بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
دیابت و فشار خون، هر‌کدام شاید به ظاهر بیماری ساده‌ای به نظر برسند اما در واقع عارضه‌هایی هستند که تقریبا در تمام طول عمر با فرد مبتلا باقی می‌ماند و جز کنترل آن، راه درمان قطعی برایش وجود ندارد؛ بنابراین بهترین درمان برای دیابت و فشار خون بالا، رعایت رژیم غذایی، سبک زندگی و فعالیت بدنی است. این دو بیماری هر‌ساله شمار زیادی از مردم دنیا را به کام مرگ می‌کشاند. از این‌رو توجه به آن از اهمیت بالایی برخوردار است. در بسیاری از موارد، معمولا افراد مبتلا به دیابت از فشار خون بالا هم رنج می‌برند و این می‌تواند مشکل را دوچندان کند. محققان تاکنون تنها به ارتباط این دو بیماری دست یافته بودند اما به‌تازگی علت وجود این ارتباط را کشف کرده‌اند که می‌تواند امیدهای تازه‌ای برای از بین بردن این رابطه باشد.فشار خون بالا معمولا مبتلایان به دیابت را دو برابر بیشتر از افراد سالم درگیر می‌کند. چنانچه این عارضه درمان نشود، می‌تواند منجر به بروز بیماری‌های قلبی و حتی سکته شود. به‌عبارتی یک فرد مبتلا به دیابت و فشار خون حدود چهار برابر بیشتر از یک فرد سالم که به هیچ‌کدام از این بیماری‌ها مبتلا نیست در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی قرار می‌گیرد. حدود دو‌سوم افراد بالغ مبتلا به دیابت از فشار خون بالاتر از ۱۳ روی ۸ رنج می‌برند و غالبا داروهای پایین‌آورنده فشار خون بالا را مصرف می‌کنند.
فشار خون بالا اغلب در کنار بیماری دیابت سراغ افراد می‌آید که هم دیابت نوع یک و هم نوع ۲ و دیابت بارداری را شامل می‌شود. این عارضه احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی، حملات قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد. در فشار خون بالا، عروق مقاومت بالایی در برابر جریان خون نشان می‌دهند که باعث می‌شود قلب برای گردش خون سخت‌تر پمپاژ کند.
به‌طورکلی، فشار خون بالا و دیابت نوع۲، دو جنبه از سندرم متابولیک هستند که عاملی برای چاقی و بیماری قلبی به‌شمار می‌روند. نخستین‌بار محققان در سال ۱۳۹۱/ ۲۰۱۲ به ارتباط این دو بیماری با هم اشاره کردند که ممکن است با عوارض مشابهی مانند چاقی، التهاب، استرس اکسیداتیو و مقاومت انسولینی همراه باشد.
دیابت باعث فشار خون می‌شود؟
در بدن یک فرد مبتلا به دیابت، انسولین کافی برای پردازش گلوکز وجود ندارد و به همین دلیل انسولین به‌خوبی نمی‌تواند وظیفه خود را انجام دهد. انسولین هورمونی است که در پردازش قند گرفته شده از غذاها به بدن کمک کرده و آن را به انرژی تبدیل می‌کند. با مختل شدن ترشح انسولین، گلوکز نمی‌تواند انرژی لازم را برای سلول‌ها تأمین کند و درعوض در جریان خون تجمع می‌کند. زمانی که خون به همراه قند خون بالا در بدن جریان می‌یابد، باعث آسیب گسترده در بدن از قبیل آسیب به عروق خونی و کلیه‌ها می‌شود. این اندام‌ها نقش کلیدی در حفظ فشار خون متعادل در بدن ایفا می‌کنند و در نتیجه زمانی که دچار آسیب می‌شوند، فشار خون از حد تعادل خارج شده و احتمال آسیب بیشتر می‌شود. از سوی دیگر، محققان در تحقیقات گسترده‌ای که روی بیش از چهار میلیون نفر در دنیا انجام دادند، دریافتند فشار خون بالا خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد.
