بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
چند سالی است به دلیل فراگیر شدن ویواریوم، تراریوم و آکواریوم‌های خانگی، گیاهان آبزی اسم‌شان سر زبان‌ها افتاده است. این گیاهان با جذب نور و دی‌اکسیدکربن از محیط، فتوسنتز انجام می‌دهند. آنها حتی می‌توانند با جذب نور مصنوعی و همچنین دریافت دی‌اکسیدکربن از آب، اکسیژن تولید کنند. وجود این گیاهان در طبیعت کمک زیادی به نگهداری و حفظ دریاچه‌ها، رودخانه‌ها، نهرها و برکه‌ها برای ماهیان و دیگر موجودات زنده و همچنین حیات‌وحش می‌کند. گیاهان آبزی علاوه بر استفاده درآکواریوم‌ها در ساخت برکه‌های مصنوعی هم کاربرد دارند. ۵ نقش گیاهان آبزی در اکوسیستم
گیاهان آبزی در اکوسیستم‌های آبی، نقش‌های قابل‌توجهی دارند که در ادامه به پنج‌مورد از این نقش‌ها اشاره کرده‌ایم.
۱-تولید اکسیژن و افزایش رطوبت هوا و در نتیجه خنک کردن هوای منطقه
۲- جذب بسیاری از آلودگی‌های محیط‌زیست مانند فلزات سنگین
۳- افزایش تنوع گونه‌ای به دلیل ایجاد زیستگاه‌های متعدد
۴- زیستگاه و تأمین‌کننده غذای ماهیان، بی‌مهرگان، دوزیستان و …
۵-خاصیت دارویی
روش ساخت برکه مصنوعی
روی زمین: اگر می‌خواهید روی زمین یک برکه کوچک درست کنید به چهار مرحله‌ای که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم، توجه کنید.
۱-طرح خود را روی زمین پیاده کنید. شکل طرح بسته به سلیقه شما می‌تواند هر چیزی باشد مربع، دایره، مثلث، ستاره و بیضی.
۲- بعد شروع به خاکبرداری کنید. برای تناسب بین عمق و مساحت برکه، عمق خاکبرداری باید کم باشد.
۳- خاک کف گودال را خوب بکوبید و بعد آن را عایق کنید. بستگی به جایی که برای برکه در نظر گرفته‌اید جنس عایق متفاوت است. عایق می‌تواند سیمان تنها باشد یا زیر سیمان از عایق پیش‌ساخته (ایزوگام) هم استفاده شود.
۴- دو سوم برکه را پر از آب کرده، شروع به کاشت گیاهان آبزی کنید. روش کاشت را در ادامه توضیح می‌دهیم.
برکه مصنوعی را می‌توان در ظروفی مثل انواع تشت‌ها یا دیگر ظروف پلاستیکی نیز ساخت. در ادمه به دو روش ساخت برکه‌های مصنوعی کوچک اشاره می‌کنیم. در روش ساخت اول باید به هشت نکته توجه کرد که در ادامه به آنها اشاره شده است.
مواد لازم: سبد، گونی، آجر، سنگریزه، خاک باغچه و گیاهان آبزی
۱- ظرف مورد نظر را به‌خوبی عایق کنید.
۲- آن را در یک جای صاف بگذارید و کف آن را با یک لایه (حدودا ۱۰ سانتی) سنگریزه بسیار ریز پر کنید.
۳- دو سوم برکه را آب بریزید.
۴-سبدهایی پلاستیکی را در اندازه‌های مختلف تهیه کنید و داخل آن را با گونی نخی آسترکنید. آستر را با سیم محکم کنید و قسمت‌های اضافه گونی را ببرید.
۵- داخل سبدها را با خاک باغچه پر کنید. این سبدها می‌توانند سبدهای جای میوه باشند یا هر سبد بی‌استفاده دیگری که دارید.
۶- گیاه موردنظر را در سبدها بکارید.
۷- کف برکه را می‌توانید آجر بگذارید و سبدها را روی آجرها بچینید. اگر می‌خواهید همه سبدها در یک سطح نباشند ارتفاع آجرها را می‌توانید متفاوت انتخاب کنید. ولی بهتر است گیاهان کوتاه‌تر در جلو و گیاهان بلندتر در عقب باشند.
