۲۱ دی ۱۳۸۶ یا به عبارتی ۱۱ ژانویه ۲۰۰۸ سر ادموند هیلاری نخستین فاتح اورست درگذشت. برخی‌ها می‌گویند بهتر است بگوییم نخستین کسی که زنده از فتح اورست برگشت چون هنوز گمانه‌زنی‌های زیادی در مورد اینکه هربرت مالوری توانسته بود پیش از مرگ در اورست به قله برسد یا خیر وجود دارد. ادموند هیلاری ‌زاده ۱۹۱۹ کوهنورد نیوزیلندی بود که توانست نام خودش را به عنوان اولین فاتح اورست به ثبت برساند. این کوهنورد پس از زنده ماندن در جنگ جهانی دوم در حالی که به عنوان یکی از اعضای نیروی هوایی سلطنتی نیوزیلند به جبهه‌های جنگ اعزام شد، اقدام به سفرهای اکتشافی کرد. در ابتدای دهه پنجاه میلادی اوضاع صعود به اورست پررونق نبود. پیش از جنگ جهانی تعداد کمی از گروه‌ها برای رسیدن به اورست تلاش کردند که یا ناکام ماندند، یا کشته شدند یا دیگر اثری از آنها پیدا نشد. یکی از این گروه‌ها  که تا ۲۵۰ متری قله هم پیش رفتند یک گروه سوییسی بودند که در نهایت به قله نرسیدند. دولت نپال در آن برهه هر سال تنها به یک گروه اکتشافی اجازه صعود می‌داد. دولت چین هم مسیر تبت را بسته بود. 

در مه ‌سال ۱۹۵۳ دو گروه بریتانیایی ماموریت صعود به اورست را به عهده گرفتند. یکی از این دو گروه شامل ادموند هیلاری و یک شرپا به نام تنزینگ نورگی بود. شرپا گروهی از افراد بومی نپال هستند که در ازای دریافت پول به کوهنوردان در صعود به اورست کمک می‌کنند. البته آنها در سال‌های گذشته معتقد بودند نباید به اورست صعود کرد چون این قله مقدس است.
مسیری که هیلاری و تنزینگ انتخاب کردند مسیری از میان یخشار خومبو بود. آنها بعد از صعود به ارتفاع ۷۹۰۰ متری در South Col آخرین کمپ را برپا کردند. گروه دومی که از بریتانیا عازم شده بود از مسیر دیگری شانسش را امتحان کرد و حتی تا فاصله ۱۰۰ متری قله هم رسید ولی موفق نشد اقدام نهایی را انجام دهد. سپس نوبت به هیلاری رسید. دو روز بعد از تلاش تیم نخست یعنی در ۲۸ مه ‌آنها به ارتفاع ۸۵۰۰ متری رسیدند و صبح برای قدم آخر اقدام کردند. گفته می‌شود هوا آن‌قدر سرد بوده که پوتین‌های هیلاری که بیرون چادر مانده بود یخ‌زده بودند و فقط دو ساعت طول کشید تا او بتواند کفش‌هایش را گرم کند. 
بعد از یک صعود موفق، هیلاری و شرپا به فاصله ۱۲ متری قله رسیدند؛ نزدیک‌ترین فاصله‌ای که تا آن روز به ثبت رسیده بود. در ادامه یک مسیر یخی صخره‌ای و خطرناک بین آنها و قله به چشم می‌خورد. هیچ راه برگشتی وجود نداشت. طلسم اورست باید شکسته می‌شد. ادموند با نبوغ کوهنوردی‌اش توانست از آن مسیر بالا برود. مسیری که بعدها به نام قدمگاه هیلاری نامگذاری شد. او سپس همکارش را بالا کشید و در نهایت این دو در ساعت ۳۰: ۱۱ دقیقه صبح ۲۸ مه ‌۱۹۵۳ روی بام دنیا ایستادند. 
یکی از اصلی‌ترین کارهایی که ادموند و همکارش انجام دادند گشتن به دنبال مدارکی از حضور هربرت مالوری روی قله اورست بود. این کار اهمیت بسیار زیادی داشت چون پای افتخار نخستین صعود به اورست در میان بود. 
