بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
میثم لطفی
خبرنگار
سایت بدون -نتایج حاصل از یک بررسی جدید نشان می‌دهد حدود یک‌سوم مردم جهان یا به‌صورت دقیق‌تر ۳۸ درصد آنها به‌صورت مرتب روزنامه می‌خوانند و این در حالی است که یک دهه قبل یعنی در سال ۲۰۰۸ میلادی ۵۴ درصد مردم در گروه هواداران پر و پا قرص روزنامه‌ها طبقه‌بندی می‌شدند. این میزان کاهش قابل ملاحظه است و باید آن را مورد توجه قرار داد. ولی با این توضیحات به‌نظر شما، مخاطبان تا چه اندازه روزنامه‌هایی که این روزها چاپ می‌شود را باور دارند و اخبار منتشر شده در آنها را بدون جانبداری می‌دانند؟
«جاناتان گرین» یکی از مشهورترین نویسنده‌های امریکایی دهه ۱۹۸۰ میلادی در کتاب «تاریخ غیرطبیعی» نوشته بود: «این یک فریب بزرگ است که فریادهای بی‌طرفی روزنامه‌هایی که تعداد کمی از مردم به آنها اعتماد دارند، نتایج انتخابات فدرال را تعیین می‌کنند.» او معتقد بود روزنامه‌ها با جانبداری و نشر مطالب هدفمند سرنوشت انتخابات ریاست جمهوری امریکا را تغییر داده‌اند و باید دید هم‌اکنون که چهار دهه از آن زمان گذشته و ابزارهای رسانه‌های مختلف در اختیار مردم قرار گرفته است، روزنامه‌ها تا چه اندازه می‌توانند جانبدارانه عمل کنند.
اعتماد به روزنامه‌ها
طی چند سال اخیر اتفاقات سیاسی مهم در جهان رخ داد که از جمله آنها می‌توان به برگزاری رفراندوم استقلال اسکاتلند، جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا، پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا و… اشاره داشت که هر کدام از روزنامه‌ها به نوعی اخبار مربوط به این اتفاقات را پوشش دادند. ولی در آخرین بررسی که مرکز تحقیقاتی «پیو اینترنت» برگزار کرد، ۷۵ درصد مردم اعلام کردند که برای خواندن آخرین اخبار و اطلاعات مربوط به وقایع مذکور، روزنامه را ابزار رسانه‌ای اصلی خود نمی‌دانستند و در عوض سعی می‌کردند برای آنکه دقیق‌ترین و بهترین اخبار را به دست آورند، به دیگر ابزارهای موجود مراجعه کنند. تجربه اخیر ثابت کرد آزادیخواهان، تندروهای موافق خروج بریتانیا از اروپا، حامیان حزب جمهوریخواه امریکا و… در ابزارهای اجتماعی از جمله توئیتر صدای بلندتری دارند و ضمن جلب اعتماد مخاطبان توانسته‌اند گوی سبقت را از روزنامه‌ها بربایند.
البته باید توجه داشت تنها انگیزه سیاسی باعث نشده است مردم تمایل خود را به خواندن روزنامه‌ها از دست بدهند و مطالب مندرج در آنها را جانبدارانه بدانند. کارشناسان در بررسی‌های اخیر خود به این نتیجه رسیدند که میزان اعتماد به روزنامه‌های بریتانیایی در سال‌های اخیر بشدت کاهش یافته است. در گزارش «۲۰۱۸ تراست بارومتر» مربوط به نظرسنجی روی ۱۵۰۰بریتانیایی اعلام شد در حالی که ۳۶درصد مردم این منطقه در سال ۲۰۱۵ میلادی به روزنامه‌های بریتانیایی اعتماد داشتند، این رقم در سال‌جاری به کمتر از ۲۴درصد رسیده است. گزارش «۲۰۱۸ دیجیتال نیوز ریپورت» از «مؤسسه تحقیقاتی رویترز» هم نشان داد ۴۱ درصد مردم بریتانیا اعتقاد دارند روزنامه‌های انگلیسی در سال‌های اخیر بخوبی آنها را با اخبار واقعی و جعلی آشنا کرده‌اند و این مسأله باعث شده است آنها به هر خبری که می‌خوانند، اعتماد نکنند. همین بررسی مشخص کرد تنها ۱۸ درصد مردم نگران صحت اخبار منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی هستند.
ارزش مخاطبان
«راسموس نیلسن» مدیر مرکز تحقیقاتی رویترز نیز در این خصوص می‌گوید: «کاهش اعتماد مردم به روزنامه‌ها و رسانه‌ها یک مسأله بسیار نگران‌کننده است و باید هرچه سریع‌تر به فکر راه چاره بود. مشروعیت سیاسی شبکه های خبری از جمله بی.بی.سی
و سی.ان.ان زیر سؤال رفته و این مسأله باعث شده است نگاه مخاطبان به رسانه‌ها تغییر کند. بی‌اعتمادی می‌تواند در برخی شرایط یک نکته مثبت تلقی شود. ولی بدبینی سختگیرانه قادر است یک روزنامه را تا مرز ورشکستگی پیش ببرد و این اتفاق اصلاً خوشایند نیست.»
