دیدنی های ایران/قزوین؛ پایتخت دیدنی عصر صفوی

سایت بدون -از قزوین و اصالت و آثار تاریخی و ظرفیت‌های بی‌شمار گردشگری‌اش، کم نشنیده بودیم، اما فقط شنیده بودیم و توفیق دیدار با اولین پایتخت صفویان نصیب‌مان نشده بود، تا این‌که به همت شهرداری قزوین که تلاش فراوانی برای معرفی این شهر به‌عنوان یکی از مقاصد جذاب گردشگری داشته و دارد، این دیدار میسر شد.
می‌دانستیم قزوین گنجینه‌ای است از آثار و بناها و اماکن تاریخی و به تنهایی کشوری است گردشگری، اما عجیب، گمنام و در غربت مانده، چراکه همواره معبر و محل گذرمان بوده برای رسیدن به استان گیلان و شهرهای زنجان و تبریز. گمنامی و غربتِ شهر عمارت‌های زیبا و شگفت‌انگیز اما وقتی خود را بیشتر نشانمان داد که به این شهر کوچک و دنج و آرام سفر کردیم و سراغ تاریخ و طبیعتش را گرفتیم. اتوبوسی که ما را به قزوین رساند، ظاهرا وارد حریم شهر شده بود. چشم‌مان را که باز کردیم و از دریچه شیشه‌ای بزرگ جلوی اتوبوس به بیرون نگاهی انداختیم، خود را در میانه خیابانی زیبا، سرسبز و دلگشا یافتیم؛ راهنما گفت: اسمش مدرس است؛ بلوار مدرس. ورود به همین ورودی زیبای قزوین کافی بود تا حدس بزنیم چه بهشتی در انتظارمان است.
قزوین کوچک است و از ترافیک‌های سرسام‌آور تهران در آن خبری نیست، پس خیلی زود به عمارت بلدیه رسیدیم؛ بنایی بزرگ، تاریخی و زیبا مربوط به دوران پهلوی اول که صرف صبحانه در آن، لذت تماشایش را دوچندان می‌کرد. قزوین‌گردی ما آغاز شده بود، وقت کم بود و دیدنی‌ها بسیار. این را هم زمانی فهمیدیم که پایمان به دل تاریخ قزوین باز شد؛ به منطقه‌ای که نقطه تلاقی قزوین چند هزار ساله، قزوین پا گرفته در دوران حکمرانی صفویان و خیابان احداث شده در زمان پهلوی اول بود؛ منطقه‌ای که حکایت‌ها و قصه‌ها دارد و راهنمای گروه تنها توانست اشارتی کوتاه و اجمالی به آنها کند. همین جا بود که دستگیرمان شد تماشای قزوین کار یک ساعت و دو ساعت نیست. پای‌مان که در محله و بافت قدیمی به بازار و کاروانسرای بزرگ و باشکوه سعدالسلطنه و مسجدجامع عتیقِ دلربا و مدهوش‌کننده با آن آب‌انبار عمیقش در دل زمین باز شد و سردر عالی قاپو و خیابان سپه را که دیدیم، یقین حاصل شد که باید این شهر را از نو تعریف کرد؛ تعریف کرد و دید و دوباره و چندباره دید.
شاید تنها برای بازدید از حسینیه زیبا و حیرت‌انگیز و روح‌افزای امینی‌هایش، باید یک روز تمام صرف کرد و دست آخر دل را در آن جا گذاشت و بیرون آمد. تماشای شهر جعفرآباد یا همان دولتخانه صفوی که کاخ چهلستون چون نگینی در میانه‌اش می‌درخشد و زیارت شازده حسین و چهار نبی دوران بنی‌اسرائیل و حمام قجر و آرامگاه حمدا… مستوفی و موزه شهر هم که خود زمانی می‌خواهد مطول.
اگر بخواهید قدمی در بافت قدیم و اصیل شهر و کوچه پس کوچه‌های خشتی گلی اش بزنید که سرشار از عطر زندگی و نان شیرینی‌های قزوینی است که درمیان خانه‌ها و عمارت‌های قدیمی و مساجد و مدارس کهنه و چشم نواز پیچیده، که دیگر خودتان حسابش را بکنید.
این را هم اضافه کنیم همه اینها را که گفتیم، مجموعه‌ای تاریخی و شگرف در دل قزوین است و اگر از طبیعتش بپرسید، خود حکایتی است مفصل و پرکشش و افسونگر در اطراف شهر… .
سفر کوتاه ما (گروهی از خبرنگاران داخلی و خارجی) به پایان رسید، اما دیدنی‌های قزوین تمام شدنی نیست و ما مانده‌ایم و حسرت دیدار دلبرانه‌های بی‌شمارش که کم از شیراز و اصفهان و یزد ندارد. اصلا باید از نزدیک ببینید تا بفهمید از چه قزوینی سخن می‌گوییم. می‌توانید این بار و نوروز امسال به جای سفرهای تکراری و بی‌روح مناطق شمالی، برای تماشای قزوین برنامه‌ریزی کنید و دست‌کم چند روزی وقت بگذارید تا بتوانید سرسری، سری به همه جاذبه‌های این شهر دوست داشتنی بزنید؛ شهری که مردمانش هم به اندازه خودش پرمهر و مهربان و دوست داشتنی اند و زلف به هنرهایی چون خطاطی و نگارگری، گره‌چینی و چرم‌دوزی و سفالگری گره زده‌اند و علاقه خاصی به صنایع دستی آنتیک و وسایل قدیمی و عتیقه جات دارند و اگر شما هم اهلش باشید، دکان‌هایی با این اشیاء در هر گوشه شهر خودش را به رختان خواهد کشید. شک نداریم اگر یکبار فقط یکبار به قزوین سفر کنید، دلتان را ناخواسته گوشه‌ای از آنجا می‌گذارید و همین بهانه‌ای می‌شود تا دوباره بهانه‌اش را بگیرید و برای سفر و سفرهای بعدی به آن برنامه‌ریزی کنید.

