آیا فیلم «آواز گنجشک‏ ها» ساخته مجید مجیدی با سرمایه‏ ی داماد الیزابت وارن تولید شده؟

جواد نوروزبیگی، تهیه کننده فیلم « آواز گنجشک ها» درباره اینکه آیا این فیلم با سرمایه داماد الیزابت وارن ساخته شده ، می گوید: « خبر را تکذیب می‏کنم» .

یک خبر از نویسنده‏‏‏‏ ی محافظه‏‏ کار امریکایی سینمای ایران را به انتخابات سال ۲۰۲۰ ایالات متحده ربط داد. ماجرا از کتابی شروع شد که پیتر اِشوایزر نوشته، کتابی به اسم «تاریخچه‏‏ی فساد» که امسال منتشر شده و درباره‏‏ی نامزدهای دموکرات حاضر در انتخابات سال جاری میلادی در امریکاست و ظاهرا به روابط پشت‏‏پرده، فسادها و مناسبات غیرقانونی یا مخفی مانده ‏‏ی نامزدهای دموکرات پرداخته. اِشوایزر در این کتاب به الیزابت وارن یکی از نامزدهای درگیر با دونالد ترامپ اشاره کرده و بعدِ مرور جزئیات زندگی او، پرداختن به گذشته‏‏اش که هوادار حزب جمهوری‌خواه بوده و بعد از سال ۹۶ به حزب دموکرات پیوسته، به یک مسئله‏‏ی خانوادگی هم اشاره می‏‏کند. او از داماد هندی‏‏تبار این خانواده نام می‏‏برد و می‏‏گوید آقای سوشی تیاگی از سال‏‏ها قبل در کار سینما و تهیه‏‏ی فیلم بوده و همین شخص بوده که سال ۲۰۰۸ به تولید فیلم «آواز گنجشک‏‏ها»ی مجید مجیدی کمک کرده است. نویسنده با اشاره به سابقه‏‏ی مجیدی و تیاگی، تلاش می‏‏کند حمایت حمالی از فیلم یک فیلمساز ایرانی را به یک مسئله‏‏ ی سیاسی تبدیل کند و از اختلاف بین دو کشور و روابط پنهان بین نامزدهای دموکرات با ایرانی‏‏ها پرده‏‏برداری کند. این البته اولین بار نیست که چنین ادعایی مطرح شده است؛ ۱۵ ماه می‏‏ سال ۲۰۱۲ بود که یک سایت اینترنتی به نام «Free Beackon» چنین ادعایی را مطرح کرد و از همکاری بین تیاگی و مجیدی حرف زد. اما حالا اشوایزر ادعا کرده که فیلم مورد حمایت تیاگی «آواز گنجشک‏‏ها» بوده و بر این مبنا تلاش کرده تولید این فیلم را یک‏‏جور فساد پنهان نشان دهد. نکته‏‏ ی جالب اینجاست که این خبر بدون تحقیق و بررسی در ایران منتشر شده است، بدون اینکه سابقه‏‏ی اشوایزر بررسی و به اسناد سرمایه‏‏گذاران فیلم و آنچه که واقعاً اتفاق افتاده رجوع شود.

