سن سیرو،ورزشگاهی که ممکن است تخریب شود/یکی از معابد فوتبال

یکی از مقامات میراث فرهنگی ایتالیا اوایل سال جاری به این نتیجه رسید که سن‌سیرو «هیچ جذابیت فرهنگی» ندارد و می‌تواند تخریب شود. میلان و اینتر هر دو طرح استادیوم جدیدی پیشنهاد داده‌اند اما مطمئنا آنها ترجیح می‌دهند سن‌سیرو بازسازی شود تا تخریب کامل. ممکن است برخی قسمت‌های مجموعه برای مقاصد دیگری استفاده شود اما خود ورزشگاه احتمالا با یک مجموعه جدید ۶۰  هزار نفری جایگزین می‌شود. جابه‌جایی به استادیوم پیشرفته‌تر به عنوان مثال به یوونتوس هیچ صدمه‌ای نزد. اما تخریب کامل سن‌سیرو مانند مسطح کردن یک کلیسای جامع است. 

نام این ورزشگاه از منطقه سن‌سیرو گرفته شده که در ۳ مایلی شمال غربی مرکز شهر میلان قرار دارد. این ورزشگاه در سال ۱۹۲۶ افتتاح شد و در اولین روزهای آن ۴ جایگاه جداگانه برای آن در نظر گرفته شد. سن‌سیرو در جام جهانی ۱۹۳۴ میزبان ۳ مسابقه بود که ایتالیا در نهایت برنده آن جام شد. زمین که متعلق به میلان بود سال ۱۹۳۵ به شهرداری فروخته شد. ۱۰ سال بعد اینتر نیز به میلان پیوست و از آن به عنوان ورزشگاه خانگی استفاده کرد. 
باگسترش ظرفیت استادیوم در دهه ۱۹۵۰ با اضافه شدن ردیف دوم آن را به بیش از ۸۰ هزار نفر رساند. دسترسی به ردیف دوم از طریق رمپ‌های مارپیچی که دور استادیوم را پوشانده، انجام می‌شد. این یکی از بسیار ویژگی‌های جذاب سن‌سیرو لقب گرفت. این استادیوم در سال  ۱۹۶۵ میزبان فینال جام باشگاه‌های اروپا (نسخه قدیمی لیگ قهرمانان) بود که اینتر توانست با پیروزی یک بر صفر مقابل بنفیکا فاتح جام شود. اینتر همچنان آخرین تیم اروپاست که توانسته در زمین خود قهرمانی اروپا را جشن بگیرد. 
در سال ۱۹۸۰ سن‌سیرو به ‌طور رسمی به نام حوزپه مه‌آتزا تغییر نام داد. کسی که دو بار قهرمانی جهان در کارنامه‌اش دیده می‌شد و هم در میلان و هم در اینتر توپ زده بود. در همان سال این استادیوم میزبان ۳ مسابقه از دور گروهی یورو ۸۰ بود. نامزدی ایتالیا و در نهایت انتخاب این کشور برای جام جهانی ۱۹۹۰ مرحله بعدی گسترش و نوسازی سن سیرو را رقم زد. ساخت ردیف سوم به همراه سقف برای استادیوم و ۱۱ برج استوانه‌ای در سال ۱۹۸۷ آغاز شد. ویدیویی در یوتیوب هست که این مراحل و نحوه ساخت را نشان می‌دهد. به دلیل مجاورت پیست اتومبیل‌رانی سن‌سیرو در کنار ورزشگاه ردیف سوم تماشاچیان در ضلع شرقی ورزشگاه اضافه نشد. شکاف بین ردیف دوم ضلع شرقی و سقف ورزشگاه منظره‌ای دیدنی از ردیف سوم سکوهای غربی به نمایش می‌گذارد به ‌طوری که در یک روز آفتابی می‌توان از آنجا نگاهی اجمالی به مجسمه درخشان مادونینا که در بالای کلیسای جامع معروف شهر میلتن به نام Duomo قرار دارد، انداخت. 