در سال ۱۹۲۱ هربرت مالوری کوهنورد انگلیسی برای نخستین‌بار با ابتدایی‌ترین تجهیزات تلاش کرد به اورست صعود کند که ناکام ماند. هربرت دو بار دیگر در سال‌های ۱۹۲۴ هم شانسش را امتحان کرد که در آخرین اقدام در حالی که ۸۶۰۰ متر بالا رفته بود، در فاصله ۲۵۰ متری قله ناپدید و به یکی از راز‌های بزرگ تاریخ کوهنوردی بدل شد. هنگامی که هیلاری به قله اورست رسید دنبال رد پایی از حضور مالوری بر قله اورست گشت اما طبق گفته خودش چیزی پیدا نکرد. 
۱۵ دقیقه بعد از رسیدن به قله هیلاری و شرپا بعد از گرفتن یک عکس یادگاری از شرپا به سمت پایین حرکت کردند. هیلاری از داشتن عکس روی قله محروم شد چون همکارش بلد نبود با دوربین عکاسی کار کند! اولین انسانی که هیلاری را هنگام بازگشت از قله دید این جملات را از دهان او شنید: «بالاخره این لعنتی رو تموم کردیم.» همان سال ادموند هیلاری به لقب شوالیه نائل آمد و شد «سر ادموند هیلاری»
ادموند در سال‌های بعد در اوج شهرت به قله‌های دیگری صعود کرد و سپس در یک گروه اکتشافی راهی قطب جنوب شد. ادموند در زندگی علاوه بر توانایی‌های فردی کلا آدم خوش‌شانسی به نظر می‌آمد. جدا از زنده برگشتنش از جنگ در حالی که از یک انفجار و آتش‌سوزی مهیب جان سالم به در برده بود، در صعود به اورست هم این شانس را به همراه داشت. دو شانس بزرگ دیگر ادموند در سال‌های ۱۹۶۸ و ۱۹۷۷ سراغش آمد. اولین‌بار او دو قایق جت کوچک به دل رودخانه‌های متلاطم نپال زد. قایق جلویی هیلاری بر اثر تلاطم آب غرق شد و سرنشینان آن کشته شدند! دوم بار زمانی که او قرار بود در یک پرواز اکتشافی بر فراز قطب جنوب حضور داشته باشد اما در لحظات آخر حضور او کنسل شد. آن هواپیما با افرادی دیگر در مسیر با کوه تصادف کرد و تمام سرنشینان آن جان باختند. همچنین در سال ۱۹۷۵ همسر و دختر هیلاری نیز در جریان سفر به کاتماندو در نپال در حادثه سقوط هواپیما جان خود را از دست دادند. 
جدا از جهانگردی و ماجراجویی ادموند هیلاری اقدامات عام‌المنفعه زیادی انجام داد. او ۱۷ مدرسه کوهستانی، پل و بیمارستان در نپال ساخت. در سال ۱۹۸۵ به عنوان کمیساریای عالی NZ در هند منصوب شد و چهار سال در دهلی‌نو مستقر شد. او در منطقه اورست ۲۷ مدرسه، دو بیمارستان، ۱۲ کیلینیک پزشکی، تعداد زیادی پل و خطوط لوله آب احداث کرد و برنامه احیای جنگل در پارک ملی ساگارماتا در منطقه اورست را به انجام رساند. او تمام این کارها را به درخواست و کمک افراد شرپا انجام داد. 
در یازده ژانویه ۲۰۰۸ هیلاری بر اثر سکته قلبی در اوکلندسیتی چشم از جهان فرو بست و علاوه بر تمام افتخاراتی که با دست آورده بود یک راز بزرگ را هم با خود برد. اینکه او واقعا اثری از حضور هربرت مالوری روی اورست پیدا کرده بود یا خیر. در این زمینه یک روایت جالب وجود دارد. در سال ۱۹۹۹ بالاخره یک کوهنورد امریکایی جسد سالم و دست نخورده هربرت را در اطراف قله اورست پیدا کرد. تمام مدارک و لباس‌های او سالم بودند و تنها چیزی که او به همراه نداشت عکس همسرش بود. دختر مالوری گفت این مدرک نشان می‌دهد پدرم قله را فتح کرده بود چون او به مادرم قول داده بود عکسش را روی قله اورست بگذارد.  ادموند یک بار در واکنش به این جمله که ممکن است مالوری زودتر از او اورست را فتح کرده باشد گفت آن وقت ما می‌شویم اولین کسانی که زنده از فتح اورست برگشتند

منبع : روزنامه اعتماد