میثم لطفی
خبرنگار
در
حالت کلی گوگل را میتوان بهترین و بزرگترین ارائهدهنده خدمات اینترنتی
در زمینههای مختلف دانست. در قوانین سایت اینترنتی و تمامی سرویسهای گوگل
آمده است که این شرکت دادههای هر یک از کاربران را در سرورهای خود ذخیره
میکند تا خدمات بهتری را در اختیار آنها بگذارد. بهعنوان مثال زمانی که
یک اپلیکیشن اندرویدی قصد دسترسی به شماره تلفنهای ذخیره شده در گوشی را
دارد، از شما اجازه میگیرد و همچنین نقشه مجازی «گوگل مَپس» هنگام نصب و
ارائه خدمات اعلام میکند که تمام اطلاعات جغرافیایی شما را زیر نظر
میگیرد تا سرویس بهتری ارائه دهد ولی ماجرا به این اتفاق ختم نمیشود و
مرکز خبری «آسوشیتد پرِس» با همکاری دانشگاه پرینستون پس از مدتها بررسی
متوجه شده است که گوگل در برخی موارد بدون اجازه کاربران هم به اطلاعات
شخصی آنها دستبرد میزند.
این هفته در دادگاه عالی امریکا پروندهای
علیه گوگل تنظیم و طی آن گفته شد این شرکت از کاربران جاسوسی میکند و
دادههایی را که از آنها به دست میآورد در زمینههای مختلف به کار میبرد.
همهگیر شدن گوگل
اواخر سال ۲۰۱۶ میلادی سیستم عامل اندروید گوگل روی بیش از
۸۲
درصد گوشیهای هوشمند جدیدی که در سراسر جهان فروخته شدند نصب بوده و
اواسط سال ۲۰۱۷ طی یک آمار رسمی گفته شد بیش از ۲ میلیارد دستگاه گوشی
هوشمند اندرویدی فعال در سراسر جهان مورد استفاده قرار میگیرد که این آمار
در سال ۲۰۱۸ به ۲٫۵ میلیارد دستگاه رسید. این شرکت همچنین روزانه بیش از
یک میلیارد جستوجوی اینترنتی را در سراسر جهان مدیریت میکند، روزانه بیش
از یک میلیارد دقیقه ویدئو در سایت اینترنتی یوتیوب مشاهده میشود، بیشتر
از یک میلیارد حساب کاربری فعال در سرویس پست الکترونیکی جی میل وجود دارد و
آخرین آمار مربوط به پایان سال ۲۰۱۸ میلادی نشان میدهد بیش از نیمی از
ترافیک اینترنتی امریکای شمالی در سرورهای گوگل انجام میشود و بر این اساس
به جای آنکه گوگل یک تکه از اینترنت باشد، خود اینترنت است.
آلفابت که
شرکت مادر گوگل محسوب میشود تا ابتدای امسال نزدیک به ۹۵ هزار کارمند در
سراسر دنیا داشته و با درآمدی بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار در هر فصل، دومین
کمپانی ثروتمند جهان نام گرفته است.
گوگل سال ۱۹۹۸ میلادی توسط «لَری
پِیج» و «سرگئی برین» تأسیس شد و شش سال بعد از این اتفاق نخستین فعالیت
سیاسی خود را با دولت امریکا آغاز کرد. آن زمان شرکتی بهنام «کیهول» در
سانفرانسیسکو مشغول فعالیت بود که یک برنامه ماهوارهای جاسوسی را در
اختیار سازمان اطلاعات مرکزی امریکا (CIA) قرار میداد و در اصل تصاویر
ماهوارهای سهبعدی را در قالب نقشه به دست مأموران اطلاعاتی امریکا
میرساند.
گوگل سال ۲۰۰۴ میلادی این شرکت را خریداری کرد تا بهصورت
رسمی با دولت امریکا وارد همکاری شود. همان سال قراردادی به ارزش ۲٫۱
میلیارد دلار بین گوگل و آژانس امنیت ملی امریکا (NSA) منعقد شد که بر اساس
آن غول اینترنتی جهان موظف شده بود جستوجوهای اینترنتی در ۲۴ زبان مختلف
را اسکن کند و در هر نقطه از آن که اتفاق نادرستی را مشاهده کرد به سازمان
مربوطه گزارش دهد.