لذت دوچرخه‌سواری در پیاده راه سبزه میدان
یکی از اقداماتی که شهرداری قزوین در سال‌های پرکار اخیر خود برای معرفی گردشگری قزوین به تمام کشور و دنیا انجام داده، پروژه آماده‌سازی پیاده‌راه سبزه میدان است که برای گردشگران نوروزی در بهار ۹۸ آماده می‌شود. سبزه‌میدان که یکی از قدیمی‌ترین مکان‌های مرکزی شهر قزوین است به بسیاری نقاط تاریخی دسترسی سریعی دارد و قرار است ایستگاه‌های دوچرخه‌سواری برای گردشگران نیز از همین میدان راه‌اندازی شود تا همه بتوانند از طریق دوچرخه به اماکن تاریخی به‌راحتی رفت‌وآمد کنند.

شهر جعفرآباد صفویان و بقایایش
در مرکز شهر قزوین حد فاصل بافت قدیمی شهر و بافت جدید شاهد یک تقسیم بندی تاریخی هستیم. در مرکز این تقسیم‌بندی مجموعه دولتخانه صفوی قرار دارد؛ یا به عبارتی شهر جعفرآباد. این مجموعه که از یادگارهای دوران حکومت شاه طهماسب اول و دوران پایتختی قزوین است، شامل عمارت چهلستون، در عالی‌قاپو، باغ جنت، عمارت نادری، عمارت‌های پهلوی و قاجاری، گراند هتل، موزه قزوین و مدرسه امید می‌شود. برخی از آثار دوره صفوی امروز از میان رفته. این مجموعه در زمان پهلوی اول با حصاری محدود شده و در سمت میدان سبزه‌میدان بناهای جدید و شهر جدید گسترش یافته است. این در حالی است که در آن‌سوی دولتخانه شاهد آثار و بقایای قزوین قدیم یعنی دوران پیش از صفویان که قدمت آن را تا چند هزار سال هم تخمین زده‌اند، هستیم.

