بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون – بیماری همه‌گیر کرونا (پاندمی کووید۱۹) چندی است که به شکل کنترل‌نشدنی در حال گسترش است و احتمالا شیوع این بیماری در ماه‌های آتی نیز ادامه خواهد یافت. در میان این بحران جهانی، مردم به منابعی احتیاج دارند تا با اتکا به آنها، تا حد امکان و برای مدت‌زمان طولانی، در امان بمانند. علم داده و فناوری‌های مرتبط با آن، چنین امکانی را مهیا کرده و نقش بسزایی را در سلامت جهانی ایفا می‌کند. داده و مهم‌‌تر از آن، شیوه استفاده مردم از آن، در حال اصلاح و شکل‌دادن به رویکردها نسبت به ایمنی در برابر کووید۱۹ است. در اینجا نگاهی دقیق‌تر به چگونی وقوع این اتفاق داریم:
۱- تأثیر بر سیاست‌های مقابله با شیوع ویروس
تحلیل داده، مهم‌ترین ابزار برای دستیابی به مطلوب‌ترین شرایط استقرار سیاست‌های مؤثر در مقابله با شیوع ویروس است. در‌صورتی‌که مسئولان کشورها و شهرها، فاقد اطلاعات درباره چگونگی شیوع کووید۱۹ در منطقه خود باشند، قادر به وضع اقدامات پیشگیرانه مناسب نخواهند بود. از سوی دیگر، در صورت کمک‌گرفتن از علم داده، امکان دستیابی به دانش مورد نیاز برای اتخاذ تصمیمات آگاهانه‌تری وجود دارد. میزان بهره‌برداری دولت‌ها از این منابع متفاوت است. با‌این‌حال این منابع در دسترس هستند. در شرایطی که کشورها در حال آغاز مجدد فعالیت‌های عادی خود هستند، ارزش این تحلیل‌ها بیش‌ازپیش نمایان می‌شود.
۲- محاسبه کارایی رویکردهای پزشکی
هنوز هم متخصصان حوزه پزشکی، ندانسته‌های بسیاری درباره این ویروس دارند؛ به همین دلیل ایمنی در برابر کووید۱۹ یک موضوع در حال بررسی و توسعه است. به موازات یادگیری نکات بیشتر درباره این بیماری، پزشکان متوجه می‌شوند که برخی از اقدامات قبلی، بدون تأثیر یا با تأثیر بسیار کم بوده است. علم داده قادر است حتی پا را فراتر از توصیه رویکردهای پزشکی گذاشته و نشان دهد آیا رویکردهای جاری مؤثر هستند یا خیر. در‌حالی‌که مسئولان کشورها در حال اعمال اقدامات جدید هستند، باید هم‌زمان، نیم‌نگاهی هم به داده‌ها داشته باشند تا دریابند که آیا این روش‌ها مؤثر هستند یا خیر. تجزیه و تحلیل بهتر داده‌ها، به صورت قطعی‌تر مشخص می‌کند که کدام اقدامات مؤثر هستند و کدام بی‌تأثیر.
۳- تضمین کیفیت محصول در طول زنجیره پشتیبانی
زنجیره تأمین، عاملی حیاتی در بسیاری از ابعاد زندگی است؛ به‌ویژه در بحران‌های این‌چنین. فرایند «رساندن کالا به دست مشتری در کمترین زمان ممکن» در زمان شیوع کووید۱۹ افزایش چشمگیری داشته است؛ چراکه مردم به‌جای ترک خانه برای خرید، نیازهای خود را عمدتا به روش‌های گوناگون آنلاین یا تلفنی سفارش می‌دهند. با توجه به اینکه بیشتر کالاهای سفارشی مردم، مواد غذایی فاسد‌شدنی است، به همین دلیل شرکت‌ها برای تضمین کیفیت محصول به علم داده نیاز دارند. علم داده می‌تواند به شرکت‌ها برای ایجاد سیستم‌های نظارتی هوشمند در این زمینه کمک کند. بدون بهره‌گیری از ابزار صحیح داده‌ها، مواد غذایی، واکسن‌ها و گیاهان در مسیر حمل‌ونقل و تحویل امکان فاسدشدن یا آسیب‌دیدن دارند.
۴- مقابله با اطلاعات غلط
در میان تمام سرگردانی‌های به‌وجود‌آمده حاصل از بیماری کرونا، «اطلاعات غلط» نیز مانند کووید۱۹ به‌شدت شیوع پیدا کرده است! اطلاعات نادرست، تهدیدی برای ایمنی در برابر کووید۱۹ به شمار می‌آیند. کاربران رسانه‌های اجتماعی، داده‌های بسیار زیادی تولید می‌کنند که نظارت بر این حجم داده از توان واسطه انسانی میان مشتری و سرویس‌دهنده خارج است؛ اما ابزارهای تجزیه و تحلیل داده مبتنی بر یادگیری ماشین قادرند که اطلاعات غلط بالقوه را شناسایی کنند. این ابزارها با مقایسه پست‌های رسانه‌های اجتماعی یا محتوای منتشرشده در وب‌سایت‌ها با مجموعه داده‌هایی که از لحاظ علمی و عملی واقعیت‌های پذیرفته‌شده هستند، قادرند که اطلاعات نادرست را شناسایی و مشخص کنند.
۵- ارزیابی میزان قرارگیری در معرض تماس با ویروس
یکی از تعیین‌کننده‌ترین گام‌ها در ایمنی در برابر کووید۱۹، اپلیکیشن‌هایی است که میزان قرارگیری افراد در معرض ویروس را ارزیابی می‌کنند. در برخی از مؤثرترین ابزارها در این اپلیکیشن‌ها از تکنیک‌های علم داده بهره گرفته شده است. به‌عنوان مثال کشورهایی مانند کره‌جنوبی اقدام به استقرار سیستم‌هایی مبتنی بر این اپلیکیشن‌ها کرده‌اند که قادر به تحلیل داده‌های دولتی در زمینه عفونت‌ها هستند و کاربران را آگاه می‌کنند که آیا در معرض ویروس قرار گرفته‌اند یا خیر. این اپلیکیشن‌ها برای کارکرد صحیح، نیاز به استفاده از تکنیک‌های علم داده از‌جمله گرد‌آوری داده، پاکسازی داده و نیز تحلیل آنی داده دارند و در حوزه‌های متعدد قادر به کنترل بیشتر و همچنین کاهش سرعت شیوع ویروس با استفاده از این تکنیک‌ها خواهند بود.
عرضه اطلاعات با علم داده در کوران سرگردانی جهانی
علم داده به واسطه کاربردهای مختلف خود، یک منبع عرضه اطلاعات حیاتی است. اگر مقامات و شهروندان می‌خواهند واکنش مناسبی به این بیماری همه‌گیر جهانی داشته باشند، نیازمند درک درستی از وضعیت به صورت کلی هستند. علم داده مردم را قادر می‌کند تا تصویری منسجم‌‌تر از داده‌های خام ترسیم کنند و در نتیجه، مبارزه با کووید۱۹ تشدید شود.
مریم ابوالقاسمی-دکترای علم اطلاعات