نیلسن به این مورد اشاره دارد که رسانه‌ها این روزها ارزش مخاطبان را در نظر نمی‌گیرند و این مسأله باعث شده که کاهش اعتماد مردم چندان جدی گرفته نشود در حالی که باید توجه داشت مردم قاضی‌های اصلی برای بررسی درست و غلط بودن اخبار منتشر شده در روزنامه‌ها هستند و اگر به این مسأله توجه نشود، رسانه کاغذی با فاصله زمانی کوتاه مخاطبان خود را از دست می‌دهند.
مدیر مرکز تحقیقاتی رویترز در ادامه می‌گوید: «خطر اصلی این است که طبقه تأثیرگذار جامعه و سطح بالاتر آن، روزنامه‌نگاری را ابزار طغیان و منبع پوپولیستی می‌داند. این در حالی است که طبقه کارگر فکر می‌کند روزنامه توجه کمی به سطح زندگی و افکار آنها دارد. با این توضیحات باید گفت هیچ کس از رویه‌ای که روزنامه‌ها دنبال می‌کنند راضی نیست و این مسأله می‌تواند خطرناک باشد.»
«یان کاتز» سردبیر روزنامه گاردین نیز بر این باور است که میزان اعتماد مردم به روزنامه‌های سراسر جهان به پایین‌ترین سطح خود در ۲۵ سال گذشته رسیده است و روزنامه‌ها در سال‌های اخیر با سرعت هرچه بیشتر در حال از دست دادن مخاطبان خود هستند. به عقیده کاتز، همه مخاطبان امروزی روزنامه‌های کاغذی یک دستگاه گوشی هوشمند با نمایشگر بزرگ لمسی در جیب خود دارند و پیش از مشاهده نسخه چاپی اخبار، آنها را به‌صورت دیجیتالی مطالعه کرده‌اند. به همین خاطر اگر روزنامه‌ها بخواهند به‌صورت جانبدارانه حرکت کنند یا اخباری را منتشر کنند که صحت نداشته باشد، مخاطبان خود را خیلی زود از دست می‌دهند.
خبرنگار
سایت بدون -نتایج حاصل از یک بررسی جدید نشان می‌دهد حدود یک‌سوم مردم جهان یا به‌صورت دقیق‌تر ۳۸ درصد آنها به‌صورت مرتب روزنامه می‌خوانند و این در حالی است که یک دهه قبل یعنی در سال ۲۰۰۸ میلادی ۵۴ درصد مردم در گروه هواداران پر و پا قرص روزنامه‌ها طبقه‌بندی می‌شدند. این میزان کاهش قابل ملاحظه است و باید آن را مورد توجه قرار داد. ولی با این توضیحات به‌نظر شما، مخاطبان تا چه اندازه روزنامه‌هایی که این روزها چاپ می‌شود را باور دارند و اخبار منتشر شده در آنها را بدون جانبداری می‌دانند؟
«جاناتان گرین» یکی از مشهورترین نویسنده‌های امریکایی دهه ۱۹۸۰ میلادی در کتاب «تاریخ غیرطبیعی» نوشته بود: «این یک فریب بزرگ است که فریادهای بی‌طرفی روزنامه‌هایی که تعداد کمی از مردم به آنها اعتماد دارند، نتایج انتخابات فدرال را تعیین می‌کنند.» او معتقد بود روزنامه‌ها با جانبداری و نشر مطالب هدفمند سرنوشت انتخابات ریاست جمهوری امریکا را تغییر داده‌اند و باید دید هم‌اکنون که چهار دهه از آن زمان گذشته و ابزارهای رسانه‌های مختلف در اختیار مردم قرار گرفته است، روزنامه‌ها تا چه اندازه می‌توانند جانبدارانه عمل کنند.
اعتماد به روزنامه‌ها
طی چند سال اخیر اتفاقات سیاسی مهم در جهان رخ داد که از جمله آنها می‌توان به برگزاری رفراندوم استقلال اسکاتلند، جدایی بریتانیا از اتحادیه اروپا، پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا و… اشاره داشت که هر کدام از روزنامه‌ها به نوعی اخبار مربوط به این اتفاقات را پوشش دادند. ولی در آخرین بررسی که مرکز تحقیقاتی «پیو اینترنت» برگزار کرد، ۷۵ درصد مردم اعلام کردند که برای خواندن آخرین اخبار و اطلاعات مربوط به وقایع مذکور، روزنامه را ابزار رسانه‌ای اصلی خود نمی‌دانستند و در عوض سعی می‌کردند برای آنکه دقیق‌ترین و بهترین اخبار را به دست آورند، به دیگر ابزارهای موجود مراجعه کنند. تجربه اخیر ثابت کرد آزادیخواهان، تندروهای موافق خروج بریتانیا از اروپا، حامیان حزب جمهوریخواه امریکا و… در ابزارهای اجتماعی از جمله توئیتر صدای بلندتری دارند و ضمن جلب اعتماد مخاطبان توانسته‌اند گوی سبقت را از روزنامه‌ها بربایند.