۸- با بالا و پایین بردن آجرها و گلدان‌ها، سطح آنها را با سطح آب هماهنگ کنید. اصولا لبه گلدان یا سبدها باید در پنج سانتی متری زیر سطح آب قرار گیرد.
روش دوم: روش دیگری نیز برای ساخت برکه مصنوعی وجود دارد. در این روش به این مواد نیاز دارید: سبد، گونی، آجر، سنگریزه، گلدان براق خیلی بزرگ و بدون منفذ، کمپوست، خاک باغچه و گیاهان آبزی مثل نیلوفر آبی، بوریا زینتی یا آرون. در ادامه مراحل ساخت برکه مصنوعی را شرح داده‌ایم.
مثل روش قبلی، سبدی پلاستیکی یا گلدانی تهیه و آن را با گونی نخی آستر کنید.
هر چه سوراخ سبدها ریزتر باشد برای این کار مناسب‌تر است.
اندازه سبد یا گلدان بستگی به حجم ریشه گیاه مورد نظردارد.
استفاده از نخ ماهیگیری در چهار طرف سبد دسته درست کنید تا بعدا بالا آوردنش راحت باشد.
داخل سبد یا گلدان را خاکی که مخلوط خاک باغچه و کمپوست است، بریزید.
خاک داخل سبدها حتما باید بافت رسی و سنگین داشته باشد اما به هیچ‌وجه در آنها از خاک شنی استفاده نکنید، چون آب را درخود نگه نمی‌دارد.
گیاهی را که خریده‌اید از گلدان خود خارج کنید و با خاک اطراف ریشه داخل سبد بکارید. اگر ارتفاع خاک نسبت به سطح سبد کم است کمی خاک به آن اضافه کنید.
برای خروج حباب‌های هوا اطراف گیاه خاک را با دست محکم فشار دهید.
روی سطح خاک را هم با یک لایه سنگریزه شسته یا با سنگریزه‌ها بپوشانید.
علت ریختن سنگریزه روی سطح خاک گلدان، پیشگیری از جابه‌جایی خاک بر اثر انتقال به داخل آب گلدان بزرگ است.
برای تقویت گیاهان آبزی هیچ‌گونه موادغذایی مصنوعی مثل کودهای شیمیایی به خاک آنها اضافه نکنید. به‌خصوص کودهای ازته که محیط را برای رشد جلبک‌ها مستعد می‌کنند اما کمپوست را می‌توان موقع کاشت گیاه به خاک اضافه کرد.
تنها کود قابل استفاده سوپرفسفات تریپل به میزان ۱۰گرم در خاک است تا به مرور عناصر آن به گیاه برسد.
در این روش گلدان خیلی بزرگ سفالی نقش برکه را بازی می‌کند. کف این گلدان نباید سوراخ باشد. اگر سوراخ بود آن را با قیر بپوشانید.
علاوه بر این شما می‌توانید به سلیقه خودتان از هر وسیله دیگری مثل شیشه‌های آکواریوم استفاده کنید.
اما ظرف برکه هرچه باشد، باید عمقش بیشتر از ارتفاع سبد باشد.
کف گلدان بزرگ را آجر بگذارید. چینش آجرها و ارتفاع آنها به سلیقه شما بستگی دارد. مثلا می‌توانید آجرها را کنار هم بچینید یا در سطوح مختلف یا مرکز را بلندتر در نظر بگیرید.
علاوه بر سلیقه نوع رشد و علاقه گیاه آبزی را هم در نظر بگیرید؛ مثلا بوریا عمق بیشتر را دوست دارد ولی نیلوفر آبی علاقه‌مند است برگ‌هایش روی سطح آب پخش شوند. پس با توجه به این که گیاه چه عمقی را دوست دارد گلدان‌ها را در داخل گلدان بزرگ و روی آجرها بچینید.
و در آخر گلدان بزرگ را پر از آب کنید. حجم آب گلدان برای نیلوفر آبی باید به اندازه‌ای باشد که برگ‌ها در سطح آب شناور بمانند.
بهتراست برکه یا همان گلدان بزرگ را در یک جای آفتابی نگه دارید.
