بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون -وزمانی با جواد نکونام همکلام شدیم که در حال تدارک تیمش برای بازی با سوپرجام مقابل پرسپولیس و سفر به سیرجان بود. بعد از قهرمانی فصل قبل جام حذفی او حالا فرصت دارد دومین جام را با فولاد به دست آورد؛ یک کارنامه امیدبخش برای یک مربی جوان.
نکونام با تجربه سال‌ها بازی در لالیگا و تیم ملی، مسیر مربیگری متفاوتی را در پیش گرفته. آموخته‌های او از فوتبال اسپانیا و بازی و کاپیتانی در تیم کی‌روش می‌تواند بخت موفقیتش در این مسیر جدید را بیشتر کند، ولی او بیش از همه تحت تأثیر تحولی است که دیه‌گو سیمئونه در دوره طولانی حضورش در اتلتیکو مادرید به‌وجود آورده. البته خودش هم می‌داند که پیاده کردن چنین برنامه بلندمدتی در فوتبال ایران چقدر دشوار است.
نکونام در این مصاحبه طولانی درباره برنامه‌هایش برای فولاد در نیم‌فصل دوم لیگ برتر و لیگ قهرمانان و همچنین وضعیت تیم ملی در فاصله کمتر از یک سال تا جام جهانی ۲۰۲۲ قطر صحبت کرده است.
شما در میانه راه به فولاد اضافه شدید. وضعیت تیم در این مدت که برگشتید، چطور بوده؟
برای من خیلی مهم است که شروع فصل در کنار تیم باشم. در دوره‌هایی که فصل را با تیمی شروع کردهام، این تأثیر را دیده‌ایم. امسال باشگاه تغییر رویه داد و این همکاری شکل نگرفت. قرار بود برنامه دیگری اجرا شود، ولی به هر حال این همکاری شکل نگرفت و دوست ندارم به آن ورود پیدا کنم.
شرایط تیم از روزی که برگشتم ایده‌آل من نیست. من مربی هستم، بازی کردهام و می‌دانم که شرایط ایده‌آل یک بازیکن و تیم چیست، ولی پیشرفت ما فوق‌العاده خوب بوده و این پیشرفت از نظر فوتبالی، رفتار حین بازی و شرایطی که در زمین داریم را متوجه می‌شوم و باعث امیدواری است.
مهم‌ترین نکته درباره تیم ما این است که نتوانستیم بازیکن بگیریم و بازیکن از دست دادیم. ما ۴ نفر از یازده بازیکن اصلی را از دست دادیم و این شرایط ما را سخت می‌کند. برای تیمی که بازیکن کم دارد، این نکته خیلی مهمی است. ولی من با علم به اینکه می‌توانیم کار خوب‌مان را ادامه بدهیم، به فولاد آمدم.
ایده‌ای که من برای فولاد در ذهن دارم، روشی است که در اتلتیکو مادرید پیاده شده. اتلتیکو مادرید همیشه تیم بزرگ و قابل احترامی بوده، ولی در سال‌هایی که من مقابل آنها بازی می‌کردم، در میانه جدول بودند و بعد از آن توانستند خودشان را به جمع مدعیان برسانند. من همیشه دوست داشتم چنین ساختاری را در تیمم پیاده کنم، چه زمانی که در نساجی بودم و چه وقتی که به فولاد آمدم و فکر می‌کنم این برنامه خوب پیش می‌رود. اتلتیکو مادرید شاید در دو دهه اخیر، ۱۰ تا جام نبرده باشد، ولی در لالیگا و فوتبال اروپا تیم قابل احترامی است. این تیم هر سال مدعی کسب سهمیه است و می‌تواند با تیم‌های بالای جدول لالیگا مثل رئال مادرید، بارسا و سویا و تیم‌های بزرگ اروپا مثل چلسی و بایرن مبارزه کند. قطعاً اگر از تیم‌های بزرگ اروپا بپرسید، دوست ندارند با اتلتیکو همگروه شوند، چون شرایط را برای حریفان سخت می‌کند. من به کار سیمئونه بابت دستاوردهایی که اتلتیکو در این سال‌ها داشته خیلی علاقه دارم و دوست دارم مشابه آن را در فولاد پیاده کنم.