البته باید توجه داشت تنها انگیزه سیاسی باعث نشده است مردم تمایل خود را به خواندن روزنامه‌ها از دست بدهند و مطالب مندرج در آنها را جانبدارانه بدانند. کارشناسان در بررسی‌های اخیر خود به این نتیجه رسیدند که میزان اعتماد به روزنامه‌های بریتانیایی در سال‌های اخیر بشدت کاهش یافته است. در گزارش «۲۰۱۸ تراست بارومتر» مربوط به نظرسنجی روی ۱۵۰۰بریتانیایی اعلام شد در حالی که ۳۶درصد مردم این منطقه در سال ۲۰۱۵ میلادی به روزنامه‌های بریتانیایی اعتماد داشتند، این رقم در سال‌جاری به کمتر از ۲۴درصد رسیده است. گزارش «۲۰۱۸ دیجیتال نیوز ریپورت» از «مؤسسه تحقیقاتی رویترز» هم نشان داد ۴۱ درصد مردم بریتانیا اعتقاد دارند روزنامه‌های انگلیسی در سال‌های اخیر بخوبی آنها را با اخبار واقعی و جعلی آشنا کرده‌اند و این مسأله باعث شده است آنها به هر خبری که می‌خوانند، اعتماد نکنند. همین بررسی مشخص کرد تنها ۱۸ درصد مردم نگران صحت اخبار منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی هستند.
ارزش مخاطبان
«راسموس نیلسن» مدیر مرکز تحقیقاتی رویترز نیز در این خصوص می‌گوید: «کاهش اعتماد مردم به روزنامه‌ها و رسانه‌ها یک مسأله بسیار نگران‌کننده است و باید هرچه سریع‌تر به فکر راه چاره بود. مشروعیت سیاسی شبکه های خبری از جمله بی.بی.سی
و سی.ان.ان زیر سؤال رفته و این مسأله باعث شده است نگاه مخاطبان به رسانه‌ها تغییر کند. بی‌اعتمادی می‌تواند در برخی شرایط یک نکته مثبت تلقی شود. ولی بدبینی سختگیرانه قادر است یک روزنامه را تا مرز ورشکستگی پیش ببرد و این اتفاق اصلاً خوشایند نیست.»
نیلسن به این مورد اشاره دارد که رسانه‌ها این روزها ارزش مخاطبان را در نظر نمی‌گیرند و این مسأله باعث شده که کاهش اعتماد مردم چندان جدی گرفته نشود در حالی که باید توجه داشت مردم قاضی‌های اصلی برای بررسی درست و غلط بودن اخبار منتشر شده در روزنامه‌ها هستند و اگر به این مسأله توجه نشود، رسانه کاغذی با فاصله زمانی کوتاه مخاطبان خود را از دست می‌دهند.
مدیر مرکز تحقیقاتی رویترز در ادامه می‌گوید: «خطر اصلی این است که طبقه تأثیرگذار جامعه و سطح بالاتر آن، روزنامه‌نگاری را ابزار طغیان و منبع پوپولیستی می‌داند. این در حالی است که طبقه کارگر فکر می‌کند روزنامه توجه کمی به سطح زندگی و افکار آنها دارد. با این توضیحات باید گفت هیچ کس از رویه‌ای که روزنامه‌ها دنبال می‌کنند راضی نیست و این مسأله می‌تواند خطرناک باشد.»
«یان کاتز» سردبیر روزنامه گاردین نیز بر این باور است که میزان اعتماد مردم به روزنامه‌های سراسر جهان به پایین‌ترین سطح خود در ۲۵ سال گذشته رسیده است و روزنامه‌ها در سال‌های اخیر با سرعت هرچه بیشتر در حال از دست دادن مخاطبان خود هستند. به عقیده کاتز، همه مخاطبان امروزی روزنامه‌های کاغذی یک دستگاه گوشی هوشمند با نمایشگر بزرگ لمسی در جیب خود دارند و پیش از مشاهده نسخه چاپی اخبار، آنها را به‌صورت دیجیتالی مطالعه کرده‌اند. به همین خاطر اگر روزنامه‌ها بخواهند به‌صورت جانبدارانه حرکت کنند یا اخباری را منتشر کنند که صحت نداشته باشد، مخاطبان خود را خیلی زود از دست می‌دهند.
