بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون -شما به عنوان یک خانم چقدر مراقب سلامت‌تان هستید؟ آیا می‌دانید چگونه باید از نظر جسمی، روانی، عاطفی، اجتماعی و معنوی ازخودتان مراقبت کنید؟ خودمراقبتی جسمی به معنای کلی و فارغ از جنسیت، شامل فعالیت‌ها و تمرینات ورزشی، خوردن غذای سالم، خواب کافی، توجه به محیط اطراف (از نظر نظم و ترتیب و کاهش استرس‌های محیطی) می‌شود. همچنین بخشی از خودمراقبتی در همه سنین شامل مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات چکاپ دوره‌ای می‌شود، اما مراقبت‌ها و توجهات خاصی وجود دارد که دختران و زنان نباید نادیده بگیرند. امروز که روز ملی سلامت زنان نام گرفته، بهانه‌ای به دست ما داد تا در گفت‌وگو با دکتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان، اصول خودمراقبتی در زنان را مرور کنیم.
بی‌شک، نقش متخصصان زنان و زایمان در رعایت اصول خود مراقبتی پر‌رنگ است. متخصصان بیماری‌های زنان و زایمان، علاوه بر این که مسؤولیت مشاوره و درمان خانم‌ها در سنین مختلف را به‌عهده دارند، نوجوانان را هم در وضعیت‌های بحرانی معاینه و مراقبت‌های لازم را برای آنان فراهم می‌کنند .
برنامه مشخص برای چکاپ های دخترانه
دختران نوجوان نیز بهتر است برنامه مشخصی برای ویزیت توسط متخصصان زنان داشته باشند که از این قرار است:
ویزیت اولیه متخصص زنان (که لزوما با معاینه همراه نیست) برای ارائه راهنمایی‌های بهداشتی و پیشگیرانه در ۱۸-۱۳ سالگی و سپس ویزیت‌های سالانه با هدف ارائه مراقبت‌های بهداشتی پیشگیری. بررسی‌های دوره‌ای در ۱۸-۱۳ سالگی شامل بررسی کلی از نظرسلامت عمومی، بررسی تغذیه‌ای، قد و وزن، فشارخون، تکامل جنسی (به‌صورت جسمی و رفتاری)، راهنمایی از نظر پرهیز از رفتارهای پرخطر، به تعویق انداختن فعالیت‌های جنسی و مصرف کلسیم است.
همچنین باید به وضعیت بهداشت (ازجمله بهداشت دندان‌ها)، مخاطرات تفریحی، علائم افسردگی، مصرف دخانیات، الکل و مواد نیروزا در دختران نوجوان توجه ویژه کرد.
تغذیه و چاقی در دوران کودکی و قبل از سنین باروری نیز روی سلامت و آینده دختران بسیار تاثیر‌گذار است. زیرا چاقی باعث پایین آمدن سن بلوغ می‌شود که در نتیجه مشکلات متعددی بروز خواهد کرد.
چکاپ زنانه در سنین باروری
برای بانوانی که در سنین باروری یعنی ۱۹ تا ۳۹ سالگی هستند باید وضعیت سلامت طبی، جراحی و خانوادگی آنان، فارغ از تصمیم برای بارداری بررسی شود. طی چکاپ‌ها نیز باید از نظر تغذیه‌ای، فعالیت فیزیکی و سلامت جنسی با خانم‌ها صحبت شود. در معاینه به قد، وزن، فشارخون، وضعیت غده تیروئید و سلامت سینه‌ها توجه شود و حتما یک معاینه لگنی نیز صورت بگیرد. از ۲۱ سالگی به بعد یا از سه سال بعد از ازدواج باید تست پاپ اسمیر در خانم‌ها انجام شود. همچنین معاینه سینه‌ها به خود فرد آموزش داده شود و توصیه به انجام معاینه ماهانه توسط خود فرد و معاینه سالانه توسط پزشک شود. روش‌های جلوگیری از حاملگی آموزش داده شود و دریافت کلسیم مورد بررسی قرارگیرد. ناگفته نماند برای زنان سالمی که سابقه بیماری خاصی درخود یا افراد درجه یک فامیل ندارند هیچ چکاپ خاصی بجز پاپ اسمیر نیاز نیست.
