چرا کودکان شما نباید فیلم ترسناک تماشا کنند؟

سایت بدون -با تماشای یک فیلم وحشتناک مو به تنتان راست می‌شود و گاهی احساس سرما و لرز‌ می‌کنید! اما آیا می‌دانید که واقعا در بدنتان چه اتفاقی‌ می‌افتد؟ به تازگی بررسی‌های محققان هلندی نشان داده است که تماشای فیلم‌های ترسناک باعث افزایش سطح عوامل انعقادی در عروق‌ و تغییرات شیمیایی در خون‌ می‌شود. آیا همین تغییرات نیست که باعث می‌شود برخی از افراد بعد از تماشای یک فیلم ترسناک سکته کنند؟ اصلا چرا فیلم ترسناک می‌بینیم و چه شخصیت‌هایی به تماشای این نوع فیلم‌ها گرایش بیشتری دارند؟ آیا در نهایت این نوع از سلیقه دیداری به نفع سلامتمان است یا به ضرر سلامتمان؟ دکتر حامد محمدی‌کنگرانی، عضو کمیته رسانه انجمن روان‌پزشکان ایران و عضو کمیته روان درمانی به این پرسش‌ها پاسخ داده است.

آقای دکتر! آیا ترسیدن برای سلامتمان مفید است یا مضر؟ لازم است یا نه؟
کلا احساس ترس در جانوران بسیار قوی است. حیوانات قابلیت درک ترس واقعی از غیرواقعی را ندارند اما انسان به خاطر شعورش می‌تواند این ۲ را از هم تشخیص دهد و زمان بروز خطر و غلبه ترس، یا فرار کند یا بماند و بجنگد. در واقع، ترس بجا و به‌موقع حس خوبی است که برای زنده ماندن و دوری از خطر لازم است.

وقتی می‌ترسیم چه اتفاقی در بدنمان می‌افتد؟
تحریک سیستم سمپاتیک مهم‌ترین اتفاقی است که می‌افتد. ضربان قلب و تنفس و فشارخون بالا می‌رود و ترشح برخی هورمون‌ها از جمله آدرنالین و کورتیزول افزایش می‌یابد. این تغییرات به فرد کمک می‌کند آمادگی بیشتری برای مقابله با خطر داشته باشد. حتی بررسی‌های اخیر نشان داده است که پروتئین‌های عامل ایجاد لخته در خون نیز با ترسیدن افزایش می‌یابند اما همان‌طور که هر افزایش ضربان قلبی به معنی ایست قلبی نیست، افزایش عوامل انعقادی خون هم به معنی رخ دادن سکته قلبی نیست. با این حال، دقیقا به همین دلایل است که می‌گوییم هر فردی نباید هر فیلمی را تماشا کند. نه‌تنها فیلم ترسناک، بلکه تماشای یک فیلم اکشن یا ملودرام و حتی تماشای فوتبال هم می‌تواند در شخصی که زمینه آن را دارد، باعث سکته شود.

اما چه نیازی است که دنبال تماشای فیلم‌هایی باشیم که می‌توانند ترس یا حس اندوه را در ما افزایش دهند؟
انسان‌ها اغلب دنبال تماشای فیلم‌هایی هستند که رگه‌هایی از زندگی در آن باشد و در عین حال آنها را جذب کند. شاید به همین دلیل فیلم‌های فانتزی پرفروش‌ترند چون غیر از اینکه زندگی عادی را به نمایش می‌گذارند رگه‌هایی از فرازندگی دارند. زندگی از احساسات مختلف شکل گرفته، به همین دلیل دوست داریم فیلم‌هایی را تماشا کنیم که مخلوطی از احساسات را داشته باشند. ترس و اندوه هم بخشی از احساسات ماست. باید غمگین بشویم تا از شادی‌ای که داریم لذت ببریم. باید بترسیم تا از امنیتی که در آن هستیم، خشنود باشیم و خوشحال شویم که این اتفاقات ما را تهدید نمی‌کنند.

