سایت بدون – ختن اسم منطقه ای است که امروز در چین واقع شده است.بیشتر مردمان آن امروزه اویغورند. ختن در گذشته یکی از شهرهای مهم راه ابریشم بود. دو رود در کنار آن روان است که یکی را یشم سیاه (قرهقش) و دیگری را یشم زرد (یورونگقش) میخوانند.
در ادبیات کهن ایران ختن بیشتر به دو علت مشهور بود ، اولی زیبارویان ختنی و دومی آهوی ختنی که از آن مشک مرغوبی حاصل می شد.
به عنوان مثال
هرکه ماه ختن و سروروانت گوید
او هنوز از قد و بالای تو صورت بین است .
سعدی (بدایع).
همانا که در فارس انشای من
چو مشکست بی قیمت اندر ختن .
سعدی (بوستان ).
یارب آن آهوی مشکین بختن بازرسان .
و آن سهی سرو خرامان بچمن بازرسان .
حافظ.
مژدگانی بده ای خلوتی نافه گشای
که ز صحرای ختن آهوی مشکین آمد.
حافظ.
آهوی ختنی گونه ای از آهو است که بارزترین ویژگی این گونه، دندانهای خونآشاممانندش و نیز سر شبیه به کانگوروی آن است. نوع نر آن این دندانهای جلو را به جای شاخ درمیآورد
مشک این آهو دلیل خطر انقراض آن است.مشک در اصل نام ماده ای با بوی قوی بود که از غده آهوی ختن بدست میآمد. این ماده از زمانهای بسیار قدیم به عنوان یک ثابت کننده عطر محبوب مورد استفاده قرار میگرفته و یکی از گرانترین محصولات حیوانی در جهان است.
حالا اصطلاح مشک به ختن بردن چیزی مثل زیره به کرمان بردن است ، یعنی مشک را به جایی بردن که خودش معدن و مبدا آن است و کنایه از کار بی فایده است.