مراقبت‌های حین بارداری
زنانی که تمایل به بارداری دارند حتما از چند ماه قبل از بارداری باید مکمل اسیدفولیک دریافت کنند. حتما وزن خود را ایده‌آل نگه دارند، پاپ اسمیر انجام دهند و از نظر سلامت عمومی معاینه شوند. آزمایش‌هایی که در این افراد انجام می‌شود علاوه بر آزمایشات سلامت عمومی مادر (مثل قندخون و بررسی تست‌های مربوط به کلیه وکم خونی) شامل آزمایش تیروئید، آزمایشاتی از نظر بیماری‌های عفونی (مثل هپاتیت، ایدز و…) و بررسی از نظر واکسیناسیون برای بیماری‌هایی مثل هپاتیت، سرخجه و آبله‌مرغان می‌شود.
یائسگی به سلامت
در سنین پس از باروری یعنی از حدود ۴۵ تا ۵۰ سالگی به بعد یائسگی خانم‌ها شروع می‌شود. در این دوران چون ترشح برخی هورمون‌ها در خانم‌ها قطع می‌شود با مسائل جسمی و روحی متعددی روبه‌رو خواهند شد و باید آموزش‌هایی را در‌خصوص ورزش و رژیم غذایی دریافت کنند. این آموزش‌ها، هم برای تقویت روحیه بسیار مناسب است و هم ریسک ابتلا به افسردگی را کاهش می‌دهد و هم در جلوگیری از بروز پوکی استخوان بسیار کمک‌کننده است و از چاقی ناشی از پایین آمدن متابولیسم بدن پیشگیری می‌شود.
اگر از خودتان مراقبت نمی‌کنید
اگر به خود مراقبتی اعتقاد نداشته باشید و در جهت آن تلاش نکنید، جدای از مشکلات جسمی باید منتظر عواقبش از جمله پایین بودن انرژی، استرس و نا‌امیدی، کمبود انگیزه، کمبود شور و شوق به زندگی و مشکلات عاطفی باشید.
حتی کسانی که تلاشی برای داشتن خواب کافی و غذای درست و سالم ندارند نیز آگاهند این دو مورد چقدر در حفظ سلامت‌شان مهم است. در خودمراقبتی نه‌تنها آگاهی داریم، بلکه اقداماتی در جهت افزایش توجه به خودمان انجام می‌دهیم. همیشه باید فکر کنیم این شیوه زندگی و فعالیت طی سال‌های بعدی زندگی ما را به کجا می‌رساند. به این شکل انگیزه بیشتری برای انجام فعالیت‌های ورزشی و مصرف غذاهای سالم و مکمل‌ها، گنجاندن ورزش و فعالیت در زندگی روزانه خواهیم داشت.
زنانی با روان سالم
بخشی از خودمراقبتی نیز به سلامت روانمان برمی‌گردد. سلامت روانی و عاطفی فقط به معنی نبودن بیماری (مثلا افسردگی) نیست. بلکه به حضور ویژگی‌های مثبت اشاره دارد. افراد سالم از نظر عاطفی و روانی توانایی مقابله با شرایط سخت را دارند و می‌توانند در هر شرایطی نگرش مثبت به زندگی را حفظ کنند. داشتن سلامت روانی و عاطفی شامل احساس رضایت، اعتماد به نفس، اعتماد و صمیمیت، میل و رغبت به زندگی، شادی و نشاط و توانایی و مقابله با استرس و توانایی انطباق با تغییرات است. برای همه این ویژگی‌ها باید تلاش کنیم و از مشاوران، روان‌شناسان، کتاب‌های مناسب و افراد موفق، شاد و خلاق کمک بگیریم.
نسخه‌ای برای خودمراقبتی زنان
ـ سه تا چهار بار در هفته پیاده‌روی کنید.
ـ به میزان کافی آب بنوشید( روزانه ۶ تا ۸ لیوان).
ـ میوه و سبزی به اندازه کافی مصرف کنید.
ـ غذای روزانه را در منزل تهیه کنید.
ـ مکمل‌های مناسب سن‌تان مصرف کنید.
ـ کتاب بخوانید.
ـ با دوستان مثبت‌اندیش معاشرت کنید.
ـ مراجعه به پزشک و چکاپ‌ها را مرتب انجام دهید.
ـ حتما در تعطیلات آخر هفته وقتی را با خانواده بگذرانید.
ـ ورزش روزانه داشته باشید.
ـ گاهی برنامه سفر داشته باشید.
ـ در کارهای خیریه مشارکت کنید.
ـ استرس خود را کاهش دهید.
پونه شیرازی