اما گاهی تماشای یک فیلم ملودرام یا ترسناک نه‌تنها باعث خوشحالی‌مان نمی‌شود، بلکه تا مدت‌ها تحت تاثیر آن هستیم.
این کاملا درست است و به همین دلیل باز هم تاکید دارم که هر شخصی نباید هر فیلمی را تماشا کند! تماشای فیلم‌های ترسناک به افرادی که شخصیت تاثیرپذیری دارند، توصیه نمی‌شود و کودکان نیز نباید در معرض تماشای این نوع فیلم‌ها قرار بگیرند چون نمی‌توانند ترس واقعی را از غیرواقعی تشخیص دهند. لذتی را که یک فرد بزرگسال از تماشای فیلم می‌برد، یک کودک نمی‌برد و این موضوع تنها مربوط به فیلم‌های سینمایی نیست و سریال‌ها و بازی‌های رایانه‌ای را هم شامل می‌شود. کابوس، شب‌ادراری، اختلالات خواب، پرخاشگری، کاهش اعتماد به‌نفس و اضطراب از جمله علایمی است که پس از تماشای یک فیلم نامناسب ممکن است در کودکان بروز کند. حتی در افراد بزرگسال نیز باتوجه به شرایط ممکن است سلیقه‌ها تغییر کند. شاید فردی که از تماشای یک فیلم ملودرام لذت می‌برده پس از مرگ یکی از عزیزانش دیگر رغبتی به تماشای این نوع فیلم‌ها نداشته باشد و برعکس داستان فیلم او را آزرده‌خاطر کند. جالب است بدانید بسیاری از فیلم‌ها با توجه به همین مسایل پرفروش می‌شوند یا شکست می‌خورند. زمان اکران فیلم با توجه به ژانر آن اهمیت بالایی دارد. بعد از ۱۱ سپتامبر تا مدت‌ها در برخی از کشورهای غربی فیلم اکشن نشان داده نمی‌شد چون مردم با توجه به شرایطی که در آن بودند، تمایلی به تماشای فیلم اکشن نداشتند. در این زمان ابتدا فیلم‌های ملودرام و بعد کمدی فروش خوبی داشت.

معمولا چه شخصیت‌هایی به سمت تماشای فیلم‌های ترسناک جذب می‌شوند؟
افرادی که در پی هیجان یا ‌دنبال کشف ناشناخته‌ها و پی بردن به اسراری ماورای دنیای عینی و ملموس هستند. گاهی نیز افراد با تماشای فیلم‌های ترسناک احساسات خود را تخلیه می‌کنند. البته برعکس آن هم ممکن است وجود داشته باشد. کودکانی را دیده‌اید که از دکتر می‌ترسند اما دکتر بازی می‌کنند؟ این گروه از بچه‌ها می‌خواهند نشان دهند که شجاع هستند و می‌توانند بر ترس‌هایشان غلبه کنند. برخی از افرادی که فیلم ترسناک تماشا می‌کنند نیز می‌خواهند ثابت کنند تحت‌تاثیر این فیلم‌ها قرار نمی‌گیرند و نمی‌ترسند ولی واقعیت این است که برعکس این موضوع صادق است. در موارد حاد و البته با شیوع کمتر دلیل علاقه به فیلم‌های ترسناک می‌تواند اختلالات روانی مانند سادیسم، مازوخیسم و جامعه‌ستیزی باشد.

سمیه مقصودعلی

 

دو نوع فیلم ترسناک داریم
فیلم‌های ترسناک پرطرفدار معمولا عضو یکی از این ۲ گروه هستند: فیلم‌های اسلشر و فیلم‌های روان‌شناسانه. فیلم‌های اسلشر، از خشونت بسیار زیاد و معمولا از دست دادن اعضای بدن، تکه‌تکه شدن، موجودات وحشتناک و هیولاها استفاده می‌کنند و از معروف‌ترین‌هایش می‌توان به اره، بدبو، هالووین و بوفالوبیل اشاره کرد، اما در فیلم‌های ترسناک روان‌شناسانه به ندرت از خشونت یا خون استفاده می‌شود و ایجاد ترس روانی معمولا به تنش تدریجی و ناآرامی هراسناکی متکی است که با فیلم به بیننده القا می‌شود، نه وجود هیولاها، ترس‌های مقطعی و خون و تکه‌تکه‌شدن‌ها. از معروف‌ترین فیلمسازان این ژانر، آلفرد هیچکاک است و فیلم «روانی» او بی‌شک یکی از کهن‌الگوهای فیلم‌های ترسناک روانی محسوب می‌شود. از دیگر فیلم‌های معروف این ژانر می‌توان درخشش، فعالیت فراطبیعی و جن‌گیر را نام برد.