سایت بدون – مهارت انضباط شخصی یکی از مهارت‌های مهمی است که در زندگی کودک نقش بسزایی دارد. مرتب‌بودن اتاق، جمع‌آوری وسایل شخصی و گذاشتن هر چیز در جای خود، از جمله مواردی است که معمولا در خانه‌ها رابطه والدین و کودک را دچار تنش می‌کند، ولی نظم‌پذیری را می‌توان از همان دوران کودکی آموزش داد. با هم گام‌هایی را برای نظم‌پذیری کودکانمان مرور می‌کنیم: برای کودک خود برنامه زمان بندی مشخصی را هر روز تهیه کنید، مانند شستن دست و صورت، سپس خوردن صبحانه، تعویض لباس، شانه‌کردن مو، زمان بازی یا تماشای تلویزیون، حتی برنامه‌ای برای خواب. این برنامه کمک می‌کند تا کودکان یاد بگیرند که مدیریت زمان و تقسیم هر کار و وظیفه را در جای خود انجام دهند و همین به نظم‌پذیری کودکان کمک می‌کند. بهتر است درخصوص برنامه‌ها و وظایف خود با کودک گفت‌وگو کنید؛ مثلا برنامه روزانه خود را برای کودک بگویید. البته در این خصوص صحبت‌هایی را با کودک داشته باشید که در حد فهم اوست. پس از انجام برنامه‌های روزانه خود و کودک، برنامه‌ها را ارزیابی کنید؛ مثلا قبل از خواب می‌توانید درخصوص برنامه‌های انجام‌شده و وظایف روزانه با هم گفت‌وگو کنید. برای یادگرفتن مهارت خودانضباطی قوانین شفاف و مشخصی وضع کنید و هر زمان که قانونی شکسته شد، عواقب و پیامد آن را حتما اجرا کنید. کودکان از دیدن رفتار والدین می‌آموزند، اگر آنها ببینند والدین نظم و ترتیب را رعایت می‌کنند و کارهای امروز را به فردا محول نمی‌کنند آنها نیز عادات درست را انتخاب می‌کنند. پس با داشتن رفتار مناسب و صحیح، الگوی خوبی برای فرزندانتان باشید و به آنها نشان دهید که کارها را به‌موقع و در وقت خود انجام دهند. نظم و تمرین برای رسیدن به انضباط شخصی نیاز به زمان دارد. بهتر است هربار برای تثبیت یک رفتار با کودک همراه شوید و آموزش دهید. بعد از نوشتن برنامه روزانه و تمرین در این خصوص به مدت یک هفته یا دو هفته روی یک رفتار خودانضباطی تمرکز کنید؛ مثلا گذاشتن کفش پس از واردشدن به منزل در جای مشخص خود یا مرتب‌کردن تخت یا رختخواب پس از بیدارشدن. به گفته برخی روان‌شناسان کودک، کودکان عینی هستند؛ یعنی هرآنچه ببینند در خاطرشان بیشتر می‌ماند و از راه دیدن بهتر یادگیری صورت می‌پذیرد، پس می‌توان برای یادگیری بهتر به صورت عملی هر کار را به او آموزش داد. یاددادن مهارت حل مسئله یکی از روش‌های مناسب برای کمک به خودانضباطی است. گاهی لازم است از کودک خود بپرسیم در موردی خاص چه فکری می‌کند، این کار چشم او را برای خلق راهکارهای درست و خلاقانه باز می‌کند. در برابر رفتارهای کودک آرام و صبور باشید. کودک شما در مرحله تجربه و آموزش است، پس از او انتظار نداشته باشید همه رفتارها را بسیار دقیق و کامل مانند شما انجام دهد، با صبوری می‌توان انتظار داشت کودک به سمت خودانضباطی برود.  

لیلا کاظم‌لو/پژوهشگر