درباره کمبود بازیکن در فولاد گفتید. فکر می‌کنید برای نیم‌فصل دوم بتوانید کمبودهای‌تان را برطرف کنید؟
من لیست بازیکنان مورد نظرم را به باشگاه دادم. اگر می‌خواهیم سهمیه بگیریم، قهرمان شویم و در لیگ قهرمانان آسیا نتیجه بگیریم، نیاز به این بازیکنان داریم. اگر بتوانیم این بازیکنان را جذب کنیم، موفقیت‌های سال قبل ادامه خواهد داشت، اگر نه شرایط سختی خواهیم داشت. ما قطعاً تلاش‌مان را خواهیم کرد، ولی نیاز به یک سری ابزار هم داریم. فصل گذشته هم تلاش ما نتیجه داد و قهرمان جام حذفی شدیم، ولی در تابستان ۴ بازیکن اصلی‌مان را از دست دادیم.
من در دوران بدنسازی کنار تیم نبودم و نتوانستم کاری را که در دو فصل گذشته انجام داده بودیم، تکرار کنم. همه این موارد تیم را از شرایط ایده‌آل دور کرده و این کار مرا سخت کرده است. ولی همان‌طور که قبلاً گفتم، در دوران فوتبالم هم کارهای سخت را دوست داشتم و اصلاً نگران نیستم که با همین شرایطی که داریم هم با تیم‌های سخت بازی کنیم. ما در نیم‌فصل اول کیفیت‌مان را مقابل تیم‌های بزرگ و در بازی‌های بزرگ نشان دادیم. ما در بخش‌هایی مشکل داریم که من به‌عنوان مربی متوجه آنها هستم، ولی الان زمانی برای ترمیم آنها نداریم و نیاز به ابزار دارد و قطعاً در آینده این کار به بهترین نحو انجام خواهد شد.
در لیگ فعلی تیم‌های پرستاره‌ای داریم که به محض از دست دادن یک، یا دو بازیکن نتایج‌شان تحت تأثیر قرار می‌گیرد. شما نمی‌توانید از تیم ما که سه سال از شروع کارش می‌گذرد و فقط یک سال آن توانستیم بازیکن بگیریم و در دو سال بعدی نتوانستیم نیروهای جدیدی به تیم وارد کنیم، توقع افت نتایج نداشته باشید. علاوه بر این من روی شرایط بدنی تأکید زیادی دارم و تیم ما از این شرایط دور شده بود. همه اینها مثل یک پازل کنار هم قرار می‌گیرد تا موفقیت یا ناکامی یک تیم شکل بگیرد.
شما پروژه‌تان در فولاد را به برنامه اتلتیکو مادرید تشبیه کردید، ولی آنها در بلندمدت توانستند به این کیفیت برسند. شما فعلاً در کوتاه‌مدت چه اهدافی دارید؟
در فوتبال ایران اهداف بلندمدت بی‌معنی است و نیازی نیست که از واقعیت فرار کنیم. در فوتبال ایران هیچکس اهداف بلندمدت ندارد؛ از تیم‌های ملی تا تیم‌های باشگاهی. ولی من برای خودم همیشه برنامه‌ام را ترسیم می‌کنم و روزی که برای مذاکره به باشگاهی می‌روم، قطعاً این موضوع را هم مطرح می‌کنم. خودتان می‌دانید که تیم اتلتیکو مادرید در سال‌های اول و دوم جامی به دست نیاورد، ولی باشگاه متوجه شد که پروسه رو به رشد است و شرایطی به‌وجود آمده که تیم رو به جلو حرکت می‌کند. موفقیت فقط این نیست که قهرمان لالیگا یا لیگ قهرمانان بشوید و باشگاه وقتی می‌بیند که تیم در مسیر درستی حرکت می‌کند، قرارداد مربی را برای سه سال تمدید می‌کند. اتلتیکو مادرید وقتی می‌بیند که مربی برای تیم، بازیکن و هوادار اعتبار کسب می‌کند، قرارداد سیمئونه را برای سه سال تمدید می‌کند و او به گرانترین مربی جهان تبدیل می‌شود. در آنجا به همه این موارد توجه می‌کنند، ولی در اینجا نگاه ما فقط به نتیجه است.