زمان ساخت این برکه و کاشت گیاهان در آن، اواخر پاییز یا اوایل بهار است.
کاربرد گیاهان آبزی
گیاهان آبزی علاوه بر آکواریوم‌ها در برکه‌های مصنوعی فضای سبز و برکه‌های کوچک خانگی یا مینیاتوری نیز کاربرد دارند. در ادامه به معرفی گیاهان آبزی پرداخته‌ایم.
گیاهان مناسب آکواریوم در دسته‌بندی تخصصی به سه دسته روی‌آبی، میان‌آبی و زیرآبی تقسیم می‌شوند.
گیاهان آبزی روی‌آبی: این گیاهان علاوه بر زیبا کردن آکواریوم‌های ماهی، نوعی تعادل زیست‌محیطی را هم برای ماهیان ایجاد می‌کنند، مثلا فضولات ماهیان را به عنوان کود استفاده می‌کنند و با این کار هم سطح اکسیژن آب را تنظیم و هم به تولید مثل ماهیان کمک می‌کنند. در بعضی از انواع آنها گیاهان گوشتخوار هم وجود دارد که ماهی‌های کوچک یا حشرات را شکار می‌کنند.
چند نمونه از آبزی‌های روی‌آبی: لیمنا مینور، کاهوی آبی یا پیستا استراتیوتس، خزه آزولا کارولینیانا، هیگروریزا آریستاتا، سالوینیا نتنز، فیلانتوس فلویتنز، سالوینیا کوکولاتا و ریکسیا.
گیاهان آبزی میان‌آبی: این گیاهان در لایه‌های میانی آب معلق هستند، ریشه عمیقی ندارند و تا سطح آب رشد می‌کنند. برگ‌های آنها نازک و با هم قرینه‌اند. موادغذایی را به وسیله ریشه‌هایشان از آب جذب می‌کنند و نیاز به تغذیه اضافه ندارند. کار جذب موادغذایی از طریق سطح زیرین برگ‌ها انجام می‌شود. فایده این کار تمیز و شفاف شدن آب آکواریوم است.
چند نمونه از آبزی‌های میان‌آبی: الودئا کانادنسیس، کابومبا کارولینیانا یا شویدی، شویدی قرمز، هیگروفیلا، هیگروفیلا دیفورمنس یا برگ انجیری آکواریوم، پرطاووسی قرمز و سبز و سرخس جاوه.
گیاهان آبزی زیرآبی: این گیاهان جزو زیباترین گل‌های آبزی هستند و فضای آکواریوم را خیلی جذاب می‌کنند. مثل گیاهان خانگی ریشه دارند و از یک سو از موادآلی و مدفوع ماهی‌ها به عنوان کود و خاک استفاده می‌کنند و از سوی دیگر، با جذب این مواد باعث زلال شدن آب و تصفیه محیطی می‌شوند.
چند نمونه از آبزی‌های زیرآبی: انواع کریپتوکورین، روتلا، گلاسو، ساژیتریا پا کوتاه، قدح مریم برزیلی، ماداگاسکار توری شکل و علف مروارید.
گیاهان مناسب برکه‌های مصنوعی: اکورنیا، شبدر آبی (بهترین و زیباترین گیاه آبزی)، لوتوس، نیلوفر آبی، آکوروس، تیفا، آسترانتیا، لی سیکتون، مکونوپسیس (جذاب‌ترین و براق‌ترین گیاه گلدار برکه‌ای)، پارناسیا، سنسیو، نخل مرداب، گل یا گیاه مرداب، بوریا، آرون و تله کیا.
برکه‌سازی را نه فقط در فضای سبز بلکه در خانه‌ها هم می‌توان انجام داد. برای این کار می‌توان از یک تشت یا وان، زنبیل‌های کاشت گیاهان آبزی یا گلدان‌های بزرگ استفاده کرد. اما به شرطی که پیش از هرکاری اول گیاهان آبزی را بشناسید و بعد شرایط نگهداری‌شان را بدانید. همچنین اگر خواستید به برکه ماهی اضافه کنید درباره ماهی‌ها هم اطلاعات کافی داشته باشید.
