از مو در برابر تجاوزات خارجی (باد، خورشید، آلودگی گرد و غبار، مراقبت ناکافی از مو و…) را برعهده دارد. بدون کوتیکول، مو کدر، خشک و شکننده می‌شود. وقتی موها را خیس شانه می‌کنید تا ۱۰ درصد طول آن کش می‌آید و این موضوع سبب بدون کوتیکول شدن نواحی‌ای از مو می‌شود و در نتیجه مو را در برابر تهاجمات خارجی آسیب‌‌پذیر می‌کند.
• قشر زیر کوتیکول: کشسانی و رنگ مو مربوط به آن است.
• مغز مو: بخش مرکزی مو است که به پیاز مو متصل شده و مواد مغذی را به مو می‌رساند.
انواع مو
موها باتوجه‌به ویژگی‌هایی که دارند به ۴ گروه تقسیم می‌شوند؛ موهای طبیعی، چرب، خشک و مختلط. هر یک از این گروه موها خصوصیات خاص خود را دارند و بر همین اساس به مراقبت‌های ویژه‌ای نیازمند هستند. به همین دلیل هنگام انتخاب نوع شوینده باید به جنس موهای خود توجه داشته باشید.
از موهای کرکی تا موهای ترمینال
فولیکول‌های مو در ماه سوم بارداری روی بدن جنین شروع به رشد می‌کنند. نوزاد با حدود ۱۰۰۰ فولیکول مو در هر سانتی‌متر مربع از پوست و به‌طور متوسط با ۱۰۰ هزار فولیکول مو روی سر به دنیا می‌آید اما بعد از تولد میزان تراکم آن کم می‌شود و بعد از بلوغ مجددا به میزان طبیعی و حداکثر خود می‌رسد. در ۲۵ سالگی، در هر سانتی‌متر مربع پوست حدود ۵۰۰ فولیکول مو وجود دارد. بین ۳۰ تا ۵۰ سالگی، تعداد فولیکول‌ها به مرور کاهش می‌یابد و به ۱۵۰ تا ۲۵۰ فولیکول در هر سانتی‌متر مربع می‌رسد. فولیکول‌های مو به شکل گروه‌های کوچکی به نام «واحد فولیکولی» وجود دارند و هر یک شامل ۵-۱ تار مو می‌شود. متوسط تعداد تار مو در هر واحد فولیکولی مو ۲ تا ۳ تار مو است. موها تا قبل از دوران بلوغ نازک و کوتاه هستند و بعد از بلوغ تحت تاثیر هورمون‌ها ضخیم‌تر می‌شوند و اصطلاحا به آن موی ترمینال می‌گویند. این تغییر تنها در موهای سر رخ می‌د‌هد و موهای ریش، بینی، گوش، مژه، ابرو یا موی زیر بغل، ناحیه تناسلی، بازوها و پاها در واقع از همان ابتدا موی ترمینال هستند. در ساختار مو بسیاری از مواد مانند کربن، اکسیژن، نیتروژن، گوگرد و به‌طور متوسط حدود ۱۰ درصد آب وجود دارد. قطر مو به‌طور میانگین حدود ۰۵/۰ و ۰۹/۰ میلی‌متر است. موها هم مانند سایر اعضا و ارگان‌های بدن با گذر عمر پیر می‌شوند. با افزایش سن چرخه زندگی مو کوتاه‌تر می‌شود و پس از ۵۰ سالگی رشد مو آهسته‌تر خواهد شد. زمانی که چرخه زندگی مو دچار اختلال شود طبیعی است که ریزش مو بیشتر خواهد شد.
تعداد و رنگ موها
اکثر افراد به‌طور متوسط روی سر ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تار مو دارند. تارهای مو با تراکم ۲۵۰ تا ۳۰۰ عدد در هر سانتی‌متر مربع روی پوست سر قرار گرفته است. افراد با موهای قهوه‌ای یا مشکی حدود ۱۰۰ هزار فولیکول مو و افراد با موهای بور کمی بیشتر حدود ۱۵۰ هزار و کسانی که موی قرمز دارند کمی کمتر از ۱۰۰ هزار تار مو دارند. رنگ مو عمدتا به‌وسیله ملانین تولیدشده به‌وسیله ملانوسیت‌ها در فولیکول مو تعیین می‌شود. رنگ مو وراثتی است و با توجه به نوع، مقدار و توزیع ملانین (با افزایش سن، تولید ملانین کاهش می‌یابد و به‌تدریج موها خاکستری و سفید می‌شوند) متفاوت است. موی مرطوب تیره‌تر از موی خشک به نظر می‌رسد زیرا میزان نوری که از موی خیس عبور می‌کند به مراتب کمتر از میزان نوری است که از موی خشک می‌گذرد. چربی روی مو و استفاده از اسپری یا تافت هم همین تاثیر را روی مو دارد.
