دیدنی های ایران /ارگ کلاه فرنگی بیرجند؛نماد هنر معماری ایرانی

Image result for ‫ارگ کلاه‌فرنگی بیرجند‬‎

سایت بدون -می توان از بیرجند به عنوان یکی از سرزمین های باستانی و کهن ایران زمین نام برد، شهری جذاب که زعفران، زرشک و فرش های دست بافش از آوازه ای جهانی برخوردار است. این شهر با توجه به قدمت کهن و تاریخ طولانی اش آثار و جاذبه هایی ارزشمندی را در دل خود جای داده، آثاری که نشان از این تاریخچه ژرف دارند. از یکی از جذاب ترین و زیباترین آثار این شهر می توان به ارگ کلاه فرنگی اشاره کرد، جاذبه ای که از آن به عنوان نماد شهر نیز یاد می شود.

عمارت کلاه‌فرنگی بیرجند یا ارگ حسام ‏الدوله، منسوب به امیر حسن خان شیبانى، در مرکز شهر بیرجند در استان خراسان جنوبی قرار دارد.این بنا که امروزه با نام ارگ کلاه فرنگی شناخته می‌شود به نام‌های دیگری هم مشهور بوده است از جمله ارگ حسام الدوله، قصر بی‌بی عروس و ارگ سرکار.شکل اولیه کلاه‌فرنگی بیرجند شامل دو بادگیر در دوسو بوده است که در بازسازی‌های بعدی حذف شده است.

Image result for ‫ارگ کلاه‌فرنگی بیرجند‬‎

محققان، این ارگ را به «امیر حسن خان شیبانی»، نسبت داده‌اند؛ عمارتی که تا اوایل دوران حکومت قاجار، همچنان به عنوان مقر حکومتی مورد استفاده قرار می‌گرفت و توسط مالک آن «امیر علم خزیمه»، در سال ۱۳۵۶ به فرمانداری بیرجند اهدا شد. امروزه سازمان میراث فرهنگی کشور نیز این بنای تاریخی و کهن را ارج نهاده و آن را در زمره‌ی بناهای تاریخی مهم استان خراسان جنوبی قرار داده و با شماره‌ی ۱۸۸۰ به ثبت ملی رسانده است. معمار و طراح ارگ بیرجند، آن را به شکل شش ضلعی و در راس آن را به‌صورت یک مخروط و سفید رنگ ساخته است که در نگاه نخست، توجه تماشاگران و کارشناسان معماری را به‌واسطه‌ی زیبایی و طراحی جالب و قابل توجه‌ای که دارد، به خود جلب می‌سازد. عمده مصالح استفاده شده در ساخت ارگ بیرجند،گل، آجر، ساروچ و آهک است و ضمن داشتن شکل زیگوراتی و شش اشکوبه که خاص و منحصربه‌فرد جلوه می‌کند، متشکل از چند بخش اصلی و فرعی است. هم‌کف، فضای ورودی، هشتی، گنبدی‌ها، چندین اتاق، دالان‌های مختلف، فضای حوضخانه، فضای اطراف حوضخانه و طبقه‌ی اول، از جمله قسمت‌هایی است که در این ارگ قدیمی طراحی و ساخته شده است.

در مرکز بنا حوضخانه با ویژگی های معماری جالب توجهی وجود دارد. فضای حوضخانه از لحاظ تزیینات، مهم ترین بخش بنا است. محوطه حوضخانه یک متر از کف اصلی بنا پایین تر است و به صورت هشت ضلعی طراحی و ساخته شده است. فضای پیرامون این مکان دارای طاق نماهای تزیینی با مقرنس‌های زیبا می‌باشد به تعداد طاق نماها، سکوهای کوتاهی در بخش تحتانی آن تعبیه شده است.

روشنایی فضای حوضخانه از طریق گنبدی گلاه فرنگی و توسط پنجره‌ های نورگیر تامین می‌شود. آب نمای زیبایی نیز با فرم مخصوص علاوه بر تهویه حوضخانه، هوای مطبوعی را در این مکان به وجود می‌آورد. از جمله تزیینات به کار رفته در فضای حوضخانه ، مقرنس ، رسمی‌ بندی، کاربندی های لانه زنبوری و تزیینات گلدانی است.

طبقه اول بنا که به صورت هشت ضلعی بر روی طبقه هم کف ساخته شده، دارای فضای کمتری است و چند اطاقک در آن ساخته شده است.همچنین سه طبقه دیگر بنا به صورت نمادی ساخته شده و صرفا به دلیل فرم پذیری بنا می‌باشد.

 

مطلب پیشنهادی

ریشه و داستان ضرب المثل «مال مفت صرافی ندارد»

سایت بدون – ضرب‌المثل «مال مفت صرافی نداره» به این معناست که هر چیزی که …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *