فیس‌بوک، بهشت قاچاقچیان حیات وحش

سایت بدون- تحقیقات جدید نشان می‌دهد با وجود تعهد فیس‌بوک برای کمک به مبارزه با تجارت‌های غیرقانونی، این غول فناوری همچنان یک بازار پررونق برای قاچاق آنلاین حیات وحش محسوب می‌شود و همین موضوع مورد اعتراض دوستداران محیط‌ زیست قرار گرفته است. قاچاق حیات وحش چهارمین فعالیت غیرقانونی فراملی بزرگ جهان محسوب می‌شود که بعد از قاچاق مواد مخدر، قاچاق انسان و جعل در جایگاه چهارم قرار گرفته است. این تجارت چند میلیارد دلاری علاوه‌بر اعمال خشونت نسبت به حیوانات، به خطر انداختن گونه‌های مختلف جانوری و تغییر اکوسیستم‌ها، زمینه‌ساز انتقال بیماری‌های گوناگون (حیوان- انسان) مانند کرونا، ابولا، تب دانگ، سیاه زخم و آنفلوانزای پرندگان از حیوانات به انسان نیز می‌شود. به همین دلیل هم فعالان حوزه محیط‌ زیست از فیس‌بوک می‌خواهند تا سیاست‌هایی را برای پایان دادن به قاچاق حیات وحش ازجمله محدود کردن برخی نتایج جست‌و‌جو و تغییر الگوریتم‌های آنها و همچنین همکاری با مجریان قانون و سازمان‌های دولتی برای مبارزه با قاچاق آنلاین حیات وحش، تقویت و اجرا کند.

الگوریتم‌های ناکارآمد فیس‌بوک
گزارش‌های مؤسسات پژوهشی مختلف ازجمله مؤسسه Avaaz (یک مؤسسه پژوهشی در امریکا) نشان می‌دهد که با وجود تعهد به مبارزه با تجارت غیرقانونی، قاچاق حیات وحش در فیس‌بوک با بیش از ۲٫۹ میلیارد کاربر، در سراسر جهان رشد داشته است. طبق این گزارش، pygmy marmoset کوچکترین میمون جهان، توله ببر، طوطی خاکستری آفریقایی، پلنگ و اسلوت (پلنگ راه راه امریکایی) از جانوران درمعرض خطر انقراض هستند که محققان این مؤسسه به شواهدی از فروش آنها توسط قاچاقچیان در فیس‌بوک دست یافته‌اند.
محققان این مؤسسه طی دو روز موفق شدند تنها با چند کلیک ۱۲۹ محتوا را که به طور بالقوه مضر شناخته می‌شود در نوار جست‌و‌جوی فیس‌بوک بیابند. این گروه در تحقیق خود به پست‌های فروش یا جست‌و‌جوی یوزپلنگ، میمون، توله شیر و عاج فیل دست پیدا کردند. محققان در یک صفحه فیس‌بوک پستی به نام «فلس‌های پانگولین(مورچه خوار پولک‌دار) و شاخ کرگدن» یافتند که در این صفحه، خریداران و قاچاقچیان در قالب ارسال عکسی از یک پانگولین واقع در قفس با یکدیگر ارتباط می‌گیرند بدون اینکه از کلمات ممنوعه‌ای مانند خرید و فروش این‌گونه جانوری نام ببرند. درواقع در پوشش یک پست با مضمون معرفی پانگولین، خریداران با قاچاقچیان حیات وحش ارتباط برقرار می‌کنند و به خرید و فروش این حیوانات کمیاب می‌پردازند. موضوعی که محققان معتقدند براحتی از چشم فیس‌بوک دور می‌ماند و قاچاقچیان براحتی می‌توانند قوانین این شبکه اجتماعی را دور بزنند.
«روت دلباره» از اعضای حقوقی ارشد مؤسسه پژوهشی Avaaz نیز دراین باره گفت: تحقیقات ما نشان می‌دهد قاچاقچیان از فهرست کردن کالاهایشان برای فروش در گروه‌های عمومی و همچنین از درج شماره تلفن در پست‌های خود ابایی ندارند. درواقع در فیس‌بوک، قاچاق حیات وحش بدون هیچ نگرانی در روز روشن انجام می‌شود. این گزارش نتیجه می‌گیرد که الگوریتم‌های فیس‌بوک با سیاست‌های خود یا تعهد عمومی برای محدود کردن تجارت آنلاین حیات‌وحش، همخوانی ندارد و به جای استفاده از داده‌ها برای کمک به مبارزه با قاچاق حیات وحش، الگوریتم‌های آنها به مجرمان کمک می‌کند تا تجارت خود را توسعه دهند.
یکی دیگر از ایرادهای محققان به فیس‌بوک این است که این پلتفرم بر زبان انگلیسی تمرکز فراوانی دارد و بیشتر صفحاتی که حذف می‌شوند به این زبان هستند درحالی که بخش عمده تجارت، به زبان‌های دیگر انجام می‌شود به این ترتیب قاچاقچیان از دام قوانین فیس‌بوک می‌گریزند.