من در سال اول تیمی معمولی را تحویل گرفتم که در سال‌های قبل شرایط خوبی نداشت و طبق بندی در قرارداد اگر بین هفت تیم هم می‌ایستادیم، قرارداد من به طور خودکار تمدید می‌شد. با این حال سوم شدیم و سهمیه گرفتیم. بالاترین قرارداد ما در آن فصل ۶۰۰ میلیون تومان بود. یادم نمی‌رود همراه مدیرعامل وقت باشگاه با بازیکنی که پیشنهاد ۱/۱ میلیاردی داشت، در هتل لاله جلسه داشتیم و به سختی او را راضی به آمدن کردیم. فصل بعد تا روز آخر مدعی سهمیه بودیم که با یک امتیاز اختلاف چهارمی را از دست دادیم، ولی توانستیم قهرمان جام حذفی بشویم.
این عملکردی است که من در فولاد داشتم. باشگاه، مدیران و مربیان باید بدانند که موفقیت تیم به چه عواملی بستگی دارد و بر اساس آن تصمیم بگیرند. به هر حال من همیشه برنامه‌ریزی‌ام را دارم، چه برای یک روز باشد چه ۱۰ سال. اگر برنامه‌ریزی پشت کار من نباشد، فقط باید امروز را به امید فردا سر کنم و این برای من قابل قبول نیست. مثل دوران فوتبالم دوست دارم با برنامه و با توجه به واقعیات جلو بروم و این کارم را کمی سخت می‌کند، ولی مشکلی نیست و دوست دارم با همین روش حرکت کنم.
بازی بعدی شما با پرسپولیس در سوپرجام است که به تازگی با آنها روبه‌رو شده‌اید. در بازی قبلی شروع بهتری داشتید و پرسپولیس را اذیت کردید، ولی در نهایت شکست خوردید. فکر می‌کنید این بازی چطور پیش برود؟
ما دو بازی‌مان را در ورزشگاه آزادی مقابل تیم‌های بزرگ باختیم، ولی به گواه صحبت کارشناسان و کسانی که فوتبال را دنبال می‌کنند، نباید در هیچکدام از این بازی‌ها بازنده می‌شدیم. ما کیفیت فوتبال‌مان را در این دو بازی نشان دادیم، ولی برای باختن مقابل چنین تیم‌های بزرگی نیاز به دو اشتباه ندارید و با یک اشتباه هم شما بازی را می‌بازید. در این بازی شاید پرسپولیس ۱۰ بار اشتباه کرد و ما چهار بار اشتباه کردیم، ولی ما بازی را باختیم و این تفاوت دو تیم است. با این حال خوشحالم که تیمم کیفیتش را نشان داد و دیدیم که می‌توانیم مقابل تیم‌های مدعی قهرمانی و با هزینه‌های آنچنانی رقابت کنیم.
سوپرجام تک بازی است و شرایط متفاوتی دارد. برای این بازی چه ۹۰ دقیقه باشد چه ۱۲۰ دقیقه، برنامه داریم. پرسپولیس می‌داند که بازی سخت و سنگینی است. ما هم این را می‌دانیم و تجربه بازی قبلی مقابل این تیم را هم داریم. اگر با تمرکز بالا وارد بازی شویم و اشتباهات کمی داشته باشیم، قطعاً موفقیت برای ما خواهد بود.