 چهلستون و موزه خوشنویسی
اگر به اصفهان نرفته‌اید و چهلستونش را ندیده‌اید، ملالی نیست، به قزوین سفر کنید که این خطه هم چهلستون دارد؛ چهلستونی که آن هم ساخته هنرمندان دوران صفوی است و اولین چهلستون ایران با نقوش و گچبری‌های زیبا در سقف و دیوارها. و اگر به هنر خوشنویسی علاقه‌مندید، به زیباترین و نفیس‌ترین موزه خوشنویسی ایران در طبقه بالای کاخ چهلستون هم سری بزنید.

 سردر عالی قاپو همچنان استوار
سردر عالی‌قاپو یکی از هفت در ورودی به ارگ سلطنتی صفویان بوده و در اصلی جنوبی است که به خیابان و میدان شاه باز می‌شده و تنها در از این مجموعه است که اکنون به یادگار مانده.

شکوه یک بازار تاریخی در سرای سعدالسلطنه
یکی از زیباترین و باشکوه‌ترین آثار تاریخی قزوین که به همت شهرداری این شهر مرمت شده و چشمان‌تان را مسحور خود می‌کند، سرای سعدالسلطنه است؛ بازاری سرپوشیده با معماری آجری چشمنواز که مرکزی است برای ارائه هنرهای دستی هنرمندان قزوینی، شیرینی‌فروشی‌ها و هنرهای خلاقانه‌ قزوینی‌ها به همراه کافه‌های قدیمی و نوستالژیک.

حمامی قجری از دوران صفوی
حمام قجر از بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین حمام‌های قزوین و جایگاه موزه مردم‌شناسی این شهر است. این حمام برخلاف نام خود، در دوره صفویه، توسط یکی از سرداران شاه عباس ساخته شده و بیش از ۴۰۰ سال قدمت دارد. در حمام قجر، این حمام در خیابان عبید زاکانی واقع شده و زمان بازدید از آن همه روزه از ساعت ۹ تا ۱۹ و ۳۰دقیقه است.

آرامگاه حمدا… مستوفی، یادگاری از عصر ایلخانان
این آرامگاه ۷۰۰ ساله با نمای آجری خود، یکی از زیباترین آثار تاریخی قزوین و متعلق به حمدا… مستوفی، مورخ بزرگ ایران در عصر ایلخانان مغول است. آرامگاه در خیابان طالقانی، کوچه مستوفی قرار گرفته است.

آب انبارهای قزوین تماشایی است
قزوین دارای آب انبارهای بزرگی است که برخی‌شان مانند آب انبار سردار بزرگ در خیابان راه‌آهن، جزو بزرگ‌ترین آب انبارهای ایران است. در ضمن باید از آب‌انبار حاج کاظم در انتهای خیابان تبریز هم نام برد که شهرتش مدیون سردر کاشیکاری، طاق رسمی‌بندی و کتیبه سنگی و دو بادگیر است. آب انبار مسجد جامع قزوین نیز در نوع خود بسیار دیدنی است.

خوشمزه‌های قزوین
در این شهر تاریخی می‌توانید لذت خوردن قیمه‌نثار و کوکوی شیرین و خوش‌طعم‌ترین حلیم دنیا را تجربه کنید. برای عصرانه و میان‌وعده هم قزوینی‌ها خوراکی ساده اما مقوی دارند به نام دیماج.
نان شیرینی‌ها و باقلوای قزوین هم که معروف است و اما اگر سری به خیابان قدیمی و دوست‌داشتنی عبید زاکانی بزنید، با دکان‌هایی قدیمی پر از شیشه‌های سرکه و شیره با میوه‌های تازه و ارگانیک روبه‌رو می‌شوید. سمنوهایی با طعم کنجد و شیره خرما را هم می‌توانید در همین محله ببینید و بخرید و بچشید و حالش را ببرید.

شاهزاده حسین و پیامبران بنی‌اسرائیل
شاهزاده حسین فرزند دو ساله امام رضا(ع) بود که گفته می‌شود در خلال سفر تاریخی ایشان از مرو به خراسان در قزوین از دنیا رفت و در همین شهر دفن شد. بنای اصلی بقعه او در خیابان جمهوری اسلامی محله خندقبار از آثار دوره صفویه و از حیث معماری بسیار نفیس است. گفته می‌شود در این مکان چهار پیامبر از عصر بنی‌اسرائیل هم مدفون هستند.