سال ۲۰۰۷ میلادی گوگل همکاریهایی را با شرکت «لاکهید
مارتین» بزرگترین تولیدکننده تجهیزات نظامی ارتش امریکا آغاز کرد تا در
جریان جنگ عراق اطلاعات کاربردی را در اختیار آنها بگذارد. این شرکت سپس در
سال ۲۰۱۰ با آژانس ملی اطلاعات جغرافیایی امریکا (NGA) که در اصل یک
سازمان امنیتی محسوب میشود همکاریهایی را در زمینه خدمات بصری جغرافیایی
از طریق نقشه ماهوارهای دنبال کرد و به همین شکل همکاریهای گوگل با
سازمانهای جاسوسی و اطلاعاتی امریکا روز به روز قویتر شد و البته اینها
بخشی از فعالیتهای دولتی گوگل در این مدت بود که رسانهای شد و مابقی آن
بهصورت محرمانه باقی ماند.
البته فعالیتهای گوگل فقط به همکاری با
سازمانهای جاسوسی امریکا ختم نمیشود. در سال ۲۰۱۱ میلادی سازمان ملی
اقیانوسی و جوی امریکا (NOAA) توضیح داد که برای حفظ محیط زیست از گوگل کمک
گرفته است، در سال ۲۰۱۴ میلادی فرمانداری بوستون از گوگل درخواست کرد که
زیرساختهای فناوری مربوط به ۷۶ هزار کارمندی که در این شهر مشغول به کار
هستند را ارتقا دهد، سال ۲۰۱۶ گوگل بهعنوان شرکت اصلی بهبود زیرساختهای
اینترنتی مدارس امریکا برگزیده شد و این اتفاقات در حالی صورت گرفت که
شرکت مذکور سایه خود را بر کاربران جهانی گستردهتر میکرد.
جاسوس اینترنتی
در
شرایط کنونی تصور زندگی بدون خدمات گوگل غیرممکن بهنظر میرسد. سیستم
عامل موبایلی اندروید، اپلیکیشن مخصوص آب و هوا، جستوجوگر اینترنتی، سایت
ویدئویی یوتیوب، سرویس پست الکترونیکی جی میل، مرورگر کروم و صدها خدمات
عمومی دیگر که در طول روز با آن سر و کار داریم زیر نظر گوگل مدیریت میشود
و بهطور قطع اگر قرار باشد آنها را حذف کنیم، دچار مشکل میشویم.
بر
اساس همین مسأله، «جاناتان مایر» از مدیران دانشگاه پرینستون هشدار داد،
۲٫۵ میلیارد کاربری که از گوشی هوشمند اندرویدی استفاده میکنند و حتی صدها
میلیون کاربر اپل که اپلیکیشنهایی نظیر «گوگل مپس» را مورد استفاده قرار
میدهند هر روز مورد جاسوسی قرار میگیرند.
مایر در این زمینه توضیح
داد: «اگر در اپلیکیشنی نظیر نقشه اینترنتی گوگل بخش مربوط به تاریخچه
جغرافیایی را غیرفعال کنید، ظاهر قضیه به این صورت است که اطلاعات شما در
اپلیکیشن ذخیره نمیشود ولی باید بدانید که گوگل وضعیت تمام دستگاههای
موبایلی که اپلیکیشنهای مربوطه روی آن نصب شده است را در سرورهای خود زیر
نظر میگیرد و بنابراین باز هم زیر ذرهبین گوگل هستید.» آنچه هماکنون در
قالب اتهام علیه گوگل مطرح شده است به سرویسهای مسیریابی و نقشههای
اینترنتی گوگل مربوط میشود و سخنگوی گوگل در نخستین واکنش به این قضیه
توضیح داده است: «ما میپذیریم که پس از غیرفعال شدن فرآیند ذخیرهسازی
تاریخچه باز هم اطلاعات جغرافیایی کاربران را ردیابی میکنیم. این اتفاق با
هدف ارتقای سرویسهایی صورت میگیرد که قرار است کاربران از طریق پلتفرم و
خدمات گوگل مورد استفاده قرار دهند. ما هرگز از اطلاعات مذکور برای جاسوسی
استفاده نمیکنیم.»
در حالی که شرکت گوگل هرگونه جاسوسی از کاربران را
انکار کرده است، دادگاه عالی امریکا هماکنون پرونده قضایی مطرح شده را
بهصورت گسترده مورد بررسی قرار میدهد تا این قضیه مشخص شود و البته قرار
است این مرکز احتمال جاسوسی در دیگر اپلیکیشنها و خدمات گوگل را هم بررسی
کند تا مشخص شود مردم دنیا در کدام بخش از زندگی شخصی خود میتوانند از دید
گوگل در امان بمانند.