رقابت بالای جدول در لیگ خیلی نزدیک است، پیش‌بینی شما از تیم قهرمان چیست؟
من توجهی به این ندارم که چه تیمی می‌خواهد قهرمان شود. وقتی تیمم در بالای جدول نیست، رقابت قهرمانی برایم جذابیتی ندارد. برای من خیلی مهم است در هر تیمی که هستم، بهترین عملکرد را داشته باشم. در خونه به خونه و نساجی همین ذهنیت را داشتم و در فولاد هم همینطور. ولی این را می‌توانم بگویم در لیگی که بازی‌ها پنج روز یک بار برگزار می‌شود و با توجه به شرایط کرونایی هر تیمی که بازیکن بیشتر و پشتوانه بهتری داشته باشد، می‌تواند موفق‌تر شود. در این مسیر نکات فنی، شرایط بدنی و مصدومیت‌ها هم تأثیرگذار هستند. فکر می‌کنم این فصل هم سه، چهار تیم بالای جدول همان تیم‌های سال قبل باشند و تغییر زیادی نداشته باشیم. سپاهان در این فصل مدعی قهرمانی بوده و شاید به نظر برسد که در حال حاضر شرایط خوبی ندارد که از نظر من این‌طور نیست و فکر می‌کنم این تیم در پایان فصل جایگاه خوبی داشته باشد.
ژاوی گفت که این داوری مایه آبروریزی فوتبال آسیا است
در صورت تقویت تیم، این بار فولاد از گروهش صعود می‌کند
*در دوره قبلی لیگ قهرمانان نمایش خیلی خوبی داشتید، ولی نتوانستید از آن گروه سخت صعود کنید. امسال در غیاب استقلال و پرسپولیس توجه بیشتری به عملکرد شما خواهد بود. فکر می‌کنید امسال در آسیا چه عملکردی داشته باشید؟
فصل قبل به‌عنوان تیم سوم لیگ باید مستقیماً به مرحله گروهی می‌رفتیم، ولی بدشانس بودیم و مجبور شدیم چهار روز قبل از شروع مرحله گروهی یک بازی سنگین با العین در پلی‌آف داشته باشیم. ما تمام تمرکز و انرژی‌مان را برای آن بازی گذاشتیم. چند روز قبل از آن هم با آلومینیوم در اراک بازی کرده بودیم. بعد از چنین برنامه فشرده‌ای وارد یک گروه خیلی سخت شدیم. السد که در آن گروه حذف شد، اگر در گروه دیگری بود، می‌توانست براحتی تا نیمه‌نهایی پیش برود. الوحدات اردن که ناشناخته‌ترین تیم گروه بود، ۹ ملی‌پوش داشت و می‌دانید که تیم ملی اردن تیم ضعیفی نیست.
ما در سخت‌ترین گروه بودیم و اگر در گروه دیگری بودیم، حداقل شانس دوم شدن را داشتیم. النصر میزبان هم در گروه ما بود که بردن السد برایش کاری نداشت، چون در آن بازی به کمک داور السد را بردند. بعد از بازی با ژاوی صحبت می‌کردم و او می‌خندید و می‌گفت که این مایه آبروریزی فوتبال آسیا است. النصر با بازیکن کرونایی مقابل ما بازی کرد و سه بازیکن ما مبتلا شدند. ما در بازی اول با النصر تا دقیقه ۷۰ جلو بودیم و در نهایت مساوی شدیم. در بازی برگشت آنها نیاز به برد داشتند و تیم من تیمی نبود که بتواند سه روز یک بار پرفشار بازی کند، ولی السد با یازده بازیکن تمام بازی‌ها را بازی کرد و یک تعویض بیشتر انجام نمی‌داد. یا تیم النصر فقط دو بازیکنش را تعویض می‌کرد که یکی از آنها کرونایی بود. بازیکنان آنها توان تحمل این برنامه فشرده را داشتند و از دروازه‌بان تا مهاجم نوک که حمدالله بود، می‌توانستند در یک لحظه سرنوشت بازی را عوض کنند. در آن گروه سخت ما چندان به فکر صعود نبودیم، ولی این ذهنیت را داشتیم که موفق شویم.
