چگونه با نفخ معده مقابله کنیم؟

سایت بدون -بسیاری از ما تجربه نفخ معده و به اصطلاح تورم شکم را داشته‌ایم که در بیشتر مواقع به دنبال یک دوره پرخوری رخ می‌دهد. اما این عارضه برای بعضی افراد فراتر از یک ناراحتی است و دفعات تکرار آن گاهی دادشان را درمی‌آورد. شاید به درستی نتوان علت مشخصی برای نفخ معده بیان کرد، اما به‌طور کلی، این حالت به دلیل تشکیل گاز بیش از حد در روده‌ها ایجاد می‌شود که حالت ناخوشایند نفخ معده را به‌وجود می‌آورد. اگر می‌خواهید بدانید چرا بسیاری از ما از مشکل نفخ کردن رنج می‌بریم، گفت‌وگوی ما را با دکتر همایون زجاجی، فوق تخصص گوارش و کبد بخوانید . نفخ معده، یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها و ناراحتی‌های گوارشی است که بیماران به دلیل آن به پزشک مراجعه می‌کنند. این بیماری شایع معمولا علل متعددی دارد و حتی ساده‌ترین مساله‌ای که به ذهنتان می‌رسد مانند بلع هوا هم می‌تواند چنین مشکلی ایجاد کند. به عنوان مثال، بلع هوا به ویژه در افرادی که بیشتر اوقات دچار اضطراب هستند یا با سرعت غذا می‌خورند و هنگام غذا خوردن هوای زیادی می‌بلعند یا عادت به جویدن آدامس دارند، می‌تواند ایجاد نفخ معده کند.

 چرا نفخ می‌کنیم؟
دکتر زجاجی با اشاره به اختلالاتی که ممکن است نفخ ایجاد کنند، می‌گوید: اشکال در جذب موادقندی در دستگاه گوارش هم ممکن است نفخ ایجاد کند. در این حالت، مواد قندی در روده تخمیر می‌شوند و تولید گاز می‌کنند که نتیجه آن ایجاد نفخ معده خواهد بود. یکی دیگر از عوامل بروز نفخ، بر‌هم خوردن فلور میکروبی روده (جمعیت میکروبی روده) است که می‌تواند باعث افزایش میکروب‌هایی در داخل روده شوند که تولید گاز کرده و نفخ ایجاد می‌کند. بنابراین، دامنه علل نفخ بسیار گسترده است و بعضی از علل مانند بلع هوا، درمان بسیار ساده‌ای دارند به طوری که برای از بین بردن آن حتی نیاز به مصرف دارو هم نیست و بیمار با رعایت بعضی نکات ساده بهبود می‌یابد، اما پیچیده‌بودن برخی عوامل نفخ معده، درمان آن را هم دشوار می‌کند.
 نفخ ناشی از سندرم روده تحریک‌پذیر
بررسی محققان نشان داده است در خیلی از افراد نفخ معده به این دلیل رخ می‌دهد که روده‌های فرد به‌طور کامل تخلیه نشده و غذاهایی که خورده گازی تولید کرده که در روده به دام افتاده و ایجاد نفخ می‌کنند. از عوامل دیگر نفخ معده، می‌توان به سندرم روده تحریک‌پذیر اشاره کرد. همچنین بیماری سلیاک زمانی بروز می‌کند که روده‌ها قادر به جذب ماده گلوتن موجود در گندم و جوی دو سر نیستند. اگر مبتلا به سلیاک هستید، علاوه بر نفخ معده حتی ممکن است دچار اسهال و درد شکمی شوید. معمولا نفخ معده جدی نیست، اما زمانی باید آن را جدی گرفت که نفخ تداوم داشته باشد و باعث ناراحتی بیمار شود، که حتما به پزشک باید مراجعه کند.

 چه بخوریم، چه نخوریم؟
برای رها شدن از نفخ معده شاید راهکاری قطعی وجود نداشته باشد، اما با اقداماتی می‌توان در کمترین زمان و حتی به طور موقت هم که شده از شر آن خلاص شد.
یکی از دم‌دستی‌ترین کارهایی که می‌توانید برای رها شدن از نفخ معده انجام دهید این است که شکم را در جهت عقربه‌های ساعت ماساژ دهید. این حرکت به کاهش گازهای تولید شده در معده و در نتیجه کاهش نفخ کمک می‌کند. هروقت که می‌توانید، فعالیت بدنی داشته باشید و ورزش کنید. روزانه ۱۰ تا ۳۰ دقیقه راه رفتن تجمع گازهای تولید شده در روده‌ها و معده را کمتر می‌کند و باعث می‌شود دفعات نفخ پایین بیاید. مصرف دمنوش‌ها از قبیل چای نعنا و بابونه هم سیستم گوارش را آرام‌تر می‌کند. مصرف بعضی موادغذایی مانند کربوهیدرات‌ها که هضم آنها برای سیستم گوارش دشوار است نیز باعث نفخ معده می‌شود. کلم، جوانه‌های بروکسل، موادغذایی سرشار از فروکتوز یا قند میوه مانند سیب و ذرت، مواد بر پایه لاکتوز (قند شیر)، سبزیجات و گندم، موادی که در آنها از شیرین‌کننده‌های مصنوعی استفاده می‌شود و موادی چون لوبیا و نخود مملو از ترکیبات نفاخ هستند. نمک و موادی که حاوی نمک بالا هستند نفخ زیادی ایجاد می‌‌کنند و باید در مصرف آنها احتیاط کنید.
سعی کنید مقدار ترکیبات حاوی پتاسیم مانند تخمه آفتابگردان، بادام و قارچ را در رژیم‌غذایی خود افزایش دهید. از مصرف نوشیدنی‌های گازدار خودداری کنید. در عوض مصرف مواد پروبیوتیک سیستم گوارش را سالم نگه می‌دارند و حرکات روده را منظم می‌کنند.
​​​​​​​
 اصلاح سبک زندگی 
و خداحافظی با نفخ 
نفخ از آن جمله اختلالات و مشکلاتی است که با اصلاح سبک زندگی و رعایت بعضی نکات بسیار ساده می‌توان جلوی بروز طیف گسترده‌ای از این مشکل را گرفت. بنابراین دکتر زجاجی راهکارهایی برای کاهش و از بین بردن نفخ معده بیان می‌کند و می‌افزاید: سعی کنید همیشه در محیطی آرام غذا بخورید و همان‌طور که چند ساعت صرف تهیه غذا می‌شود، باید مدت زمان مناسبی را صرف جویدن و لذت‌بردن از غذا کنید و با آرامش آن را بخورید تا معده هم فرصت کافی برای هضم آن داشته باشد. هرگز موقع غذاخوردن به کار دیگری مشغول نشوید.
وی در مورد غذاهایی که به ایجاد نفخ کمک می‌کنند، اشاره می‌کند: علاوه بر رعایت بعضی توصیه‌ها، برخی موادغذایی مانند پیاز خام، هویج خام، کلم، نخود و لوبیا و مواردی از این دست هستند که ذاتا نفاخ بوده و در معده تولید گاز کرده، در نتیجه احتمال بروز نفخ را چند برابر می‌کنند. بنابراین به افرادی که مشکل نفخ معده داشته و از این حالت شکایت دارند، توصیه می‌کنیم از خوردن این مواد نفاخ خودداری کنند. نفخ معده عارضه آزاردهنده‌ای است، اما معمولا خطرناک نیست و نمی‌تواند نشانه بیماری خاصی باشد. بلکه تنها ممکن است نشانه‌ای از سوءجذب به‌ویژه سوءجذب مواد قندی باشد.