صحت خبر

برای اینکه بدانیم تولیدکننده و سرمایه‏‏گذار فیلم «آواز گنجشک‏‏ها» چه کسی بوده باید به خود سازندگان و منابع موجود رجوع کنیم؛ یکی از این منابع در دسترس سایت ImDb است که یک منبع بین‏‏المللی است و درباره‏‏ی عوامل فیلم‏‏ها با دقت عمل می‏‏کند. این سایت در بخش تهیه‏‏کنندگان این فیلم از دو نفر نام برده، مجید مجیدی و جواد نوروزبیگی؛ اولی تهیه‏‏کننده و دومی تهیه‏‏کننده‏‏ی اجرایی است و اگر به فهرست سازندگان نگاه کنیم متوجه می‏‏شویم که نام کامران مجیدی، برادر مجید مجیدی هم در این فهرست و با سمت مدیر تولید آمده است. طبق قاعده‏‏ی سینمای ایران، سمتِ تهیه‏‏کننده‏‏ی اجرایی، برابر است با مجری طرح و نوروزبیگی همان مجری طرح فیلم مجیدی است. در گزارشی که سایت «MEAWW» منتشر کرده نوشته شده که اشوایزر به نام دو سازمان بهزیستی و فرهنگی هنری شهرداری تهران به عنوان شرکای سرمایه‏‏گذار در تولید این فیلم اشاره کرده. اما ماجرا اینجاست که این اخبار دچار یک نکته‏‏ی انحرافی است، هیچ‏‏جا نامی از حمایت سازمان بهزیستی نیامده است و آن‏‏طور که عوامل فیلم می‏‏گویند این سازمان مشارکت مالی در تولید فیلم نداشته. جواد نوروزبیگی، تهیه‏‏کننده‏‏ی فیلم «آواز گنجشک‏‏ها» که مدت‏‏ها با مجیدی هم همکار بوده به سازندگی می‏‏گوید که فیلم «آواز گنجشک‏‏ها» با سرمایه‏‏ی چهار نهاد و شخص تولید شده «این فیلم محصول همکاری بنیاد سینمایی فارابی، شهرداری تهران، مجید مجیدی و من است و هیچ سرمایه‏‏گذار خارجی در تولید آن نقش نداشته.» او خبر منتشر شده را تکذیب می‏‏کند و آن را بی‏‏ربط و نادرست می‏‏داند. تمام شواهد نشان می‏‏دهد که تولید این فیلم بدون سرمایه‏‏گذاری خارجی اتفاق افتاده. اگر به سابقه‏‏ی آقای تیاگی هم نگاه کنیم متوجه می‏‏شویم که او تهیه‏‏کننده‏‏ی فیلم هندی کمدی رمانتیکی مثل «روز ام» بوده و بعدتر هم فیلمی مثل «بینایی» را تهیه کرده است. هیچ سابقه‏‏ای از سرمایه‏‏گذاری شخصی یا مشارکتی تیاگی در «آواز گنجشک‏‏ها» در هیچ سایت رسمی داخلی و خارجی ثبت نشده است. طبق اطلاعات موجود هم دو خانم به نام‏‏های هلنه نیلین بیل و یلنا ماکارچیک مسئول توزیع و پخش بین‏‏المللی فیلم «آواز گنجشک‏‏ها» بوده‏‏اند، بنابراین در دوره‏‏ای که تیاگی به شرکت‏‏های فیلمسازی مثل فاکس قرن بیستم یا یونیورسال مشاوره می‏‏داده این فیلم جزو گزینه‏‏های مورد نظر آنها برای توزیع در امریکا نبوده است. اما این اشتباه از کجا شروع شده؟

اطلاعات غلط ویکی‏‏پدیایی

سایت «Free Beackon» در گزارشی که سال ۲۰۱۲ منتشر کرده، وقتی از دخالت آقای تیاگی حرف می‏‏زند به یک فیلم ایرانی محصول ۲۰۰۸ میلادی ارجاع می‏‏دهد؛ نویسنده‏‏ی مطلب این فیلم را «آواز گنجشک‏‏ها» فرض می‏‏کند اما در ارجاع‏‏اش به سایت «ImDb» لینکی به فیلمی مستند به نام Najva Ashorai می‏‏دهد، مستندی که نامش در ویکی‏‏پدیای انگلیسی مجیدی هم به چشم می‏‏خورد. این مستند که به اسم «نجواهای عاشورایی» مشهور است محصول سال ۱۳۸۷/ ۲۰۰۸ است و مجیدی آن را در حسینیه‏‏ کربلایی‏‏ها با حضور دو نوحه‏‏خوان مشهور، نزار قطری و صادق آهنگران فیلمبرداری کرده و در شش قسمت از شبکه‏‏های مختلف تلویزیون پخش شده است. این مستند به عزاداری عزاداران ابا‏‏عبدالله مربوط می‏‏شود و سه بخش ظهر عاشورا، شب عاشورا و شام غریبان را شامل می‏‏شود. این مستند با همکاری دانشجویان دانشکده مطهری و عزاداران حسینیه کربلایی‏‏ها و با ۱۱ دوربین فیلمبرداری شده و طبق اطلاعات موجود (مثلا خبر روزنامه‏‏ی ایران، ۹ دی ۱۳۸۷) محمدرضا دلپاک صداگذار و سهراب خسروی تدوین‏‏گر آن بوده‏‏اند. با این همه به‏‏نظر نمی‏‏رسد که این مستند بومی و مذهبی در خارج از ایران و درجشنواره‏‏ها نمایش داده شده باشد. سایت «Free Beackon» با این اشتباه و بدون پیگیری و استناد به اسناد، با ترکیب اخبار این فیلم با «آواز گنجشک‏‏ها» گزارش اشتباهی را نوشته و همین گزارش اشتباه در کتاب پیتر اِشوایزر هم تکرار شده است.