در این فصل با اینکه قهرمان شدیم و سیدبندی بهتری داریم، ولی قطع همکاری من با فولاد به هر دو طرف خیلی ضربه زد. با این حال برنامه‌ریزی من این است که از مرحله گروهی لیگ قهرمانان صعود کنیم و به مدیران باشگاه قول دادم که در صورت گرفتن بازیکنان جدید به این هدف برسیم. هدف دیگر من این است که بتوانیم برنده سوپرجام شویم. همچنین اگر باشگاه بتواند لیست بازیکنان مورد نظرم را جذب کند، در نیم‌فصل دوم برای سهمیه می‌جنگیم، در غیر این صورت شانس زیادی نداریم. این واقعیتی است که باید با آن کنار بیاییم. ولی این قول را می‌دهم که اگر امسال شرایط خوبی را کنار هم بگذاریم و بازیکنان مورد نظر را جذب کنیم، فولاد می‌تواند فصل بعد شروع خیلی خوبی داشته باشد و مدعی قهرمانی باشد. به شرطی که برنامه‌ریزی مشابه اتلتیکو مادرید باشد نه برنامه‌ریزی فوتبال ایران.
این حرف را روی هوا نمی‌زنم. من اکثر دوران فوتبالم را در خارج از ایران گذرانده‌ام و باشگاه‌ها و کشورهای متفاوتی را دیده‌ام. جایی بازی کردم که بهترین برنامه‌ریزی و فوتبال دنیا را دارد و کارهایی انجام می‌دهند که ما در تخیلات‌مان هم نداریم. این نگاه من به فوتبال است، ولی نمی‌دانم بقیه چه دیدگاهی دارند.
صعود آسان تیم ملی نتیجه برنامه‌ریزی سال‌های قبل است
تیم ملی باتجربه‌تر شده و باید در قطر نتایج بهتری بگیرد
شما در تیم ملی کاپیتان و مربی بودید و تجربه زیادی دارید. دلایل صعود راحت تیم ملی به جام جهانی قطر را چه می‌دانید؟
در ادواری که من در تیم ملی بودم، تیمی که به جام جهانی ۲۰۱۴ رفت کم‌ستاره‌تر بود، ولی از نظر کار تیمی و هماهنگی بالاتر از بقیه تیم‌ها قرار می‌گیرد. در آن زمان تنها لژیونر اروپایی تیم ملی من بودم و در نهایت بازیکنانی هم در لیگ قطر داشتیم. شرایط تیم ملی از این نظر ایده‌آل نبود، ولی لیگ قدرتمندی داشتیم. برنامه‌ریزی و ساختاری که آن زمان ایجاد شد، کمک کرد که ما چهار سال بعد راحت به جام جهانی برویم و این بار هم به آسانی به جهام جهانی قطر برسیم.
مهدی طارمی کی شکوفا شد؟ جهانبخش کی شکوفا شد؟ کریم انصاری‌فرد کی شکوفا شد؟ تمام ستاره‌های تیم ملی و بازیکنانی که نتایج را رقم می‌زنند، بابت برنامه‌ریزی درستی است که در دوران کی‌روش انجام دادیم.
به خاطر دارم زمانی که طارمی از ایران رفت، صحبت‌ها این بود که او نباید می‌رفت و پرسپولیس تضعیف می‌شود، ولی پرسپولیس به راهش ادامه داد و موفق شد. طارمی هم راهش را درست رفت و موفق شد. هم تیم ملی، هم پرسپولیس و هم خود بازیکن از این ماجرا نفع بردند. هیچ باشگاه بزرگی با رفتن یک بازیکن آسیب نمی‌بیند، اگر برنامه‌ریزی‌اش درست باشد.
موفقیت در این دوره مقدماتی جام جهانی هم نتیجه همان برنامه‌ریزی بود. تیم ملی بازیکنان باکیفیتی دارد، مخصوصاً در خط جلو که قوی‌ترین چهار نفر قاره آسیا را داریم. هرکدام از آنها که در خط جلو باشند، از خط حمله بقیه تیم‌های آسیایی قوی‌تر است و آنها می‌توانند در بهترین تیم‌های اروپایی بازی کنند.
