سایت بدون – “کوری” (Blindness) اثر ژوزه ساراماگو، نویسنده پرتغالی و برنده جایزه نوبل ادبیات، یکی از برجستهترین آثار قرن بیستم است که در سال ۱۹۹۵ منتشر شد. این رمان، یک داستان نمادین و عمیقاً فلسفی است که موضوعات انسانیت، اخلاق و جامعه را بررسی میکند. سبک خاص و تفکر برانگیز این کتاب، آن را به یکی از مهمترین رمانهای معاصر تبدیل کرده است.
خلاصه داستان
داستان در شهری ناشناخته آغاز میشود، جایی که یک بیماری عجیب به نام “کوری سفید” مردم را بهطور ناگهانی نابینا میکند. نخستین قربانی مردی است که در ماشین خود منتظر چراغ سبز است و ناگهان فقط یک سفیدی محض میبیند. نابینایی او به سرعت به دیگران سرایت میکند.
مقامات، افراد نابینا را در یک بیمارستان متروکه قرنطینه میکنند، اما به جای کنترل شرایط، این اقدام به آشوب و فروپاشی اخلاقی منجر میشود. در میان نابینایان، تنها یک نفر بیناست: زنی که همسر یک چشمپزشک است. او تصمیم میگیرد که نقش راهنما را برای گروهی از نابینایان ایفا کند.
مضامین اصلی
- فروپاشی اجتماعی:
ساراماگو از نابینایی بهعنوان استعارهای برای کور شدن اخلاقی و انسانی جامعه استفاده میکند. با فروپاشی نظم، انسانها به رفتارهای وحشیانه و بیرحمانه روی میآورند. - رهبری و مسئولیت:
شخصیت زن بینا نماد امید و مسئولیتپذیری در میان هرج و مرج است. او نماینده تواناییهای بالقوه انسان برای هدایت و بازسازی است. - انسانیت در بحران:
این رمان نشان میدهد که چگونه بحرانها میتوانند اخلاقیات و شخصیت واقعی افراد را آشکار کنند. برخی افراد دچار فساد میشوند، در حالی که دیگران در عین سختی، اصول اخلاقی خود را حفظ میکنند. - نابینایی بهعنوان نماد:
نابینایی در این کتاب، نمادی از ناتوانی انسانها در دیدن حقیقت، ارزشها و دیگران بهعنوان انسان است. ساراماگو به شکلی هنرمندانه نشان میدهد که این “کوری” میتواند در زندگی روزمره نیز وجود داشته باشد.
ویژگیهای سبک نوشتاری
- جملات طولانی و دیالوگهای بدون نشانهگذاری:
ساراماگو از نشانهگذاری سنتی برای دیالوگها استفاده نمیکند. این امر به خواننده حس جریان سیال روایت و نزدیکی به ذهن شخصیتها میدهد. - زبان نمادین:
داستان به شدت از استعارهها و نمادها بهره میبرد، و این امر به عمق معنایی آن میافزاید. - عدم نامگذاری شخصیتها:
شخصیتها با نامهای معمول معرفی نمیشوند (مثلاً “زن دکتر” یا “مرد نابینا”). این ویژگی، حس جهانی بودن داستان را تقویت میکند.
تأثیرگذاری و اهمیت
- برنده جوایز متعدد: این رمان شهرت جهانی پیدا کرد و تأثیر زیادی در ادبیات مدرن داشت.
- اقتباسها:
- در سال ۲۰۰۸، فیلمی به نام Blindness به کارگردانی فرناندو میرلس ساخته شد که اقتباسی از این کتاب بود.
- همچنین این اثر در تئاتر و دیگر هنرها بازتاب یافته است.
- ارتباط با زندگی واقعی: بحرانهای جهانی مانند بیماریها یا فجایع طبیعی، مفاهیمی را که ساراماگو در این رمان بررسی کرده، به خوبی برجسته میکنند.
تحلیل فلسفی
“کوری” نشاندهنده یکی از عمیقترین بحرانهای وجودی است: مواجهه با تاریکی و ناتوانی در دیدن حقیقت. ساراماگو تلاش میکند به خواننده یادآوری کند که بینایی فیزیکی کافی نیست؛ انسان باید از درون ببیند و احساس کند.