بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
سایت بدون – این روزها نمایش «آشپزخانه» به نویسندگی آرنولد وسکر و ترجمه امیرحسین بیات و کارگردانی حسن معجونی در سالن اصلی تالار مولوی روی صحنه است. نکته بسیار مهم این نمایش حضور سه گروه از بازیگران جوان شهرهای شیراز، رشت و تهران است. معجونی در چند سال اخیر در تئاتر ایران تاثیر شگرفی گذاشته و در حال تجربه‌هایی است که در تاریخ تئاتر ایران سابقه ندارد. هدف اصلی او در کارگردانی «دراماتورژی گروهی» است و البته که دراماتورژ اصلی گروه هم مهدی چاکری است ولی معجونی نظرات و ایده‌های تمام گروه را در اجراهای خود دخیل می‌کند. به نظر می‌رسد روشی که معجونی در پیش گرفته است با دیگر گروه‌ها متمایز باشد. او به راحتی می‌تواند از بازیگران چهره و سلبریتی‌های مشهور بهره بگیرد ولی به این رویه غلط نه می‌گوید و آموزش و پژوهش و اجرا را با یکدیگر می‌آمیزد و نتیجه حیرت‌برانگیزی را هم شاهد هستیم. معجونی در ابتدای سال جدید نمایش «شهر ما» به نویسندگی تورنتون وایلدر را روی صحنه برد و از «دراماتورژی سوسیالیستی» بهره گرفت و همان روش را هم در قبال متن به‌شدت رادیکال و انتقادی «آشپزخانه» در نظر گرفته است. نمایشنامه «آشپزخانه» از نظر ساختار و محتوا شباهت عجیبی به «خاطره دو دوشنبه» به نویسندگی آرتور میلر دارد که در سال ۱۹۵۵ اجرا شد. به نظر می‌رسد رئالیسم انتقادی میلر و اعتراض او نسبت به جامعه سرمایه‌داری روی نویسندگان بریتانیایی مشهور به جوانان معترض هم مشهود است. ما در هر دو نمایشنامه با کارگرانی طرف هستیم که رویاهای خود را مرور می‌کنند ولی گویا قرار است تا آخر عمر برده کارفرماهای‌شان باشند و راهی جز رویاپردازی، عصبانیت و خشم پیش پای آنان نیست. اجرای چنین نمایشنامه‌هایی پرسش درباره «اکنونیت» اجرای تئاتر را پیش می‌کشند. معجونی تنها کارگردان این روزهای ایران است که به «تاریخ اکنون» و «اکنونیت» توجه دارد و به راحتی با تمام طبقات و اقشار مختلف مردم ارتباط می‌گیرد زیرا که به متن‌ها نگاهی اجتماعی و سیاسی دارد. «فرانسین هدر کانلی» در نقد خود بر نمایشنامه «آشپزخانه» که در ژورنال تئاتر دانشگاه جان هاپکینز منتشر شد متن مذکور را به مثابه مجاز جز از کل سرمایه‌داری در نظر می‌گیرد که در آن کارگران آشپزخانه‌ای به منظور دستیابی به سطح معقولی از زندگی مبارزه می‌کنند. این منتقد به اجرای «آرین منوشکین» از نمایشنامه «آشپزخانه» در تئاتر دو سوله در سال ۱۹۶۷ اشاره می‌کند که در حقیقت از رئالیسم دور شده و بازیگران هم از تکنیک «مایم» استفاده می‌کنند و حتی از غذاهای واقعی روی صحنه خبری نیست. اجرای معجونی هم از نظر بازیگری رئالیستی است ولی در طراحی‌ها به سوی مینیمالیسم می‌رود و البته که غذاهای واقعی هم حذف شده است. گروه تئاتری «جون لون» هم در سال ۱۹۸۴ نمایشنامه «آشپزخانه» را در میدان باتلر مینیاپولیس امریکا در میان رستوران‌ها و فروشگاه‌ها اجرا کرد. اگر رادیکال فکر کنیم شاید مخاطبان واقعی این نمایشنامه با کمی مسامحه کارگران رستوران‌ها هستند.
