بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون – به هیچ خودرویی اجازه رفتن نمی‌دهید. سر چهارراه، حتی بدون توجه به قرمز بودن چراغ، دست‌تان را روی بوق می‌گذارید. به خانه که می‌رسید، فقط ایراد می‌گیرید و دست آخر، چند داد سر بچه‌ها می‌زنید. گریه می‌کنید. بهانه می‌گیرید و به در و دیوار دشنام می‌دهید؛ البته کمی حق دارید. در چند ماه اخیر همه‌گیر شدن بیماری کرونا و تبعات آن به‌قدری ابعاد زندگی را دستخوش تغییر کرده که نمی‌دانید به کدام مشکل برسید! بیکاری؟ کاهش درآمد؟ خرج بچه‌ها؟ هزینه ارزاق؟ و… اما شیوه درسته تخلیه روانی با وجود تحمل فشار روانی بالا اینها نیست. با دکتر سیدحامد واحدی‌اردکانی، دکترای تخصصی روان‌شناسی سلامت درباره نشانه‌های فشار روانی و راهکارهای درست تخلیه روانی گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید. فقط کلافه‌اید. گویا کار نکرده‌ای دارید یا منتظرید اتفاقی بیفتد و شما از آن خبردار شوید. گاهی خشم هم به آن اضافه می‌شود؛ به‌طوری که می‌خواهید حتی کسی را کتک بزنید. اینها همه می‌تواند ناشی از استرس باشد. دکتر واحدی درباره استرس توضیح می‌دهد: «استرس پدیده‌ای زیستی- روانشناختی است، یعنی این‌که استرس دارای اثرات زیستی روی جسم و اثرات روانشناختی روی عملکرد ذهن و رفتار است. از آنجایی که جسم و روان تاثیر متقابل برهم دارند، بنابراین استرسی که بر روان اثر می‌گذارد، می‌تواند بروز جسمی نیز داشته باشد و برعکس.»
دردهایی که امان بریده‌اند
از صبح این دومین قرص مسکنی است که می‌خورید، اما درد دست شما خوب نشده است. چندبار از صبح گوشی تلفن‌تان را کنترل کرده‌اید و هربار به دلیل خبرهایی که خوانده‌اید، کلافه‌تر شده‌اید. بی‌دلیل با همکارتان مخالفت کرده‌اید درحالی که می‌دانید درست می‌گوید! دلیل این همه تنش، چیزی جز استرس نیست.
دکتر واحدی درباره تاثیر استرس بر جسم و روان می‌گوید: «استرس با علائمی مانند افزایش ضربان قلب، افزایش تعداد تنفس، تعریق، حساسیت پوستی، افزایش گوش‌به‌زنگی و… دیده می‌شود. در کنار این علامت‌ها، شاهد نشانه‌هایی مانند سردرگمی، کلافگی، خشم، عصبانیت، تحریک‌پذیری و بی‌حوصلگی نیز هستیم.» او ادامه می‌دهد: «در کنار نشانه‌های یادشده، شاهد مشکلات جسمی مانند استرس اولسر (زخم استرسی)، سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS)، مشکلات گوارشی و… نیز خواهیم بود.»
بیش‌برآورد، مشکلی دیگر است
کرونا و همه عوامل حاشیه‌ای و اصلی آن، مهم‌ترین اتفاقی است که نزدیک به هفت ماه است زندگی همه مردم جهان و ما را دستخوش تغییر کرده اما خیلی‌وقت‌ها، دچار مسأله «بیش‌برآورد» می‌شویم.
دکتر واحدی درباره این شرایط توضیح می‌دهد و می‌گوید: «کرونا از عوامل استرس‌زای مهمی است که گریبانگیر بشر شده اما این بیماری و مسائل مرتبط با آن زمانی پررنگ‌تر می‌شود که مسائل پیش‌آمده در اصل و حواشی مسأله بر هم تاثیرات تعاملی داشته باشند. به این معنی که فرض کنید استرسی ثانویه، تغییرات و تاثیرات آب‌وهوایی و فصلی با شرایط کرونا همزمانی داشته باشد، در این شرایط استرس بسیار بالارفته و نیاز به توجه روانشناختی بیشتر است.» درواقع درست مثل زمانی که دست ما سوخته باشد و بعد همان نقطه شکسته و همان نقطه نیز هنگام عبور به در برخورد کند!
«توقع» اندازه دارد
نه‌تنها شرایط جامعه ما که شرایط دنیا از هر نظر دگرگون است اما ما باز هم از خودمان توقع داریم! این‌بار دقت کنید تا ببینید چندبار در طول روز این جمله را در ذهن تکرار می‌کنید: «از خودم توقع بیشتری داشتم.» یا « توان من از این اندازه بیشتر است.» این یعنی این‌که شما از خودتان توقع دارید و فکر می‌کنید هنوز به بهترین خودتان دست نیافته‌اید اما می‌دانید این تفکر استرس‌زاست؟
دکتر واحدی دراین‌باره می‌گوید: «فاصله بین توانمندی ما یعنی منابع فردی برای انجام امور با تقاضایی که از ما وجود دارد، زمینه‌ساز بروز استرس است. این توقع یا احساس فاصله هرچه بیشتر باشد، میزان استرس نیز بالاتر می‌رود.» اما گاهی هم خودمان در ایجاد این حس مقصریم. دکتر واحدی می‌گوید: «همیشه عوامل بیرونی، عامل ایجاد یا احساس این فاصله نیستند و گاهی خود ما عامل آن هستیم. به این ترتیب هرچه این فاصله یا احساس وجود این فاصله بیشتر باشد، فرد در معرض ابتلا به اختلال‌های جسمی و روانی بیشتری قرار دارد.»