همچنین گفتنی است که در میان ادعاها مبنی بر اینکه ویروسی که باعث شیوع کووید۱۹ می‌شود ممکن است ازطریق شبکه گسترده تجارت حیوانات چین از سد گونه‌هایی از خفاش‌ها به انسان عبور کرده باشد، قاچاق غیرقانونی حیات وحش بسیار مورد توجه قرار گرفته و از اوایل سال ۲۰۲۰، چین به‌دنبال مقابله با تجارت انواع حیات وحش برای تأمین غذا بوده است. دادگاه عالی چین نیز بتازگی دستورالعمل‌های جدیدی صادر کرده و گفته که تلاش‌های قانونی برای مبارزه با قاچاق باید کل زنجیره، از شکار غیرقانونی گرفته تا پردازش را پوشش دهد.
پاسخ «فیس‌بوک»
شرکت مادر فیس‌بوک یعنی متا هم درمقابل این اتهامات ساکت نمانده و در بیانیه‌ای اعتبار روش‌شناسی و حجم نمونه مطالعه را زیر سؤال برده و یادآور شده که قضاوت در مورد اقدامات اجرایی این شرکت تنها بر اساس ۱۲۹ پست، غیرمنصفانه است. یکی از سخنگویان متا در این‌باره گفت: این نتایج، تلاش‌های ما برای مبارزه با قاچاق حیات وحش را منعکس نمی‌کند. شرکت ما فناوری‌هایی را برای یافتن و حذف محتواهای نامناسب و هشدار به کاربرانی که چنین مواردی را جست‌و‌جو می‌کنند، معرفی کرده است. ما در فاصله ماه‌های ژانویه تا مه ۲۰۲۱ تنها در اندونزی و فیلیپین، بیش از ۱۹۰۰ گروه فیس‌بوک مرتبط با قاچاق حیات وحش را حذف کردیم ولی مشکل اینجاست که قاچاقچیان برای رسیدن به اهداف خود به طور دائم تاکتیک‌های خود را تغییر می‌دهند. به گفته این سخنگوی فیس‌بوک، دستورالعمل‌های فیس‌بوک محتوایی را که به‌دنبال خرید، فروش، تجارت یا هدیه گونه‌های در معرض خطر انقراض یا قطعات آنها باشد، ممنوع می‌کند.
این سخنگو ادامه داد: امروزه هزاران گونه جانوری و قطعات آنها در بازارهای بین‌المللی به‌عنوان حیوانات خانگی، دارو و لوازم جانبی مد به فروش می‌رسد که درمجموع میلیاردها دلار ارزش دارند و با توجه به سیال بودن و ماهیت ناشناس قاچاقچیان، هرگز اینترنت و بویژه پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی، کاملاً عاری از فروش غیرقانونی حیات وحش نخواهد بود. با این حال مردم در فیس‌بوک این شانس را دارند که در گزارش پست‌های مشکوک نقشی ویژه ایفا کنند و در مبارزه برای حفاظت از حیات وحش، صدایی رسا باشند.
تلاش‌های «متا»
اما فیس‌بوک تاکنون چه تلاش‌هایی داشته است؟ از سال ۲۰۱۶، فیس‌بوک و صندوق جهانی حیات وحش (WWF) با شناسایی و حذف فعالیت‌های غیرقانونی که تجارت حیات وحش را در یکی از بزرگترین پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی جهان تقویت می‌کند، با یکدیگر همکاری دارند. به‌عنوان بخشی از این تلاش ها، فیس‌بوک یک پیام هشدار پاپ آپ راه‌اندازی کرده است که در صورت وارد کردن کلمات جست‌و‌جوی خاص مرتبط با حیات وحش، کاربران را درباره تجارت غیرقانونی حیات وحش آگاه می‌کند. به‌عنوان مثال، اگر کاربری بخواهد یک گونه حفاظت شده را همراه با یک فعالیت تجاری جست‌و‌جو کند مانند «ببر + خرید»، هشداری ظاهر می‌شود که نشان می‌دهد حیوان آزاری و فروش حیوانات درحال انقراض یا اعضای آنها همچون عاج فیل یا فلس پانگولین و…در فیس‌بوک مجاز نیست. «جاوانا گرین» از مدیران ارشد این برنامه گفت: این هشدار جدید به میلیون‌ها کاربر در سراسر جهان درباره چگونگی کمک به جلوگیری از تسهیل ناخواسته تجارت غیرقانونی و نحوه بازدارندگی فعالیت قاچاقچیان حیات وحش اطلاع‌رسانی می‌کند. فیس‌بوک در اینستاگرام نیز به کاربران اجازه می‌دهد تا محتوای مشکوک (دکمه «آزار حیوانات») را مستقیماً از طریق پلتفرم برای بررسی گزارش کنند.
در سال ۲۰۱۸ نیز این شرکت در ائتلاف تشکیل یافته پایان دادن به قاچاق آنلاین حیات وحش، به دیگر رسانه‌های اجتماعی ملحق شد که هدف آن حذف ۸۰درصدی قاچاق حیات وحش از پلتفرم‌های شرکت‌کننده تا سال ۲۰۲۰ بود؛ هدفی که هنوز محقق نشده است. در این ائتلاف، ۳۷ شرکت آنلاین جهانی تاکنون بیش از ۳٫۳ میلیون فهرست ممنوعه حیات وحش را در پلتفرم‌های مربوطه خود حذف یا مسدود کرده‌اند.