رازی که سرانجام کشف شد
درست است که از شناسایی ارتباط میان ابتلا به دیابت نوع ۲ و فشار خون بالا چند سالی می‌گذرد اما دلیل این ارتباط تاکنون ناشناخته باقی مانده بود. حال محققان موفق شده‌اند علت اصلی آن را بیابند. آنها در بررسی‌های خود به یک سلول پروتئینی کوچک مشابه «گلوکاگون پپتید-۱» (GLP-۱) رسیدند که کنترل فشار خون و قند خون را به‌طور همزمان برعهده دارد. کشف این ارتباط به دانشمندان در کشف درمان‌های جدید برای این دو بیماری کمک می‌کند. پروتئین GLP-۱ معمولا به‌دنبال خوردن غذا از دیواره روده ترشح شده و موجب تحریک ترشح انسولین از پانکراس می‌شود تا بدن بتواند بعد از غذا، قند خون را کنترل کند. محققان دریافتند این پروتئین همچنین اندام حسی کوچکی به نام جسم کاروتید را در ناحیه گردن هم تحریک می‌کند. آنها از روش توالی‌یابی آر ان ای روی موش‌های سالم یا مبتلا به فشار خون بالا برای بررسی پیام‌های بیان‌شده ژن‌ها در جسم کاروتید استفاده کردند. از این طریق توانستند گیرنده‌ای را پیدا کنند که پروتئین GLP-۱ را که در جسم کاروتید ترشح می‌شود، شناسایی کنند. مقدار این پروتئین در موش‌هایی که به فشار خون بالا مبتلا هستند کمتر گزارش شد.
پژوهشگران بر این باورند که این پروتئین در جسم کاروتید به‌طور همزمان به کنترل قند خون و فشار خونی می‌پردازد که از طریق سیستم عصبی هماهنگ می‌شود و فرمان آن از‌سوی جسم کاروتید صادر می‌شود. از این‌رو افرادی که دچار فشار خون بالا و همزمان دیابت نوع دو می‌شوند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی قرار می‌گیرند. این افراد حتی با وجود دارو‌درمانی، باز هم ریسک بالایی برای حمله و سکته‌های قلبی دارند. در این بین، مصرف دارو تنها علائم بیماری را درمان می‌کند و علت اصلی بروز فشار خون و قند خون بالا همچنان برقرار است.
یکی از مشکلاتی که پیش‌روی پزشکان قرار دارد این است که فشار خون را در مبتلایان به دیابت نوع۲ به‌سختی می‌توان کنترل کرد اما با تزریق پروتئین تازه کشف شده GLP-۱ می‌توان هم قند خون و هم فشار خون را به‌طور همزمان کنترل کرد. داروهایی با هدف قرار دادن گیرنده GLP-۱ موجود هستند که قند خون را کاهش می‌دهند اما همین داروها در عین حال قادرند فشار خون بالا را هم پایین بیاورند. این داروها با تأثیر روی جسم کاروتید، با اثرات ضد فشار خون مقابله می‌کنند.
منابع:
Scitech daily و Hopkins medicine و Medical news today
عوارض مشترک فشار خون بالا و دیابت
تأثیر مشترک دیابت و فشار خون بالا می‌تواند خطر بروز بیماری‌های قلبی- عروقی و کلیوی را افزایش دهد. حدود ۳۰ درصد مبتلایان به دیابت نوع یک و ۵۰ تا ۸۰ درصد مبتلایان به دیابت نوع ۲ در آمریکا از فشار خون بالا رنج می‌برند. قند خون بالا با از بین بردن قدرت کشسانی عروق خونی، فشار خون را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر با آسیب وارده به کلیه بر اثر ابتلا به دیابت، حجم خون و در نتیجه فشار خون بالا می‌رود. همچنین مقاومت انسولینی نیز از‌جمله فرآیندهایی است که خطر فشار خون را افزایش می‌دهد. کنترل میزان قند خون و فشار خون در جلوگیری از عوارض آنها کمک می‌کند. به‌طور کلی عوامل مختلفی در بروز دیابت و فشار خون بالا دخیل هستند که از آن جمله می‌توان به وزن بالا و چربی زیاد در بدن، رژیم غذایی ناسالم، سبک زندگی غیرفعال و بی‌تحرک، استرس و عادت خواب ناکافی، کشیدن سیگار، سن بالا و کاهش میزان ویتامین D بدن اشاره کرد. علاوه بر این داشتن سابقه خانوادگی، فشار خون را بالا می‌برد و در عین حال، سابقه خانوادگی ابتلا به دیابت هم خطر بروز دیابت و به‌ویژه دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد. ابتلا به یک یا هر دو عارضه، خطر بروز حمله یا سکته قلبی را افزایش می‌دهد، عملکرد کلیه را کاهش داده و منجر به دیالیز می‌شود.
