دستگاه ام‌آر‌آی چیست و چه کاربردی دارد؟

سایت بدون -ام‌آر‌آی (MRI) مخفف (Magnetic Resonance Imaging) یا تصویرسازی شدید مغناطیسی است، ام‌آر‌آی روشی است که می‌توان با کمک گرفتن از آن، تصاویر دقیق و واضحی از اندام‌های درون بدن به دست آورد. گفته می‌شود در این دستگاه بدون تابش اشعه ایکس می‌تواند اسکن‌های واضحی از بافت‌های مختلف بدن به دست آورد. پدیده تشدید مغناطیسی نخستین بار توسط دو فیزیکدان به نام‌های فلیکس بلاچ و ادوارد پارکل به‌طور جداگانه کشف شد، با این کشف آنها در ‌سال ١٩۵٢ مفتخر دریافت جایزه نوبل شدند. پس از آن در ‌سال ١٩٧٠ دکتر ریموند دامادین به این فکر افتاد که از فراوانی آب در بدن برای تصویربرداری به روش تشدید مغناطیسی استفاده کند. به‌طورکلی عمده بدن انسان از آب و چربی تشکیل شده، آب دوسوم وزن بدن را شامل می‌شود و دارای دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن در هر مولکول است. مولکول‌های چربی هم به مقدار زیادی هیدروژن دارند. مقدار اتم هیدروژن بدن تقریبا ۶٣‌درصد است و این اتم که مقدارش بیشتر از دیگر عناصر است، دارای سیگنال MRI است. از آنجایی که بین محتوای آب اندام‌ها و بافت‌ها تفاوت وجود دارد و در خیلی از بیماری‌ها روند آسیب‌رسانی منجر به تغییر در محتوای آب می‌شود، این روش تصویربرداری به‌طور وسیع در پزشکی به کار می‌رود. گفته می‌شود امواج مورد استفاده در ام‌آرآی از جنس امواج رادیویی و مغناطیسی است که ضرری برای بدن ندارد و دردی ندارد.
ام‌آر‌آی در تشخیص بسیاری از بیماری‌ها و ضایعات اعضای بدن استفاده می‌شود، تمام ناهنجاری‌های مغز و نخاع به وسیله ام‌آر‌آی تشخیص داده می‌شود. با این روش می‌توان تشخیص داد که درد کمر به علت درد عضله یا فشار روی عصب ایجاد شده است. همچنین در درمان و تشخیص و روند توسعه سرطان از این روش استفاده می‌شود. موارد کاربرد ام‌آر‌آی بسیار زیاد است:
مغز: در بررسی مغز و نخاع و چشم، گوش و بسیاری از دیگر اعضای موجود در ناحیه سر و گردن به کار می‌رود. از این روش در تشخیص پارگی و جابه‌جایی دیسک‌های بین مهره‌های ستون‌مهره‌ها، صدمات و تومورهای نخاع، تومورهای مغز، خونریزی‌ها و به‌خصوص سکته‌های مغزی استفاده می‌شود. در برخی موارد خاص که تشخیص آن برعهده پزشک معالج است ممکن است نیاز به استفاده از ماده گادولینیوم برای تصویربرداری در روش ام‌آر‌آی باشد .
ستون مهره‌ها: معمولا برای بررسی بیرون‌زدگی یا تورم غیرعادی دیسک، تنگ‌شدن و ناراحتی کانال میانی ستون‌مهره‌ها کاربرد دارد. علاوه بر این، این نوع تصویربرداری بهترین شیوه برای بررسی وضع آسیب‌ها و مشکلات عودکننده (بازگشت‌کننده) ستون‌مهره‌ها در بیمارانی است که مورد عمل جراحی ستون‌مهره‌ها قرار گرفته‌اند.
استخوان و مفصل‌ها: در این نوع تصویربرداری، وضع تمام استخوان‌ها و مفصل‌ها، حتی بافت‌های نرم به‌ویژه بخش‌های متصل به آنها قابل بررسی است. وضع تاندون‌ها، رباط‌ها، عضلات، غضروف‌ها و آسیب‌های احتمالی استخوان‌ها نیز با این تصویربرداری مورد بررسی قرار گیرد.
حفره شکم: معمولا زمانی که استفاده از سی‌تی‌اسکن و اولتراسون پاسخگوی نیاز پزشک برای تشخیص بیماری نباشد، از ام‌آرآی حفره شکم برای بررسی دقیق وضع اندام‌های درونی حفره شکم استفاده می‌کنند. شاخص‌ترین کاربرد ام‌آرآی حفره شکم، بررسی وضع کبد، غدد فوق کلیه و پانکراس است.
دستگاه گردش خون: ام‌آرآی ویژه دستگاه گردش خون و بررسی وضع قلب و رگ‌هاست. رگ‌های مرتبط با گردن (کاروتید) و مغز هم با این نوع ام‌آرآی بررسی می‌شوند. برای بررسی وضع رگ‌های محوطه شکم به‌ویژه رگ‌های مرتبط به کلیه‌ها هم از ام‌آرآی استفاده می‌کنند.