چرخه رشد و ریزش مو
چرخه رشد مو با توجه به سن و منطقه‌ای که مو در آن رشد می‌کند، متفاوت است. طول مو نیز به مدت چرخه رشد مو و ضخامت پاپیلای پوستی بستگی دارد.
چرخه زندگی مو شامل ۳ مرحله است:
• فاز رشد یا آناژن: ۲ تا ۷ سال طول می‌کشد و ۸۵ درصد از موها همیشه در این فاز هستند. در فاز آناژن مو تشکیل می‌شود و رشد می‌کند.
• فاز استراحت یا کاتاژن: ۲ تا ۳ هفته است و ۱ درصد از موها در این فاز قرار دارند. در فاز کاتاژن تقسیم سلولی متوقف می‌شود.
• فاز ریزش یا تلوژن: چند ماه طول می‌کشد و ۱۴ درصد از موها همیشه در این فاز قرار دارند.
مو به‌طور متوسط ۱ تا ۵/۱ سانتی‌متر در هر ماه رشد می‌کند. میزان رشد مو در سطح جمجمه یکنواخت نیست. طول عمر موها بین ۲ تا ۶ سال متغیر است. هر تار مو در یک مرحله از چرخه رشد قرار دارد و به همین دلیل، ریزش ۱۰۰-۲۵ تار مو در روز طبیعی است.
مو زیر میکروسکوپ
بخش قابل‌مشاهده مو، ساقه نام دارد که از سطح پوست قابل‌مشاهده است. ریشه مو در لایه درم پوست و درون فولیکول مو قرار دارد. فولیکول یا پیاز مو به شکل لامپ است که مو را در خود جای داده است. کمیت و کیفیت رنگدانه‌های موجود در این سلول عامل رنگ مو است. غلاف ریشه نیز حاوی عروق خونی و پایانه‌های عصب حسی هستند. فولیکول مو به‌وسیله بافت همبند احاطه شده است. فولیکول یا پیاز مو در مقایسه با اپیدرم (لایه خارجی پوست) در موقعیت مورب قرار دارد و با عضلات نگهدارنده در جای خود مستحکم شده است. در قسمت بالای فولیکول مو غدد سباسه وجود دارند که سبوم یا چربی ترشح می‌کنند.
هر تار مو ۳ لایه دارد:
• کوتیکول: غلاف بیرونی مو، که از چند لایه کراتین تشکیل شده و به مو ظاهری ابریشمی می‌د‌هد. کراتین جزو اصلی مو است و ۹۰ درصد آن را تشکیل داده و پروتئین فیبری بسیار مقاومی است که از زنجیره‌های طولانی اسید آمینه تشکیل شده و برای بقا به روی نیاز دارد. در یک موی طبیعی و سالم، کوتیکول در جهت خواب مو قرار دارد و عامل درخشش مو است و وظیفه حفظ رطوبت و محافظت از مو در برابر تجاوزات خارجی (باد، خورشید، آلودگی گرد و غبار، مراقبت ناکافی از مو و…) را برعهده دارد. بدون کوتیکول، مو کدر، خشک و شکننده می‌شود. وقتی موها را خیس شانه می‌کنید تا ۱۰ درصد طول آن کش می‌آید و این موضوع سبب بدون کوتیکول شدن نواحی‌ای از مو می‌شود و در نتیجه مو را در برابر تهاجمات خارجی آسیب‌‌پذیر می‌کند.
• قشر زیر کوتیکول: کشسانی و رنگ مو مربوط به آن است.
• مغز مو: بخش مرکزی مو است که به پیاز مو متصل شده و مواد مغذی را به مو می‌رساند.
انواع مو
موها باتوجه‌به ویژگی‌هایی که دارند به ۴ گروه تقسیم می‌شوند؛ موهای طبیعی، چرب، خشک و مختلط. هر یک از این گروه موها خصوصیات خاص خود را دارند و بر همین اساس به مراقبت‌های ویژه‌ای نیازمند هستند. به همین دلیل هنگام انتخاب نوع شوینده باید به جنس موهای خود توجه داشته باشید.
