بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون -سنگ کلیه یکی از بیماری‌های شایع، اما بسیار دردناک و مشکل‌آفرین برای افراد است و بعضی افراد به دلایل موروثی و ژنتیکی در طول زندگی بارها با این مساله درگیر می‌شوند. این بیماری گرچه قابل درمان است، اما در صورت تعدد بروز سنگ، می‌تواند آسیب‌های جدی و غیرقابل جبران به سلامت بدن وارد کند و در شرایط وخیم حتی باعث از بین رفتن کلیه شود. بهترین راه برای پیشگیری از شکل‌گیری سنگ، رعایت رژیم غذایی مناسب است. منظور از رژیم مناسب متناسب با محل زندگی افراد و شرایط سابقه خانوادگی متغیر است و به همین دلیل درنظر گرفتن شرایط از همه جنبه‌ها در این مورد اهمیت بیشتری دارد.
دانستن در مورد انواع سنگ کلیه و دلایل شکل‌گیری آن به فردی که ریسک ابتلا به این بیماری را دارد، کمک می‌کند تا به روش صحیح پیشگیری کند و رژیم غذایی خود را مطابق با آن در نظر بگیرد. بسیاری از این سنگ‌ها، سنگ‌های ناشی از انباشتگی کلسیم است که از مصرف مواد لبنی و ته‌نشین شدن آنها در سیستم گوارشی شکل می‌گیرد. در مواردی که سنگ‌ها ناشی از عفونت مجاری ادرار باشد، سرعت رشد آنها بسیار زیاد و ابعاد آنها بزرگ است و معمولا نشانه‌های کمتری قبل از رشد سنگ وجود دارد. در موارد دیگر سنگ‌های کلیه به دلیل اختلالات ژنتیکی و ارثی یا مصرف کم مایعات شکل می‌گیرند. کمبود مایعات در بدن و اسیدی شدن ادرار یکی از عوامل تاثیرگذار در بروز سنگ کلیه است.
سنگ کلیه می‌تواند به دلایل مختلف در کلیه‌ها به وجود آید، اما از رایج‌ترین دلایل آن تجمع کلسیم است. به همین دلیل گاهی افرادی که سابقه ابتلا به سنگ کلیه دارند یا در خانواده چنین سابقه‌ای وجود دارد، با این تصور از مصرف مواد لبنی که سرشار از کلسیم است، خودداری می‌کنند. این در حالی است که در ایران، مساله مهم‌تر نوع رژیم غذایی و عادت به مصرف غذاهای شور و فست‌فودهاست. در واقع مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بروز سنگ کلیه در کشور ما، مصرف بیش از حد نمک است که می‌تواند باعث رسوب املاح و تشدید سنگ‌سازی شود. بنابراین نیازی به کاهش مواد کلسیم‌دار مانند شیر، پنیر و ماست برای جلوگیری از بروز سنگ کلیه نیست و باید تا جای ممکن مصرف نمک را از سبد غذایی حذف کرد. علاوه بر مصرف نمک زیاد در غذا، مصرف زیاد گوشت و تحرک بسیار کم در طول روز از دیگر عوامل مهمی است که باعث ایجاد سنگ کلیه می‌شود.
زمانی که کلیه سنگ‌ساز می‌شود
در افرادی که سابقه خانوادگی بروز سنگ کلیه دارند، معمولا زمینه‌های متابولیک و غیرعادی در ترکیب ادرارشان وجود دارد. علاوه بر سابقه خانوادگی، جنسیت، نژاد و محل زندگی از دیگر عوامل شیوع سنگ کلیه در افراد است. از طرفی این بیماری در میانسالی افراد رایج‌تر است. کلیه‌ها به صورت موروثی معمولا به دلیل انسداد سیستم کلیوی و مجاری ادرار سنگ‌ساز می‌شوند و ته‌نشینی مواد مختلف باعث تسریع سنگ‌سازی می‌شود.
اندازه این سنگ‌ها از اندازه یک دانه شکر تا یک توپ پینگ‌پونگ متغیر است، اما معمولا تا زمانی که این سنگ‌ها باعث انسداد مجاری ادرار نشده است، نشانه بارزی ندارد. عبور سنگ از مجاری ادراری معمولا بسیار دردناک است، اما اگر به سرعت به آن رسیدگی شود آسیب طولانی‌مدت نخواهد داشت. معمولا سنگ‌های با ابعاد کمتر از پنج میلی‌متر را می‌توان به شکل طبیعی دفع کرد.
راهکارهایی برای پیشگیری
فعالیت فیزیکی و داشتن تحرک می‌تواند عامل موثری برای جلوگیری از بروز سنگ کلیه شود؛ اما افرادی که به دلیل شرایط کاری یا نوع زندگی فعالیت فیزیکی سنگین و تعریق زیاد دارند، ممکن است به نحوی دیگر در معرض خطر قرار گیرند. گاهی شرایط آب و هوایی مثل زندگی در مناطق گرم و مرطوب همچون شمال ایران نیز عامل تسریع تشکیل سنگ کلیه می‌شود. به همین دلیل است که گفته می‌شود نوشیدن آب و مایعات کافی در این شرایط خطر بروز سنگ کلیه را کاهش می‌دهد. تغییر رنگ یا بوی ادرار نیز می‌تواند نشان‌دهنده وجود مشکلی در کلیه‌ها باشد. اگر مایعات به میزان کافی مصرف شود، ادرار باید به رنگ زرد روشن و شفاف باشد. در این شرایط بهترین کار مراجعه به پزشک و در کنار آن نوشیدن چای کمرنگ و تازه‌دم، آبلیموی تازه و مصرف سبزیجات است. در مجموع داشتن یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند احتمال ابتلا به سنگ کلیه را حتی با وجود سابقه خانوادگی کاهش دهد. در نهایت انجام آزمایش‌های دوره‌ای مثل آزمایش ادرار و سونوگرافی در دوره‌های شش ماهه برای افرادی که کلیه آنها مستعد تولید سنگ است، بهترین راه پیشگیری از آسیب است.
جلوی آسیب بیشتر را بگیریم
سنگ کلیه در واقع باقیمانده‌ای از مواد معدنی و نمک ته‌نشین شده در کلیه‌هاست که ممکن است در قسمت‌های مختلف مجاری ادرار آسیب ایجاد کند. از آنجا که دفع سنگ کلیه فرآیندی بسیار دردناک دارد و در صورت جراحی نیز باعث آسیب‌پذیری کلیه می‌شود، اما در بیشتر موارد با تشخیص زود‌هنگام وجود سنگ، با نوشیدن آب فراوان و به کمک قرص‌های کاهش درد، می‌توان با دردسر کمتر سنگ کلیه را دفع کرد. آبلیموی تازه نیز علاوه بر این‌که با داشتن ماده شیمیایی سیترات از تشکیل سنگ‌های کلسیمی جلوگیری می‌کند، به مهار رشد باکتری‌ها نیز کمک می‌کند و احتمال بروز عفونت‌ها را کاهش می‌دهد.
اگر درد شدید در پهلوها و پشت و زیر دنده احساس می‌کنید، هنگام ادرار درد شدید احساس می‌کنید، تکرر ادرار و تغییر رنگ ادرار و در موارد حادتر این شرایط با تب و لرز یا تهوع و استفراغ همراه می‌شود، به سرعت به وجود سنگ کلیه شک کرده و نسبت به تشخیص و درمان آن اقدام کنید.
سپیده شعرباف