اشوایزر کیست؟

پیتر فرانز اشوایزر ۵۵ ساله است و یکی از نویسندگان گزارش‏‏های تحقیقی در امریکاست؛ او همراه استیو بنن از سال ۲۰۱۲ موسسه‏‏ای به نام Government Accountability Institute را اداره می‏‏کند، بنن که استراتژیست ارشد کاخ سفید بود و از مشاوران مورد اعتماد دونالد ترامپ محسوب می‏‏شد سال ۲۰۱۷ از کارش کناره‏‏گیری کرد. شغل مهم دیگر اشوایزر سردبیری وبسایت خبری و اطلاعاتی برایتبارت نیوز هم هست که بنن رئیس اجرایی آن بود و نهاد خبری ویژه‏‏ی محافظه‏‏کاران و جمهوری‌خواهان تندرو محسوب می‏‏شود. سومین کار مهم اشوایزر عضویت در هیأت رئیسه‏‏ی نهاد هوور است که در دانشگاه استنفورد فعالیت می‏‏کند. تمام این نهادها مراجع قدرتمند و اطلاعاتی مرتبط با سی‏‏آی‏‏اِی و جمهوری‌خواهان هستند واشوایزر از افراد مورد اعتماد این دستگاه‏‏ها و حزب هم محسوب می‏‏شود. او تابه حال چندمین کتاب افشاگرانه نوشته و مهم‏‏ترینش کتابی است که درباره‏‏ی یک نهاد بخش خصوصی متعلق به بیل و هیلاری کلینتون منتشر کرده است. انتشار کتاب «تاریخچه‏‏ی فساد» طبق نقدهایی که منتشر شده در راستای افشاگری‌های راست و دروغ علیه نامزدهای دموکرات و در بحبوحه‌ی استیضاح ترامپ است.

تیاگی کیست؟

سوشی تیاگی، هندی‏‏الاصل است، قبل سفر به امریکا در هند در رشته‏‏ی ‏‏آی‌تی درس خوانده و بعدها در رشته‏‏های مرتبط با سازه‏‏هایی دریایی. او در امریکا و در دانشگاه ام‏‏آی‏‏تی هم تحصیل کرده و همان‏‏جا هم با دختر الیزابت وارن آشنا شده است. تیاگی یک شرکت مشاوره‏‏ای را اداره می‏‏کند که کارش مشاوره در زمینه‏‏ی فن‏‏آوری دیجیتال به شرکت‏‏های فیلمسازی، از یونیورسال تا فاکس قرن بیستم، است. او در تولید چند فیلم در هند و امریکا هم دخالت داشته اما نقش مهم او در کارهای مربوط به امور دیجیتال، به‏‏خصوص انیمیشن قابل ارزیابی است. آن‏‏طور که مشخص است آخرین کار او در زمینه‏‏ی تهیه‏‏ی فیلم به نه سال پیش و تولید یک مستند به نام سامسارا برمی‏‏گردد و از آن زمان هیچ فعالیت سرمایه‌گذاری یا اجرایی در سینما نداشته است. اما نکته‏‏ی جالب اینجاست که اشوایزر برای مچ‏‏گیری از خانواده‏‏ی وارن، نه به دوران حضور او در سنا که به سال‏‏ها قبل رجوع کرده است؛ الیزابت وارن از سال ۲۰۱۳ نماینده‌ی مجلس سنا شد و آنچه که اشوایزر به عنوان اطلاعات تازه مطرح کرده مربوط به سال ۲۰۰۸ است؛ اگرچه صحت آن هم با منابع موجود مورد تردید است.

آواز گنجشک‏‏ها

مجیدی فیلم را بعد از فیلم ناموفق «بید مجنون» ساخت؛ او با بازگشت به قصه‏‏های ساده درباره‌ی زندگی مردم فقیر و نمایش روحیات آدم‏‏های عادی موفق به ساخت فیلمی شد که هم در جشنواره‏‏های خارجی هم در داخل موردتوجه قرار گرفت. «آواز گنجشک‏‏ها» داستان مردی ساده به نام کریم است که در یک مزرعه پرورش حیوانات کار می‏‏کند و شیفته شترمرغ‏‏هاست و ارتباط روانی و عاطفی با آنها برقرار کرده‏‏است. برحسب اتفاق یکی از شترمرغ‏‏ها از مزرعه فرار می‏‏کند. کریم چند روزی جست‏‏وجو می‏‏کند، اما موفق به یافتنش نمی‏‏شود و در نتیجه از کار اخراج می‏‏شود. این فیلم در بخش مسابقه‏‏ی جشنواره‏‏ی برلین حضور داشت و جایزه‏‏ی بهترین بازیگر نقش اول مرد بابت همین فیلم به رضا ناجی تعلق گرفت.

آن‏‏طور که از اطلاعات و شواهد و حرف‏‏های مجری طرح «آواز گنجشک‏‏ها» برمی‏‏آید، این فیلم با سرمایه‏‏ی داخلی تولید شده. اما راستش دریافت پول از مراکز سرمایه‌گذاری و جذب فاند از جشنواره‏‏ها و نهادها به شکل قانونی برای سرمایه‏‏گذاری در یک فیلم، مطابق قوانین جاری کشور، نه‌تنها جرم نیست که به‏‏نوعی شامل مقررات جذب سرمایه‏‏ی خارجی هم می‏‏شود. اما نوع خبررسانی در خارج و داخل به‏‏نوعی است که انگار مجیدی به شکل پنهانی در یک ماجرای غریب دست داشته است. شاید توضیحات آقای مجیدی همه را آگاه کند.

عمار سالاری کیا/سازندگی