با انجام بازسازی‌ها سن‌سیرو شرایط مناسب برای برگزاری مراسم افتتاحیه جام جهانی ۱۹۹۰ را پیدا کرد و اولین بازی جام بین آرژانتین و کامرون در آن برگزار شد. میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از طریق تصاویر تلویزیونی آن مراسم را نگاه کردند و عاشق سن‌سیرو شدند. در مقایسه با استادیوم‌های سنتی آن زمان انگلستان و سایر کشورهای مدعی فوتبال،  این استادیوم انگار توسط افرادی از سیاره‌های دیگر ساخته شده بود. این ورزشگاه میزبان ۵ بازی دیگر در جام جهانی ۱۹۹۰ بود که در نهایت با قهرمانی آلمان غربی به پایان رسید.  من برای اولین بار در تعطیلات خانوادگی در سال ۱۹۹۸ از آنجا بازدید کردم. در حالی که اوضاع در جاده‌های شلوغ اروپا اصلا خوب نبود و مجبور بودیم بحث‌های زیادی داشته باشیم، من و برادرانم تصمیم گرفتیم اگر استادیومی در شعاع ۵۰ مایلی ما باشد آن را ببینیم. بر اساس همین تصمیم دل‌آلپی، شهر تورین که آن زمان زمین تیم‌های یوونتوس و تورینو بود از لیست خارج شد. همچنین قرار شد هفته بعد فیلیپ استادیون که متعلق به باشگاه آیندهون هلند بود را ببینیم.  یکشنبه‌ای داغ در ساعات بعد ازظهر در کانکس ورودی برج‌ها و رمپ‌ها و روبه‌روی سقف عظیم ایستاده بودم. باورنکردنی بود. مادرم گفت:«این مثل همان ورزشگاه قبلی است» ولی قطعا این‌گونه نبود. پدرم با یکی از کارمندان خارج از زمین حرف زد و تصمیم گرفتیم برای گشت و گذار برویم. کنار زمین از گستره زیبایی‌اش مسحور شدم. آن زمان جام جهانی ۱۹۹۸ در فرانسه در جریان بود و من با خودم فکر کردم رونالدو بازیکن وقت اینتر و تیم ملی برزیل چه صحنه‌های جادویی از حضور ۸۰ هزار تماشاچی دیده است.  ۵ سال پس از اولین بازدیدم، وقت آن رسید که برای تماشای یک مسابقه فوتبال به آنجا بروم. برادرم برای یک سال تحصیلی به میلان رفته بود و البته دلیل انتخابش شایستگی دانشگاه آن شهر بود. در فاصله دو هفته از ورود برادرم من اولین سفر خود را برای دیداربا او انجام دادم و در تاریخ ۲۱ سپتامبر ۲۰۰۳ از پله‌های معروف استادیوم سن‌سیرو بالا رفتم و به طبقه سوم رسیدم. من همیشه شیفته راه رفتن روی پله‌ها و رسیدن به لحظه‌ای هستم که یک استادیوم وسعت و زیبایی زمین چمنش را نشانم می‌دهد. سن‌سیرو مرا ناامید نکرد.  آنچه ناامیدکننده بود اتفاقاتی بود که در زمین چمن رخ داد. اگر چه اینتر چند روز قبل از آن بازی در هایبوری لندن آرسنال را سه بر صفر شکست داده بود اما در مسابقه‌ای که من دیدم با مصدومان زیادی مقابل سمپدوریا به تساوی بدون گل رسید. خوشبختانه برادرم یک سال دیگر در میلان ماند و من در فصل ۲۰۰۴-۲۰۰۳ توانستم تعدادی از نمایش‌های خیره‌کننده شوچنکو، پیرلو، کاکا و کلارنس سیدورف را ببینم که باعث شد میلان به هجدهمین اسکودتوی خود برسد. 
