سایت بدون – بیش از ۱۴۰ مرکز تحقیقاتی در جهان در حال تلاش برای ساخت واکسن ویروس کرونا هستند.

ساخت واکسن معمولا به سال‌ها زمان برای آزمایش و تست روی افراد مختلف نیاز دارد اما نظر به اهمیت همه گیری کرونا و بسیج عمومی برای حل این معضل، دانشمندان امیدوارند بتوانند واکسن آن را بین ۱۲ تا ۱۸ ماه بسازند. اما واکسن‌ها چگونه تست می شوند و چقدر به ساخت واکسن کرونا نزدیک هستیم؟

نخست باید دانست برای آنکه واکسن به مرحله تولید سراسری برسد، باید ۴ مرحله را با موفقیت از سر بگذارند:

مرحله پیشا‌کلینیکی: در این مرحله محققان واکسن را به حیوانات تزریق می کنند تا ببینند آیا سیستم ایمنی آنان پاسخ مناسب را می دهد یا نه.

فاز ۱: در این مرحله واکسن به گروه کوچکی از افراد داده می شود تا مشخص شود واکسن بی‌خطر هست یا نه. محققان در این مرحله درباره ابعاد و چگونگی واکنش سیستم ایمنی بدن اطلاعات بیشتری کسب می کنند.

فاز۲: واکسن به صدها نفر تزریق می شود تا دانشمندان علاوه بر مسئله بی‌خطر بودن واکسن، بتوانند دوز یا مقدار درست دارو را برای تجویز تنظیم کنند.

فاز۳: واکسن به هزاران نفر تزریق می شود تا میزان اثرات جانبی نادر و همینطور بی‌تاثیری آنان در بعضی افراد مشخص شود. در این فاز یک گروه کنترل نیز وجود دارد که به افراد آن واکسن جعلی یا اصطلاحا «دارونما» داده می شود تا دانشمندان بتوانند با مقایسه به درک بهتری از عملکرد واکسن برسند.

مطابق آمارهایی که تا کنون منتشر شده است در حال حاضر:

۱۴۲ مرکز در مرحله پیشاکلینیکی هستند و آزمایشات انسانی را شروع نکرده اند.

۱۷ مرکز در فاز ۱ و در حال آزمایش ایمنی واکسن روی گروه کوچک هستند.

۱۴ مرکز در فاز ۲ و در مرحله تست گسترده تر انسانی هستند.

۶ مرکز نیز در فاز ۳ و در مقیاس هزاران نفری مرحله تست نهایی واکسن را شروع کرده اند.تا کنون هیچ واکسنی برای استفاده عمومی تایید نشده است، با این حال شش مرکز پیشرو هرکدام در تلاشند زودتر به واکسن برسند.

در میان مراکزی که اکنون در فاز ۳ و نهایی آزمایش واکسن هستند، شرکت بیوتکنولوژی «مدرنا» در آمریکا قرار دارد. واکسن نوآورانه این شرکت که به نام «اِم‌آر‌اِن‌اِی-۱۲۷۳» (mRNA-1273) شناخته می شود با توالی آران‌ای پیام‌رسان کار می‌کند به نحوی که بدن را تحریک می کند تا پروتئین موردنیاز حیاتی برای مقابله با ویروس را خود تولید کند.

هنوز هیچ واکسن تایید شده‌ای که از این روش ساخته شده باشد برای بیماری‌های عفونی مجوز نگرفته است. با این حال مقامات این شرکت دارویی می گویند در صورت موفقیت، تولید این واکسن در مقیاس عظیم به مراتب آسان تر از واکسن‌های سنتی خواهد بود.

دانشگاه آکسفورد نیز از مراکزی است که فاز ۳ و نهایی آزمایش واکسن را در برزیل و آفریقای جنوبی شروع کرده است. واکسن آکسفورد در واقع از روی یک ویروس سرماخوردگی ساخته شده است که معمولا شامپانزه‌ها را درگیر می کند. برای این کار محققان اول از همه ویروس سرماخوردگی شامپانزه را جدا می کنند و آن را به لحاظ ژنتیکی طوری تغییر می دهند که قابل سرایت به انسان نباشد. سپس در مرحله بعد ژن هایی به ساختار سلولی اضافه می کنند که کارشان ساختن پروتئین‌های مخصوص از ویروس کووید-۱۹ یا اصطلاحا گلیکو پروتئین است. سپس آن را به داوطلبان تزریق می کنند.

این تکنیک در واقع همان تکنیکی است که دانشمندان آکسفورد پیش از بروز همه گیری کرونا درگیر امتحان آن بودند تا برای دو ویروس مرس و ابولا به واکسن برسند. دلیل اینکه این دانشگاه در تلاش برای رسیدن به واکسن کرونا از دیگر موسسات و دانشگاه‌های جهان جلوتر است نیز به همین مسئله باز می گردد.

دانشگاه ملبورن در استرالیا نیز یکی دیگر از مراکزی است که واکسن تولیدی خود را وارد فاز ۳ کرده است. این واکسن بر مبنای یک واکسن ۱۰۰ ساله متعلق به بیماری سل ساخته شده است.

گمان نمی رود این واکسن افراد را در مقابل کووید-۱۹ محافظت کند، اما ممکن است باعث تقویت سیستم ایمنی بدن شود.

در میان شرکت هایی که فاز ۳ آزمایش انسانی خود را شروع کرده اند، سه شرکت از چین نیز وجود دارند. انستیتو بیولوژی ووهان، انستیتو بیولوژی پکن و شرکت چینی سینواک.

سینواک برای واکسن خود از ذرات غیرفعال شده کووید-۱۹ استفاده می کند و اکنون فاز ۳ آمایش انسانی خود را در برزیل انجام می دهد.

شیوع جهانی ویروس کرونا که از آغاز سال جاری میلادی با خروج از چین به تقریبا تمامی کشورهای جهان سرایت کرده است، تاکنون باعث ابتلای بیش از ۱۷ میلیون نفر در جهان شده است. از این تعداد تاکنون نزدیک به ۱۰ میلیون نفر بهبود یافته‌اند و بیش از ۶۶۰ هزار نفر نیز جانشان را از دست داده‌اند.