کلیسای چوپان؛ عبادتگاهی در جوار رودخانه ارس

طبق روایتی گفته می‌شود این کلیسا محل عبادت چوپان‌های ارمنی منطقه‌ی دره شام بوده است. براساس روایتی دیگر، دو کلیسا به همت دو برادر چوپان بنا شده که یکی در این سمت رودخانه ارس و دیگری دقیقا رو به روی آن واقع شده بود ولی متاسفانه در سالهای اخیر تخریب شده است.

ساختمان کلیسا از خارج مربعی (به ابعاد ۷٫۷ * ۵٫۷) و از داخل به شکل صلیب است، بنابراین جزو کلیساهای کوچک محسوب می گردد. مصالح اصلی بنا سنگ و ملاط است و سطح دیوارهای داخلی با گچ پوشیده شده است. این کلیسا فاقد هر نوع حجاری است. داخل کلیسا خیلی کوچک است و بیش از ده نفر در آن جای نمی‌گیرد. طاق‌های آن نیز به مانند کلیساهای دیگر جناغی شکل است.

کلیسا دارای گنبدی کوچک با پلان دایره ای شکل است که بر روی آن چهار نورگیر در چهار جهت قرار دارد. محراب کلیسا در سمت شرق بنا واقع شده است و در اصلی کلیسا در سمت غرب آن است. به نظر در قسمت غرب کلیسا آثار و بناهایی وجود داشته که تخریب شده است. پوسته‌ی خارجی کلیسا به وسیله سنگ ساخته شده و دارای یک گنبد کوچک است، که اخیرا مرمت شده است.

کلیسای چوپان در ماه می ۲۰۰۸ میلادی در فهرست آثار یونسکو به ثبت جهانی رسید. این بنا توسط سازمان میراث فرهنگی و همکاری سازمان منطقه آزاد ارس در سال ۲۰۱۵ میلادی مرمت گردید و در همان سال به یاد شهدای ارامنه تقدیس مجدد گردید، این کلیسا در حال حاضر تحت مالکیت شورای خلیفه گری ارامنه آذربایجان اداره می‌شود.

توجه: چهار تصویر آخر متعلق به کلیسای چوپان قبل از مرمت است.