البته ساده‌لوحانه است اگر بگوییم سن‌سیرو مدینه فاضله فوتبال است. این ورزشگاه در منطقه بکری قرار ندارد و اکثر بازدیدکنندگان ابتدا جنبه‌های زشت آن را می‌بینند. اولین ردیف پشت دروازه، افرادی که آنجا نشسته‌اند را تبدیل به اهداف خوبی برای کسانی می‌کنند که دوست دارند، قدرت پرتاب دست و هدف‌گیری‌شان را امتحان کنند. افراد طبقه دوم همین مشکل را با افراد طبقه سوم دارند. اگرچه کمی امن‌تر است. تماشاچیان ردیف سوم هم چنین مشکلاتی با اسکوربرد بزرگ ورزشگاه دارند.  با این همه سن‌سیرو شاهد برخی از اتفاقات تاریخ دنیای فوتبال بوده است.گل فوق‌العاده ژرژ وه‌آ در سال ۱۹۹۶ که تمام طول زمین را طی کرد و دروازه ورونا را گشود. هواداران ایتالیایی به آن لقب ساحل به ساحل را داده‌اند. ضربه چیپ توتی بازیکن رم مقابل اینتر در سال ۲۰۰۵ از پشت محوطه جریمه. ضربه آزاد تماشایی فاوستینو آسپرلا در مارس ۱۹۹۳ با پیراهن پارما مقابل میلان که به رکورد ۵۸ بازی بدون شکست این تیم پایان داد.  سن‌سیرو همچنین میزبان بازی خداحافظی روبرتو باجو بود. او در مسابقه نهایی فصل ۰۴-۲۰۰۳ برای برشا مقابل میلان به میدان رفت و برادرم یکی از ۸۰ هزار نفری بود که آخرین بازی این مرد بزرگ را دید. میلان در آن فصل عنوان قهرمانی را به دست آورد اما روز آخر متعلق به باجو بود. برادرم به خاطر می‌آورد:«به من گفته شد به دلیل جشن خداحافظی تقاضا برای بلیت بسیار بالاست بنابراین من ساعت ۳ صبح بیدار شدم تا ساعت ۵ صبح به باجه بلیت‌فروشی بروم و اطمیمنان حاصل کنم جای خوبی در صف نصیبم می‌شود. ساعت ۹ توانستم بلیت بخرم.» سن‌سیرو میزبان دو فینال لیگ قهرمانان اروپا (در فرمت جدید) بوده است. هر دو فینال در سال‌های ۲۰۰۱ و ۲۰۱۶ به ضربات پنالتی کشیده شد. آن هم بعد از تساوی یک بر یک. سن‌سیرو همچنین به عنوان نماد خوش‌شانسی ایتالیایی‌ها شناخته شده بود تا اینکه در نوامبر ۲۰۱۷ آتزوری نتوانست در این ورزشگاه شکست یک بر صفر در بازی رفت مقابل سوئد در پلی‌آف جام جهانی را جبران کند و برای نخستین بار در ۶۰ سال گذشته از رسیدن به جام جهانی ۲۰۱۸ بازماند. با اینکه ایتالیا در آن شب وحشتناک از رسیدن به جام جهانی بازماند اما رکورد شکست‌ناپذیر لاجوردی‌پوشان در سن‌سیرو پا برجا ماند. 
برادرم درباره خداحافظی باجو می‌گوید:«من اشتیاق مردم برای خرید بلیت بازی خداحافظی باجو را کمی اغراق‌آمیز تصور کرده بودم و تا ساعت ۷ صبح کسی برای خرید بلیت نیامد اما من این افتخار را پیدا کردم که در شهر میلان اولین نفری هستم که بلیت بازی آخر روبرتو باجو را می‌خرم. دیدن او در حالی که کفش‌هایش را می‌آویزد بسیار جالب بود. او ۵ دقیقه زودتر از سوت پایان بازی تعویض شد تا بتواند تمام ورزشگاه را بچرخد و به ابراز احساسات مردم پاسخ دهد. او هنگام ترک زمین پائولو مالدینی دیگر اسطوره فوتبال ایتالیا را در آغوش کشید. دیدن همه این صحنه‌ها ارزش بیدار شدن ساعت ۳ صبح را داشت.»
ممکن است استدلال‌های قانونی، فنی، ساختاری و لجستیکی بسیاری برای تخریب سن‌سیرو یا جوزپه‌ مه‌آتزا وجود داشته باشد اما از نظر یک عشق فوتبال همه اینها پوچ و بی‌معنی است. چنین پروژه‌هایی زمان زیادی می‌برند تا در ایتالیا چراغ سبز بگیرند. بنابراین بارقه‌های امیدی وجود دارد تا سن‌سیرو همچنان صحنه‌های جادویی دیگری به دنیای فوتبال عرضه کند. هیچ کس نمی‌داند اما مطمئنا هر اتفاقی هم بیفتد این ورزشگاه جذابیت‌های فرهنگی زیادی دارد. 

مارتین دانلوپ/گاردین

ترجمه: سامان  سعادت /اعتماد