بدون دانستن حق شماست ، بیشتر بدانید
.
سایت بدون – حضور بین‌المللی بازیگران سینمای ایران اگر چه پیشینه‌ای دیرینه دارد اما صاحب سابقه قابل دفاع و ارزشمندی نیست. در سال‌های دور برخی بازیگران همچون جهانگیر غفاری به کشور ترکیه رفتند و فعالیت‌هایی در این زمینه داشتند اما در نهایت بازیگری را رها کرده و بر تهیه‌کنندگی و پخش فیلم متمرکز شد. محمدعلی فردین هم دوره‌ای سینمای ایتالیا را با بازی در فیلم وسترن اسپاگتی «مردانه بکش» تجربه کرد اما این حضور تداوم نداشت. کارنامه حضور بازیگران سینمای ایران در سینمای جهان در سال‌های پس از انقلاب گاهی قابل توجه است و گاهی هم چندان پراهمیت نیست مثل فیلم‌هایی که پیمان معادی بازی کرده است. چرا که مسأله صرفاً حضور نیست، حضور چند ثانیه‌ای لطفی ندارد و دیده نمی‌شود. از سوی دیگر مسأله کوتاهی نقش هم نیست گاهی بازیگری بنا به مصلحت و موقعیت نقشی را می‌پذیرد که توجیه دارد مثل سوسن تسلیمی که طبق شنیده‌ها به تازگی در یک فیلم چند ثانیه‌ای حضور داشته اما حضور کوتاه معادی و همایون ارشادی که هر دو به زبان انگلیسی هم مسلط هستند از این جنس نیست. این حضور زمانی اهمیت می‌یابد که نقش و جایگاه بازیگر در فیلم مهم باشد. اگر همایون ارشادی در فیلم «بادبادک باز» نسبتاً مطرح می‌شود هم به خاطر داستان است و هم به خاطر نقشی است که انگ این بازیگر است. نکته مهم بعدی جایگاه کارگردان است. در دهه ۶۰ میلادی جوان سیه‌چرده مسلمان مصری توسط دیوید لین برای فیلم «لورنس عربستان» انتخاب می‌شود و با این فیلم نامش به عنوان ستاره‌‌ای هم عرض تمام ستاره‌های بزرگ آن دوران مطرح می‌شود. «عمر شریف» به خاطر اعتبار این رمان، فیلمنامه اقتباسی، کارگردان و همبازی شدن با ستاره‌هایی چون پیتر اوتول، سر الکس گینس و… با «لورنس عربستان» ستاره می‌شود و تا حدود ۳۰ سال موقعیت ستاره بودن را حفظ می‌کند. حضور لیلا حاتمی در فیلم «آخرین سیاره» و انتخاب او توسط یکی از بهترین کارگردانان سینمای معاصر خبری خوشحال‌کننده و امیدبخش است. ترنس مالیک سازنده چند اثر شاخص سینمای معاصر جهان است. نام‌آشناترین آن «درخت زندگی» است که از شاعرانه‌ترین فیلم‌های فلسفی در سینمای جهان است. اطمینان دارم ماحصل این همکاری برای لیلا حاتمی خوب است چون ترنس مالیک کارگردان بزرگی است و حتی اگر نقش، نقشی بلند نباشد حتماً در یادها خواهد ماند. در عین حال اما موقعیت پرخطری هم هست چرا که برخی اوقات بازیگران زیر سلطه نام کارگردانان قرار می‌گیرند. به عنوان مثال در ۳۰ سال گذشته کمتر دیده‌ایم کسی راجع به بازیگران فیلم‌های زنده‌یاد کیارستمی حرف بزند چرا که اعتبار نام کارگردان آنقدر پر و سنگین است که بر سر عوامل فیلم سایه انداخته است. ترنس مالیک هم از این دست فیلمسازان است. اگر موفقیت‌های قبلی او در «آخرین سیاره» تکرار نشود ممکن است لیلا حاتمی امکان یافتن جایگاهی بین سینمای ستاره سالار امریکا و اروپا را نیابد اما اگر کار تازه ترنس مالیک، فیلم خوبی شود مسیر لیلا حاتمی برای حضور در عرصه‌های جهانی هموار شده است. آرزو و خواسته هر بازیگری در دنیا تجربه عرصه‌ای فراخ‌تر است و لیلا حاتمی ظرفیت ستاره شدن در سطح جهان را دارد. او از جنینی با سینما محشور بوده، پدر و مادرش هر دو اهل سینما هستند، از کودکی بازیگری کرده تا اینکه با اولین نقش جدی‌اش «لیلا» تبدیل به ستاره اول سینمای ایران بویژه آثار ملودرام شده است. از ویژگی‌ها او صورت خاصش است. خیلی‌ها او را با اینگرید برگمن قیاس می‌کنند که تشبیه کاملاً درستی است. برگمن هم بازیگری است که همه احساسش را می‌شود در چشمان و صورتش دید. لیلا ظرفیت تبدیل شدن به ستاره در عرصه جهانی را دارد، اگر حواسش باشد.
احمد طالبی‌نژاد/منتقد سینما