از موهای کرکی تا موهای ترمینال
فولیکول‌های مو در ماه سوم بارداری روی بدن جنین شروع به رشد می‌کنند. نوزاد با حدود ۱۰۰۰ فولیکول مو در هر سانتی‌متر مربع از پوست و به‌طور متوسط با ۱۰۰ هزار فولیکول مو روی سر به دنیا می‌آید اما بعد از تولد میزان تراکم آن کم می‌شود و بعد از بلوغ مجددا به میزان طبیعی و حداکثر خود می‌رسد. در ۲۵ سالگی، در هر سانتی‌متر مربع پوست حدود ۵۰۰ فولیکول مو وجود دارد. بین ۳۰ تا ۵۰ سالگی، تعداد فولیکول‌ها به مرور کاهش می‌یابد و به ۱۵۰ تا ۲۵۰ فولیکول در هر سانتی‌متر مربع می‌رسد. فولیکول‌های مو به شکل گروه‌های کوچکی به نام «واحد فولیکولی» وجود دارند و هر یک شامل ۵-۱ تار مو می‌شود. متوسط تعداد تار مو در هر واحد فولیکولی مو ۲ تا ۳ تار مو است. موها تا قبل از دوران بلوغ نازک و کوتاه هستند و بعد از بلوغ تحت تاثیر هورمون‌ها ضخیم‌تر می‌شوند و اصطلاحا به آن موی ترمینال می‌گویند. این تغییر تنها در موهای سر رخ می‌د‌هد و موهای ریش، بینی، گوش، مژه، ابرو یا موی زیر بغل، ناحیه تناسلی، بازوها و پاها در واقع از همان ابتدا موی ترمینال هستند. در ساختار مو بسیاری از مواد مانند کربن، اکسیژن، نیتروژن، گوگرد و به‌طور متوسط حدود ۱۰ درصد آب وجود دارد. قطر مو به‌طور میانگین حدود ۰۵/۰ و ۰۹/۰ میلی‌متر است. موها هم مانند سایر اعضا و ارگان‌های بدن با گذر عمر پیر می‌شوند. با افزایش سن چرخه زندگی مو کوتاه‌تر می‌شود و پس از ۵۰ سالگی رشد مو آهسته‌تر خواهد شد. زمانی که چرخه زندگی مو دچار اختلال شود طبیعی است که ریزش مو بیشتر خواهد شد.
تعداد و رنگ موها
اکثر افراد به‌طور متوسط روی سر ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار تار مو دارند. تارهای مو با تراکم ۲۵۰ تا ۳۰۰ عدد در هر سانتی‌متر مربع روی پوست سر قرار گرفته است. افراد با موهای قهوه‌ای یا مشکی حدود ۱۰۰ هزار فولیکول مو و افراد با موهای بور کمی بیشتر حدود ۱۵۰ هزار و کسانی که موی قرمز دارند کمی کمتر از ۱۰۰ هزار تار مو دارند. رنگ مو عمدتا به‌وسیله ملانین تولیدشده به‌وسیله ملانوسیت‌ها در فولیکول مو تعیین می‌شود. رنگ مو وراثتی است و با توجه به نوع، مقدار و توزیع ملانین (با افزایش سن، تولید ملانین کاهش می‌یابد و به‌تدریج موها خاکستری و سفید می‌شوند) متفاوت است. موی مرطوب تیره‌تر از موی خشک به نظر می‌رسد زیرا میزان نوری که از موی خیس عبور می‌کند به مراتب کمتر از میزان نوری است که از موی خشک می‌گذرد. چربی روی مو و استفاده از اسپری یا تافت هم همین تاثیر را روی مو دارد.
چرخه رشد و ریزش مو
چرخه رشد مو با توجه به سن و منطقه‌ای که مو در آن رشد می‌کند، متفاوت است. طول مو نیز به مدت چرخه رشد مو و ضخامت پاپیلای پوستی بستگی دارد.
چرخه زندگی مو شامل ۳ مرحله است:
• فاز رشد یا آناژن: ۲ تا ۷ سال طول می‌کشد و ۸۵ درصد از موها همیشه در این فاز هستند. در فاز آناژن مو تشکیل می‌شود و رشد می‌کند.
• فاز استراحت یا کاتاژن: ۲ تا ۳ هفته است و ۱ درصد از موها در این فاز قرار دارند. در فاز کاتاژن تقسیم سلولی متوقف می‌شود.
• فاز ریزش یا تلوژن: چند ماه طول می‌کشد و ۱۴ درصد از موها همیشه در این فاز قرار دارند.
مو به‌طور متوسط ۱ تا ۵/۱ سانتی‌متر در هر ماه رشد می‌کند. میزان رشد مو در سطح جمجمه یکنواخت نیست. طول عمر موها بین ۲ تا ۶ سال متغیر است. هر تار مو در یک مرحله از چرخه رشد قرار دارد و به همین دلیل، ریزش ۱۰۰-۲۵ تار مو در روز طبیعی است.