جام جهانی حدود یک سال بعد است. فکر می‌کنید تیم ملی برای موفقیت در قطر نیاز به تغییرات دارد؟
اگر تصمیم‌گیرنده بودم یا صحبتم در این روند تأثیر داشت، صحبت می‌کردم اما حالا ترجیح می‌دهم صحبتی نکنم. ولی موضوع مهم این است که بدانیم از فوتبال‌مان چه می‌خواهیم. اگر می‌خواهیم فوتبال‌مان عاقبت به خیر شود و در آینده به شرایط ایده‌آل برسد، به یک برنامه نیاز داریم و اگر کوتاه‌مدت فکر می‌کنیم، باید برنامه دیگری در پیش بگیریم. من فقط دوست دارم تیم ملی کشورم موفق شود، در اینصورت فوتبال‌مان و باشگاه‌های‌مان هم رشد می‌کنند. اگر هم تیم ملی موفق نشود، همه ضرر می‌کنیم.
درباره مدل بازی تیم ملی هم صحبت زیاد است. در دوره کی‌روش گروهی ایراد می‌گرفتند که تیم ملی دفاعی بازی می‌کند. واقعاً در جام جهانی که حداقل دو تیم قوی‌تر از ما در گروه حضور دارند، می‌توان تهاجمی بازی کرد؟
زمانی که آقای ویلموتس به ایران آمد، این صحبت‌ها مطرح شد و بابت زدن ۱۴ گل به کامبوج تعریف و تمجید می‌کردند ولی اصلاً نمی‌توان چنین نگاهی به فوتبال داشت. مثلاً تیم ملی عراق نسبت به تیمی که در جام ملت‌های قطر (۲۰۱۱) داشت، قوی‌تر است؟ در آن دوره ما عراق را دو بر یک بردیم، ولی آنها ضعیف‌تر شده‌اند، در حالی که تیم ملی نسبت به آن سال قوی‌تر است. هر برهه را باید با همان زمان مقایسه کرد.
تیم ملی در جام جهانی روسیه فاصله کمی تا صعود داشت. ما قرعه خیلی سختی داشتیم و پیش از مسابقات کسی فکر نمی‌کرد که ما شانس صعود داشته باشیم. چه کسی فکر می‌کرد که ما تا لحظه آخر پا به پای آرژانتین بازی کنیم؟ بازی با اسپانیا و پرتغال هم همینطور. شما باید ببینید در آن لحظه چه اتفاقی می‌افتد و جریان بازی چطور پیش می‌رود.
این اتفاقات مربوط به چهار سال قبل بود و حالا همان تیم باتجربه‌تر شده و بازیکنان کیفیت بهتری دارند. قطعاً تیم باید بهتر شده باشد و نتایج بهتری بگیرد. ولی باید صبر کنیم و تیم‌های همگروه‌مان را بشناسیم. ببینیم پیش از جام چه بازی‌های دوستانه‌ای خواهیم داشت. ببینیم برای بازی‌های مرحله نهایی چه ایده و برنامه‌ای داریم.
خاطرم هست که پیش از جام جهانی برزیل می‌دانستیم که مقابل نیجریه چه برنامه‌ای داریم، برای بازی با آرژانتین چه ایده‌ای داریم و بازی آخر با بوسنی، تا نتایجی بگیریم که آبرومندانه باشد. در آن زمان کسی به فکر صعود نبود. در جام جهانی روسیه هم پس از مشخص شدن قرعه سخت تیم ملی اصلاً بحث صعود مطرح نبود، ولی بعداً همه نگاه‌ها به سمت صعود رفت. با این حال می‌گویم که هنوز زود است درباره شانس صعود این تیم صحبت کنیم. باید صبر کنیم گروه‌بندی مشخص شود، ایده و روش‌مان را پیدا کنیم و بعد از آن می‌توان راحت‌تر صحبت کرد.
آرمن ساروخانیان / ایران ورزشی
